ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΥΠΟΥΡΓΩΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ: ΚΑΜΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΚΝΟΜΕΣ ΜΕΤΑΓΩΓΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΜΥΣΤΙΚΕΣ ΚΡΑΤΗΣΕΙΣ. ΕΑΝ ΟΧΙ ΤΩΡΑ, ΠΟΤΕ;

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
22 Ιανουαρίου 2008
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί στη Διεθνή Αμνηστία η αποτυχία των εκπροσώπων των κυβερνήσεων των 47 κρατών-μελών, που μετέχουν στην Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, να συμφωνήσουν ώστε να καταδικάσουν ανεπιφύλακτα το πρόγραμμα των έκνομων μεταγωγών και των μυστικών κρατήσεων του οποίου ηγούνται οι ΗΠΑ, καθώς και να ανακοινώσουν ότι θα προβούν σε συγκεκριμένες ενέργειες με στόχο την αποτροπή των σοβαρών καταπατήσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων που έχουν ήδη συμβεί, μεταξύ άλλων και στην Ευρώπη, στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος.

Είναι, τώρα πια, αδιαμφισβήτητη η συνενοχή αξιωματούχων ευρωπαϊκών κρατών στις μυστικές και παράνομες κρατήσεις, στην εκτός κράτους δικαίου μεταβίβαση ανθρώπων σε ξένες χώρες, στις εξαναγκαστικές εξαφανίσεις και στα βασανιστήρια και άλλες μορφές κακομεταχείρισης των ανδρών που υποβλήθηκαν σε έκνομες μεταγωγές και μυστική κράτηση.

Η συνενοχή αυτή και τα νομικά κενά, τα οποία διευκόλυναν τόσο ξένες όσο και ευρωπαϊκές μυστικές υπηρεσίες να ενεργήσουν εκτός νόμου και τις προστάτεψαν από την απαραίτητη λογοδοσία, κατονομάζονται ξεκάθαρα στις αποφάσεις της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, της Επιτροπής του ΟΗΕ κατά των Βασανιστηρίων, του Επιμελητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βοσνίας, καθώς και στα πορίσματα των ερευνών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης και του Γενικού Γραμματέα του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Η Διεθνής Αμνηστία θεωρεί ότι τα στοιχεία που έχουν αποκαλυφθεί μέχρι σήμερα από αυτές και άλλες έρευνες δείχνουν ξεκάθαρα ότι απαιτούνται ενέργειες που θα διασφαλίσουν τη λογοδοσία για τις σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράχθηκαν ήδη και που θα αποτρέψουν την επανάληψή τους.

Επομένως, η διεθνής οργάνωση συνεχίζει να καλεί και τα 47 μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, να διασφαλίσουν ότι θα σταματήσει η μυστικότητα και η συγκάλυψη.

Όπου υπάρχουν αξιόπιστες καταγγελίες ότι διαπράχθηκαν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο έδαφος ή από πράκτορα κράτους-μέλους του Συμβουλίου της Ευρώπης, πρέπει να πραγματοποιηθεί ανεξάρτητη και πλήρης έρευνα. Οι ερευνητές πρέπει να έχουν την εξουσία να απαιτήσουν την κλήση μαρτύρων και την παρουσίαση στοιχείων.

Οι υπαίτιοι των παράνομων πράξεων που διαπράχθηκαν πρέπει να οδηγηθούν στη δικαιοσύνη.

Τα κράτη που εμπλέκονται στις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν καθήκον να παράσχουν στα θύματα των έκνομων μεταγωγών και της μυστικής κράτησης επανόρθωση, που περιλαμβάνει και δίκαιη αποζημίωση.

Αυτό απαιτεί η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών.

Η Διεθνής Αμνηστία θεωρεί επίσης ότι το Συμβούλιο της Ευρώπης έχει ρόλο στη θέσπιση προτύπων που να διασφαλίζουν:

ότι οι εθνικές και αλλοδαπές μυστικές υπηρεσίες ενεργούν μέσα στα όρια του νόμου, σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και καθίστανται υπόλογες όταν δεν το κάνουν,
ότι οι πληροφορίες για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν προστατεύονται από την ασπίδα της μυστικότητας με το πρόσχημα της προστασίας της εθνικής ασφάλειας.

Η αληθινή ασφάλεια των ανθρώπων, που ζουν στις 47 χώρες-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης αλλά και οπουδήποτε αλλού στον κόσμο, βασίζεται στο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου. Αυτές τις ιδρυτικές αρχές του Συμβουλίου της Ευρώπης είναι που περιμένουμε να προστατέψει με ενέργειές της η Επιτροπή Υπουργών, που είναι το ανώτατο όργανο λήψης αποφάσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Ιστορικό

Στις 18 Ιανουαρίου, η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης δημοσιοποίησε την Απάντησή της στις συστάσεις της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης για τις μυστικές κρατήσεις και τις παράνομες μεταγωγές κρατουμένων με τη συμμετοχή κρατών-μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης. Οι συστάσεις της Συνέλευσης υιοθετήθηκαν τον Ιούνιο 2007, μετά τη συζήτηση για τη δεύτερη έκθεση του Εισηγητή της, Ελβετού γερουσιαστή Ντικ Μάρτυ.

Η Απάντηση αυτή, που διατυπώνεται στο έγγραφο CM/AS(2008) Rec1801 final, σημειώνει μεταξύ άλλων ότι οι δύο εκθέσεις της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης περιελάμβαναν καταγγελίες για σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αναφέρουν συγκεκριμένα κενά σε εθνικές νομοθεσίες κρατών-μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Η απάντηση των Υπουργών επίσης υπενθύμιζε:

ότι οι υπάρχουσες υποχρεώσεις σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών (ECHR), οι οποίες«απαιτούν άμεσες και αποτελεσματικές έρευνες ικανές να οδηγήσουν στον εντοπισμό και την τιμωρία όσων ευθύνονται για παράνομες πράξεις, είναι η καταλληλότερη αντίδραση σε σοβαρές καταγγελίες για σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων»,
ότι «σύμφωνα με τη σχετική νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ευθύνη του Κράτους-Μέλους για ουσιαστική παραβίαση των διατάξεων της Σύμβασης μπορεί να προκύψει όχι μόνο από άμεσες πράξεις των αρχών, αλλά και από την παράλειψή τους να συμμορφωθούν με τις θετικές υποχρεώσεις τους να αποτρέψουν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην επικράτειά τους ή να διενεργήσουν ανεξάρτητη και αμερόληπτη έρευνα σε ουσιαστικές καταγγελίες για τέτοιες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων», και
ότι «η Διεθνής Σύμβαση για την Προστασία Όλων των Ατόμων από τις Εξαναγκαστικές Εξαφανίσεις άνοιξε για υπογραφές στις 6 Φεβρουαρίου 2007 και η έναρξη ισχύος της θα συνεισφέρει σημαντικά στην καταπολέμηση της πρακτικής των εξαναγκαστικών εξαφανίσεων.»

Η Επιτροπή Υπουργών ανέφερε ότι ήταν «πεπεισμένη για την υπέρτατη σημασία της προαγωγής και προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για όλους τους ανθρώπους, καθώς και του κράτους δικαίου, κατά την καταπολέμηση της τρομοκρατίας». Είπε επίσης ότι «λαμβάνοντας υπ' όψη τη σύνθετη φύση των θεμάτων που αναφέρονται, η Επιτροπή Υπουργών, εάν είναι απαραίτητο, θα εξετάσει το ενδεχόμενο να αναλάβει περαιτέρω εργασία ως προς αυτό.» (έμφαση δική μας)

Όμως, η Απάντηση των Υπουργών δεν έφτασε μέχρι την ευθεία καταδίκη της ευρωπαϊκής συνενοχής στο πρόγραμμα των έκνομων μεταγωγών και των μυστικών κρατήσεων του οποίου ηγούνται οι ΗΠΑ, ούτε έφτασε να συμφωνήσει να συνταχθούν επιπρόσθετα θεσμικά κείμενα.

Για περισσότερες πληροφορίες και συνεντεύξεις επικοινωνήστε με την Υπεύθυνη Τύπου και Προβολής του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας, ’ννα Μπότσογλου, τηλ. 210 3600628 (εσωτ. 2).