ΙΟΡΔΑΝΙΑ: ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΑ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ ΥΠΟΠΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΠΑΛΩΝ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
24 Ιουλίου 2006
«Έσβηναν τα τσιγάρα τους στο χέρι μου, με χτυπούσαν με ξύλα στο κορμί μου� έπειτα με χτυπούσαν στα πόδια συνεχώς επί τρεις ώρες� Οι άντρες είχαν καλυμμένα τα πρόσωπα� Οι ξυλοδαρμοί ήταν πολύ οδυνηροί. Του είπα ότι ήμουν έτοιμος να πω οτιδήποτε ήθελε, έτσι με ξαναπήγαν στα ανακριτικά γραφεία με φορείο, καθώς δεν μπορούσα να περπατήσω».

Ουσάμα Αμπού Χαζίμ, που καταδικάστηκε σε θάνατο στις 12 Μαρτίου 2006 με βάση «ομολογία» που αποσπάστηκε με βασανιστήρια.

Η ποινή του μετατράπηκε αργότερα σε κάθειρξη 10 ετών.

Η Ιορδανία διατηρεί στρατιωτική υπηρεσία ασφαλείας, η οποία θέτει υπό κράτηση, ανακρίνει και βασανίζει υπόπτους για λόγους πολιτικούς και ασφαλείας, τόσο Ιορδανούς όσο και αλλοδαπούς που έχουν μεταχθεί στη χώρα σε συντονισμό, κατά τα φαινόμενα, με τις ΗΠΑ, όπως δήλωσε σήμερα η Διεθνής Αμνηστία σε μεγάλη νέα της έκθεση.

Η έκθεση περιγράφει τις υποθέσεις δεκάδων ανθρώπων, που υποβλήθηκαν σε βασανιστήρια και κακομεταχείριση στην Ιορδανία, δέκα από τους οποίους φαίνεται να είναι θύματα του προγράμματος έκνομων μεταγωγών υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.

«Η Ιορδανία φαίνεται πως αποτελεί κεντρικό κόμβο σε ένα παγκόσμιο σύμπλεγμα μυστικών κέντρων κράτησης που λειτουργούν οι ΗΠΑ σε συντονισμό με ξένες μυστικές υπηρεσίες», δήλωσε ο Μάλκολμ Σμαρτ, Διευθυντής του Προγράμματος της Διεθνούς Αμνηστίας για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. «Σε αυτό το σύμπλεγμα είναι που 'εξαφανίζονται' οι ύποπτοι - και κρατούνται για ανάκριση επ' αόριστον, έξω από κάθε νομική ή διοικητική διαδικασία».

Το Τμήμα Γενικών Πληροφοριών (GID), μια στρατιωτική υπηρεσία ασφαλείας που συνδέεται άμεσα με το Ιορδανό πρωθυπουργό, είναι το κύριο όργανο κακοποίησης πολιτικών κρατουμένων και απόσπασης βεβιασμένων «ομολογιών». Σύμφωνα με πρώην ανώτερους αξιωματούχους των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ, το GID χρηματοδοτείται μυστικά από την κυβέρνηση των ΗΠΑ.

«Οι αξιωματικοί του GID διαθέτουν εκτενείς εξουσίες και απολαμβάνουν σχεδόν απόλυτη ατιμωρησία - ενεργώντας ουσιαστικά οι ίδιοι ως νόμος πέρα από τον νόμο», τόνισε ο Μάλκολμ Σμαρτ. «Οι εξουσίες του GID να κρατά ανθρώπους επ' αόριστον και να τους στερεί κάθε επαφή με τον έξω κόσμο αποτελεί συνταγή για βασανιστήρια και άλλες καταπατήσεις».

Σύμφωνα με την έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, από τη στιγμή που θα αποσπαστούν «ομολογίες» με βασανιστήρια, οι υποθέσεις πηγαίνουν στο Δικαστήριο Κρατικής Ασφαλείας (SSC), όπου οι αποφάσεις φαίνεται τακτικά ότι βασίζονται σχεδόν αποκλειστικά σε αυτές τις «ομολογίες». Κατά την τελευταία δεκαετία, περισσότεροι από 100 κατηγορούμενοι έχουν ισχυριστεί ενώπιον του SSC ότι βασανίστηκαν για να αναγκαστούν να «ομολογήσουν». Το SSC δεν ερεύνησε επαρκώς κανέναν από αυτούς τους ισχυρισμούς. Ανησυχητικό είναι ότι το SSC έχει επιβάλει τη θανατική ποινή σε πολλές από αυτές τις υποθέσεις και μερικοί από τους καταδικασθέντες έχουν ήδη εκτελεστεί.

Στις μεθόδους βασανισμού και κακομεταχείρισης, που υφίστανται οι κρατούμενοι στα ιορδανικά κρατητήρια και περιγράφονται λεπτομερώς στην έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, συγκαταλέγονται ο φάλαγγας (κατά τον οποίο χτυπούν επανειλημμένα με ένα ξύλο τις πατούσες των θυμάτων), ξυλοδαρμοί με ραβδιά, καλώδια, πλαστικούς σωλήνες, σχοινιά ή μαστίγια, και το «σαμπέχ» («το φάντασμα»), κατά το οποίο κρεμούν το θύμα επί ώρες από τους καρπούς, που είναι δεμένοι με χειροπέδες, και στη συνέχεια το ξυλοκοπούν.

Οι μέθοδοι, η πιθανότητα, η δριμύτητα και η διάρκεια των βασανιστηρίων ποικίλλουν ανάλογα με διάφορους παράγοντες. Οι ύποπτοι ως «Ισλαμιστές» και οι Ιορδανοί παλαιστινιακής καταγωγής, για παράδειγμα, έχουν περισσότερες πιθανότητες να υποβληθούν σε βασανιστήρια.

Παρά το ιστορικό βασανιστηρίων της Ιορδανίας, στις 10 Αυγούστου 2005 η Βρετανία υπέγραψε με τις ιορδανικές αρχές «μνημόνιο κατανόησης», το οποίο υποτίθεται ότι παρέχει «διπλωματικές διαβεβαιώσεις» ότι συγκεκριμένα άτομα ιορδανικής εθνικότητας δεν θα βασανιστούν σε περίπτωση που μεταφερθούν διά της βίας από τις βρετανικές αρχές στην Ιορδανία.

«Η Διεθνής Αμνηστία τεκμηριώνει τα ίδια προβλήματα βασανιστηρίων στην Ιορδανία και την ίδια απουσία εγγυήσεων εδώ και περισσότερα από 20 χρόνια», επισήμανε ο Μάλκολμ Σμαρτ. «Με δεδομένη τη συνενοχή των ιορδανικών αρχών στην πρακτική των βασανιστηρίων, είναι αδιανόητο να ισχυρίζεται η βρετανική κυβέρνηση ότι 'διαβεβαιώνεται' από μια συμφωνία, που είναι ξεκάθαρο ότι δεν αξίζει καν το χαρτί στο οποίο είναι γραμμένη».

«Η τήρηση των διπλωματικών συνεννοήσεων δεν μπορεί να επιβληθεί από το διεθνές δίκαιο και η βρετανική κυβέρνηση το γνωρίζει πολύ καλά αυτό - ακριβώς όπως γνωρίζει πολύ καλά ότι στα ιορδανικά κρατητήρια διαπράττονται συστηματικά βασανιστήρια. Το να στηρίζεται η βρετανική κυβέρνηση σε ιορδανικές 'διαβεβαιώσεις' υπό τις παρούσες συνθήκες αποτελεί παραβίαση των υποχρεώσεών της κατά το διεθνές δίκαιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων και είναι αδύνατον να υποστηριχθεί ηθικά».

«Η ιορδανική κυβέρνηση έχει ευθύνη να διατηρεί τη δημόσια ασφάλεια και να οδηγεί στη δικαιοσύνη κάθε τυχόν δράστη επιθέσεων εναντίον αμάχων», τόνισε ο Μάλκολμ Σμαρτ. «Ωστόσο, αυτό πρέπει να το πράττει με τρόπο σύμφωνο με τα διεθνώς συμφωνημένα θεσμικά κείμενα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, περιλαμβανομένης της υποχρέωσης να απαγορεύει και να εμποδίζει τα βασανιστήρια. Είναι επομένως καιρός να λάβει η ιορδανική κυβέρνηση απτά μέτρα για να αντιμετωπίσει το συνεχιζόμενο πρόβλημα των βασανιστηρίων από το GID και άλλες υπηρεσίες».

Η Διεθνής Αμνηστία αναγνωρίζει ότι η ιορδανική κυβέρνηση έχει θεσπίσει ορισμένους μηχανισμούς που αποσκοπούν στη μείωση των κρουσμάτων βασανιστηρίων, σημειώνει όμως ότι οι μηχανισμοί αυτοί έχουν φανεί σε μεγάλο βαθμό αναποτελεσματικοί, καθώς τα βασανιστήρια συνεχίζονται επίμονα στην Ιορδανία και είναι ιδιαίτερα παγιωμένα στο GID. Οι συστάσεις της οργάνωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων προς την ιορδανική κυβέρνηση περιλαμβάνουν τις εξής:

- Τερματισμό της χρήσης τόσο της μυστικής κράτησης, όσο και της κράτησης χωρίς επαφή με τον έξω κόσμο.

- Περιορισμό των εξουσιών του GID και διασφάλιση του διαχωρισμού των εξουσιών -στον νόμο όσο και στην πράξη- μεταξύ των αρχών που ευθύνονται για την κράτηση υπόπτων και εκείνων που ευθύνονται για την ανάκρισή τους.

- Διερεύνηση όλων των ισχυρισμών για βασανιστήρια ή άλλες μορφές κακομεταχείρισης έγκαιρα και ανεξάρτητα και παραπομπή στη δικαιοσύνη κάθε τυχόν αξιωματούχου που διαπράττει τέτοιες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

- Τερματισμό της συμμετοχής της Ιορδανίας στις έκνομες μεταγωγές και σε άλλης μορφής μυστικές μεταγωγές κρατουμένων και δημόσια γνωστοποίηση των ονομάτων και των λοιπών στοιχείων όλων όσων έχουν τεθεί υπό κράτηση στην Ιορδανία ή έχουν μεταχθεί μέσω αυτής σε αυτό το πλαίσιο.

- Το πλήρες κείμενο της έκθεσης διατίθεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://web.amnesty.org/library/index/mde160052006

- Η Διεθνής Αμνηστία πραγματοποιεί εκστρατεία για τον τερματισμό των βασανιστηρίων και άλλων μορφών κακομεταχείρισης στον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας». Για περισσότερες πληροφορίες, παρακαλούμε επισκεφθείτε τις ιστοσελίδες http://www.amnesty.org.gr/campaigns/stoptorture/ (ελληνικά) και http://web.amnesty.org/pages/stoptorture-index-eng (αγγλικά)