ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΑΓΙΔΕΥΜΕΝΟΙ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ ΣΤΗ ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΣΙΑ

Οι εκθέσεις του UNHCR – Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες- υπολογίζουν ότι 4.000 άνθρωποι ίσως είναι ακόμη έρμαια των σκαφών έξω από τις ακτές της Ταϊλάνδης, της Μαλαισίας και της Ινδονησίας. Κατά την διάρκεια μιας συνάντησης για τη διαχείριση κρίσεων που πραγματοποιήθηκε στις 20 Μαΐου μετά από έντονες διεθνείς πιέσεις, η Μαλαισία και η Ινδονησία δήλωσαν ότι θα προσέφεραν προσωρινό καταφύγιο για μέχρι και 7.000 πρόσφυγες και μετανάστες με την προϋπόθεση ότι η διεθνής κοινότητα "θα πάρει την ευθύνη για τον επαναπατρισμό των παράνομων μεταναστών στις χώρες τους ή την επανεγκατάσταση σε τρίτες χώρες μέσα σε χρονική περίοδο ενός έτους". Την περασμένη εβδομάδα, οι αρχές της Μαλαισίας, ανακοίνωσαν ότι θα χρησιμοποιήσουν κατασταλτικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της απώθησης των σκαφών και της απέλασης προσφύγων και ευάλωτων μεταναστών, προκειμένου να αποτρέψουν επιπλέον αφίξεις. Στις 12 Μαΐου, οι αρχές της Ινδονησίας έδιωξαν ένα σκάφος που μετέφερε 400 ανθρώπους, ισχυριζόμενες ότι τους προμήθευσαν με τροφή, νερό και κατευθύνσεις για τη Μαλαισία. Οι αρχές της Ταϊλάνδης επίσης δήλωσαν νωρίτερα την περασμένη εβδομάδα ότι δεν θα επέτρεπαν στα σκάφη να ξεμπαρκάρουν και έχουν δεσμευτεί να ασκούν ποινικές διώξεις εναντίον μεταναστών για παράνομη είσοδο.

Στην Ινδονησία, τις τελευταίες δύο εβδομάδες, τουλάχιστον 1.800 άνθρωποι έχουν φτάσει στις επαρχίες του Aceh και στη Βόρεια Sumatra. Έχουν φιλοξενηθεί σε προσωρινά καταφύγια και προμηθεύτηκαν με τρόφιμα και ιατρική περίθαλψη. Η Διεθνής Αμνηστία έχει ενημερωθεί πως το UNHCR εγγράφει τους ανθρώπους που ζητούν άσυλο. Στη Μαλαισία, στις 11 Μαΐου περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων Μουσουλμάνων της Rohingya και πρώην κατοίκων του Μπαγκλαντές έφτασαν στο νησί Langkawi. Αρχικά έμειναν  σε ένα κέντρο προσωρινής κράτησης και  έπειτα μεταφέρθηκαν στο σταθμό κράτησης μεταναστών του Belantik, στην πολιτεία Kedah. Ένα άλλο σκάφος που μετέφερε 500 ανθρώπους, βρέθηκε από το ναυτικό σώμα της Μαλαισίας στις 13 Μαΐου έξω από την πολιτεία της Βόρειας Penang, τους δόθηκαν καύσιμα και προμήθειες και στην συνέχεια τους έστειλαν πίσω στην ανοιχτή θάλασσα. Ένα τρίτο που μετέφερε περισσότερους από 300 ανθρώπους, φέρεται να στράφηκε μακριά από τις αρχές, κοντά στο νησί Langkawi στις 14 Μαΐου. Αρκετοί από αυτούς είναι τόσο απελπισμένοι ώστε βάζουν σε κίνδυνο τη ζωή τους επιχειρώντας επικίνδυνα θαλάσσια ταξίδια προκειμένου να δραπετεύσουν από τις ανυπόφορες συνθήκες του τόπου τους.

Πολλοί από εκείνους που επέβαιναν στα σκάφη ήταν από την Rohingya – μια μειονότητα από τη Myanmar που έχει αντιμετωπίσει διακρίσεις για δεκαετίες. Δεν αναγνωρίζονται ως επίσημη εθνότητα και συνεχίζουν να μην έχουν ίση πρόσβαση στα δικαιώματα του πολίτη στο πλαίσιο του Νόμου Ιθαγένειας της χώρας του 1982. Αντιμετωπίζουν σοβαρούς περιορισμούς στο δικαίωμά τους για ελευθερία κινήσεων, κάτι το οποίο τους εμποδίζει να ταξιδέψουν μεταξύ των πόλεων χωρίς άδεια. Αυτό είχε σοβαρές επιπτώσεις στον βιοπορισμό και την ασφάλεια των τροφίμων τους, καθώς είναι συχνά ανέφικτο να αναζητήσουν εργασία έξω από το χωριό τους ή να εμπορευθούν και να παράγουν αγαθά εφόσον δεν έχουν σχετική άδεια. Περιορισμένη σε σημαντικό βαθμό είναι εξίσου και η άσκηση άλλων δικαιωμάτων τους- όπως για παράδειγμα το δικαίωμά τους στην εκπαίδευση, την εργασία, το ταξίδι, τον γάμο, την εκπλήρωση των θρησκευτικών τους καθηκόντων καθώς και την πρόσβαση τους σε ιατρικές υπηρεσίες. Το 2012, η κατάσταση εκτεταμένης βίας μεταξύ των Βουδιστικών και των Μουσουλμανικών κοινοτήτων στην πολιτεία Rakhine της Myanmar οδήγησε στον εκτοπισμό δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων. Σήμερα 139.000 άνθρωποι- κυρίως από την Rohingya- παραμένουν εκτοπισμένοι σε καταυλισμούς σε όλη την Πολιτεία Rakhine σε άθλιες συνθήκες.

Σύμφωνα με τo UNHCR, περίπου 25.000 Ροχινγκιανοί από τη Myanmar και το Μπαγκλαντές έφυγαν από το κόλπο της Βεγγάλης σε σκάφη φέτος μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου- ο διπλάσιος αριθμός σχεδόν σε σχέση με την ίδια περίοδο δύο χρόνια πριν. Οι εκθέσεις υποδεικνύουν ότι τουλάχιστον 300 άνθρωποι έχουν χάσει την ζωή τους σε σκάφη μέσα στο 2015 μέχρι στιγμής. Ο επιθυμητός προορισμός τους είναι συνήθως η Μαλαισία, με πολλούς να περνούν τα σύνορα παράνομα μετά την κράτηση σε κακές συνθήκες σε στρατόπεδα λαθρεμπόρων ή δουλεμπόρων μετά την αποβίβασή τους στην Ταϋλάνδη. Μερικές εκατοντάδες ανθρώπων από την Rohingya που ταξίδεψαν αρχικά μέσω θαλάσσης από τον κόλπο της Βεγγάλης και έφτασαν στην Μαλαισία έχουν τα τελευταία χρόνια αναληφθεί περαιτέρω παράνομα θαλάσσια ταξίδια στην Ινδονησία από τον πορθμό της Malacca.

Παρόλο που η Ινδονησία, η Μαλαισία και η Ταϋλάνδη δεν έχουν υπογράψει τη Σύμβαση του 1951 για τους Πρόσφυγες και η Ταϋλάνδη και η Μαλαισία στερούνται επίσημων νομοθετικών και διοικητικών πλαισίων για την αντιμετώπιση θεμάτων σχετικών με τους πρόσφυγες, όλες αυτές οι χώρες θα πρέπει να τηρήσουν τις αρχές που κατοχυρώνονται από το εθιμικό διεθνές δίκαιο. Αυτό περιλαμβάνει την αρχή της μη επαναπροώθησης, η οποία απαγορεύει τη μεταφορά οποιουδήποτε σε έναν τόπο όπου η ζωή ή η ελευθερία του τίθεται σε κίνδυνο, καθώς και την απαγόρευση των βασανιστηρίων και άλλων τρόπων σκληρής, εξευτελιστικής και απάνθρωπης μεταχείρισης. Άλλες δεσμευτικές αρχές του διεθνούς δικαίου περιλαμβάνουν διατάξεις που ορίζονται στην Σύμβαση του ΟΗΕ του 1982 για τους Θαλάσσιους Νόμους (στους οποίους η Ινδονησία, η Μαλαισία και η Ταϊλάνδη είναι συμβαλλόμενα μέρη), όπου θεσπίζεται ως καθήκον η αναζήτηση και η διάσωση. Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 1 (7) του καταστατικού Χάρτη της Ένωσης των Χωρών Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN), οι χώρες αυτές έχουν την ευθύνη για την προώθηση και προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών. Θα πραγματοποιηθεί μια τοπική σύνοδος στις 29 Μαΐου, με πρωτοβουλία της Ταϊλάνδης, για την αντιμετώπιση "της παράνομης μετανάστευσης στη θάλασσα".