SOS ΕΥΡΩΠΗ: ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΣΕ ΚΙΝΔΥΝΟ
Κάθε μέρα, σε όλον το κόσμο, πολλοί άνθρωποι παίρνουν την πιο δύσκολη απόφαση στη ζωή τους:
να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους με σκοπό να αναζητήσουν μια καλύτερη ζωή.
Οι λόγοι που οι άνθρωποι μεταναστεύουν είναι σύνθετοι και ποικίλουν. Κάποιοι άνθρωποι μεταναστεύουν σε νέες χώρες για να βελτιώσουν την οικονομική τους κατάσταση ή για να συνεχίσουν την εκπαίδευση τους (όπως οι μετανάστες και μετανάστριες). Άλλοι αφήνουν τις χώρες τους για να δραπετεύσουν από παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπως τα βασανιστήρια, οι διώξεις, οι ένοπλες συγκρούσεις, η ακραία φτώχεια, ακόμα και ο θάνατος (όπως οι πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο).
Στα ταξίδια τους πολλές φορές αντιμετωπίζουν κινδύνους και το φόβο. Πολλοί βρίσκονται υπό κράτηση με το που φτάνουν, ενώ άλλοι αντιμετωπίζουν καθημερινά ρατσισμό, ξενοφοβία και διακρίσεις. Είναι άνθρωποι ευάλωτοι, χωρίς πρόσβαση σε κρατικές δομές υποστήριξης.
Η Διεθνής Αμνηστία ασχολείται με τα δικαιώματα προσφύγων και μεταναστών για δεκαετίες: βοηθώντας στην αποτροπή απελάσεων για πρόσφυγες που κινδυνεύουν στις χώρες καταγωγής τους, προστατεύοντας τους πιο ευάλωτους μετανάστες από την εκμετάλλευση και κακοποίηση από τους εργοδότες τους και τους διακινητές.
Πνιγμοί στη Μεσόγειο
Τα τελευταία χρόνια, χιλιάδες άνθρωποι δεν κατάφεραν ποτέ να φτάσουν στην Ευρώπη: πεθαίνουν στη διαδρομή από αφυδάτωση, πνίγονται στη θάλασσα, ή γίνονται αντιληπτοί από τα λιμενικά σκάφη που περιπολούν και επιστρέφονται στη χώρα από όπου αναχώρησαν. Μόνο το 2015 και έως τις αρχές Νοεμβρίου, τουλάχιστον 3.500 άτομα έχασαν τη ζωή τους στη Μεσόγειο και από αυτούς, τουλάχιστον 512 άνθρωποι, ανάμεσα τους πολλά παιδιά, πνίγηκαν στο Αιγαίο.
Φόβος και φράχτες
Οι κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης ξοδεύουν ήδη δισεκατομμύρια σε φράχτες, συστήματα παρακολούθησης υψηλής τεχνολογίας και συνοριακούς φύλακες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της νέας έρευνας της Διεθνούς Αμνηστίας, αυτή η στρατηγική απλούστατα είναι ανεπιτυχής: ενώ το 2014 μπήκαν στην ΕΕ 280.000 πρόσφυγες και μετανάστες, φέτος ως τώρα έχουν φτάσει μέσω θαλάσσης πάνω από 819.218.
Τα οχυρωμένα σύνορα της Ευρώπης θέτουν επίσης σε τεράστιο κίνδυνο τις ζωές των πιο ευάλωτων ανθρώπων στον κόσμο, δημιουργώντας μια ανθρωπιστική κατάσταση ανάγκης. Χιλιάδες παγιδεύονται κατά μήκος των φραχτών του ευρωπαϊκού οχυρού, αναγκάζονται να περπατούν για εβδομάδες ή και μήνες και να κοιμούνται έξω στο κρύο.
Οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να δραπετεύουν από τις άγριες συρράξεις και τα σκληρά καθεστώτα σε χώρες όπως η Συρία, το Αφγανιστάν και το Ιράκ. Οι άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων αυτών της ΕΕ, έχουν υποχρέωση να τους προστατεύσουν και να μην αφήσουν να νικήσει ο φόβος.
Είναι συγκλονιστικό ότι το 90% όσων έφτασαν φέτος στην Ευρώπη, ήρθαν αντιμέτωποι με τον θάνατο ερχόμενοι μέσω θαλάσσης. Αντιμετωπίζουν τα φονικά κύματα για έναν λόγο: είναι τα μόνα σύνορα που μπορούν ακόμη να περάσουν εάν δεν έχουν τα κατάλληλα ταξιδιωτικά έγγραφα.
Μαζί με τους ολοκαίνουριους συνοριακούς φράχτες της Ουγγαρίας, αυτά είναι τα τελευταία παραδείγματα μιας ευρωπαϊκής τάσης που ξεκίνησε στην Ισπανία πριν από 20 χρόνια: να αναγκάζουν τους ανθρώπους να γυρίσουν πίσω αντί να αξιολογούν τα αιτήματά τους για άσυλο, και να χτίζουν ψηλότερα τείχη με πιο κοφτερά σύρματα ώστε να πληγώνονται τα πόδια όσων είναι αρκετά απελπισμένοι για να προσπαθήσουν τα σκαρφαλώσουν.
Ένα καλωσόρισμα-κόλαση στην Ελλάδα
Καθώς οι Ευρωπαίοι ετοιμάζονταν για τις καλοκαιρινές τους διακοπές, η Διεθνής Αμνηστία και πολλές άλλες οργανώσεις προειδοποιούσαν για την απελπιστική κατάσταση που περίμενε όσους αναζητούσαν άσυλο και έφταναν μέσω θαλάσσης από την Τουρκία στα ελληνικά νησιά της Λέσβου και της Κω. Οι τοπικές αρχές είτε δεν ήθελαν είτε αδυνατούσαν να προσφέρουν τα βασικά όπως τροφή, νερό, τουαλέτες ή στέγη.
Οι ντόπιοι έκαναν και συνεχίζουν να κάνουν ό,τι μπορούν για να βοηθήσουν τους νεοαφιχθέντες που φτάνουν κατά χιλιάδες, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν πολλές εντάσεις. Όμως ήταν προφανές ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν θα ήταν σε θέση να αντιμετωπίσει την εισροή, και ότι οι Ευρωπαίοι γείτονες θα μπορούσαν να κάνουν πολύ περισσότερα για να βοηθήσουν.
Συστάσεις προς την ΕΕ
Η ΕΕ μπορεί και πρέπει να εφαρμόσει μια σειρά από εφικτά και ρεαλιστικά μέτρα ως ανταπόκριση στην παγκόσμια προσφυγική κρίση και να εγγυηθεί ασφάλεια για τους εκατοντάδες χιλιάδες που έχουν ήδη καταφθάσει στην ηπειρωτική Ευρώπη.
«Η παγκόσμια προσφυγική κρίση είναι μία τεράστια πρόκληση για την ΕΕ, αλλά σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί υπαρξιακή απειλή. Η ΕΕ πρέπει να ανταποκρίνεται, όχι με φόβο και περιφράξεις, αλλά σύμφωνα με τις καλύτερες παραδοσιακά αξίες τις που ισχυρίζεται ότι θεωρεί πολύτιμες», δήλωσε ο John Dalhuisen.
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί την ΕΕ και τα κράτη-μέλη της:
- Να ανοίξουν ασφαλείς και νόμιμες οδούς, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης των θέσεων μετεγκατάστασης, της οικογενειακής επανένωσης, της εισδοχής και έκδοσης θεώρησης με ανθρωπιστικά κριτήρια,
- Να εξασφαλίσουν πως οι πρόσφυγες θα έχουν πρόσβαση στο έδαφος και άσυλο στα εξωτερικά χερσαία σύνορα της ΕΕ,
- Να θέσουν ένα τέλος στις απωθήσεις και στις άλλες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα σύνορα, κυρίως με την διεξαγωγή αποτελεσματικών ερευνών σχετικά με τις καταγγελίες κακοποίησης σε εθνικό επίπεδο, και με την εκκίνηση των διαδικασιών παράβασης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όταν το δίκαιο της ΕΕ παραβιάζεται,
- Να βελτιώσουν σημαντικά την ικανότητα υποδοχής και την βραχυπρόθεσμη ανθρωπιστική βοήθεια στις χώρες της πρώτης γραμμής της Ευρώπης όπως η Ελλάδα και η Ιταλία,
- Να επιταχύνουν και να παρατείνουν την εφαρμογή του προγράμματος μετεγκατάστασης μέσα στην ΕΕ για τους αιτούντες άσυλο.