ΕΥΡΩΠΑΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΝΑ ΕΜΠΟΡΕΥΟΝΤΑΙ «ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΩΝ»
Δελτίο Τύπου
Εταιρίες που εδρεύουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) συνεχίζουν να διακινούν και να εμπορεύονται ένα ευρύ φάσμα εξοπλισμού ασφαλείας που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε βασανιστήρια και σε κακομεταχείριση ανθρώπων, προειδοποίησαν σήμερα με μια νέα έκθεση τους η Διεθνής Αμνηστία και το Ίδρυμα Ερευνών Ωμέγα.
Αυτές οι δραστηριότητες συνεχίζονται εξαιτίας των κενών στον Ευρωπαϊκό κανονισμό που χρονολογείται από την προηγούμενη δεκαετία και που στόχο είχε τον περιορισμό του εμπορίου σε τέτοιου είδους προϊόντα.
Η έκθεση «Δράττοντας της ευκαιρίας: Δίνοντας τέλος στο Ευρωπαϊκό εμπόριο προϊόντων τεχνολογίας εκτέλεσης και βασανιστηρίων» καταγράφει αυτά τα κενά και εξηγεί πώς τα όργανα και τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορούν και πρέπει να τα κλείσουν. Η έκθεση δημοσιεύεται τη στιγμή αυτή που το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ξεκινάει μια νέα συζήτηση, στις 28 Μαΐου σχετικά με τις προτεινόμενες τροποποιήσεις στον Ευρωπαϊκό « Κανονισμό του Εμπορίου Βασανιστηρίων» που βρίσκεται σε ισχύ από το 2006.
«Η Ευρώπη έχει διανύσει μακρύ δρόμο για τον τερματισμό του απεχθούς εμπορίου μερικών από τα πιο αποκρουστικών εργαλείων και τεχνολογιών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον βασανισμό και την εκτέλεση ανθρώπων», δήλωσε ο Marek Marczynski, επικεφαλής του Προγράμματος Στρατού, Ασφάλειας και Αστυνόμευσης της Διεθνούς Αμνηστίας.
«Αλλά, όπως φαίνεται από την νέα έκθεση, σημαντικά κενά παραμένουν. Αυτό σημαίνει ότι οι εταιρείες μπορούν να συνεχίσουν να επωφελούνται από την ανθρώπινη δυστυχία παρά τις απαγορεύσεις και τους ελέγχους που ήδη υπάρχουν. Αν η Ευρώπη θέλει να αντιμετωπίσει σοβαρά το καθήκον της απέναντι στην εξάλειψη των βασανιστηρίων και την κατάργηση της θανατικής ποινής, θα πρέπει να κλείσει αυτά τα κενά επειγόντως.»
Από το 2006 η ΕΕ έχει τον μοναδικό παγκόσμιο περιφερειακό μηχανισμό για την απαγόρευση ή τον έλεγχο της εμπορίας εξοπλισμού ο οποίος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε βασανιστήρια ή περιπτώσεις θανατικής ποινής.
Η Διεθνής Αμνηστία και η Ωμέγα έχουν επανειλημμένως τονίσει τους σοβαρούς περιορισμούς στον Κανονισμό και την αποσπασματική εφαρμογή του από τα κράτη μέλη της ΕΕ. Τα τελευταία χρόνια, η ΕΕ επεδίωξε να αντιμετωπίσει αυτές τις αδυναμίες, μεταξύ άλλων επεκτείνοντας σε μεγάλο βαθμό τον κατάλογο των προϊόντων που είτε απαγορεύονται ή ελέγχονται.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε νέες προτάσεις για την ενίσχυση του Κανονισμού, οι οποίες εξετάζονται τώρα από τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η Διεθνής Αμνηστία και η Ωμέγα υποστηρίζουν πολλές από αυτές τις προτάσεις και παροτρύνουν την υιοθέτησή τους.
Ωστόσο, η νέα έκθεση των οργανώσεων εντοπίζει τα εναπομένοντα κενά σε αυτές τις προτάσεις, οι οποίες θα εξακολουθούν να επιτρέπουν στις εταιρείες της ΕΕ να:
· Μεσολαβούν στην πώληση και μεταβίβαση εξοπλισμού ασφαλείας σε χώρες που δεν είναι μέλη της ΕΕ, εφ 'όσον οι συμφωνίες γίνονται εκτός της ΕΕ και οι συσκευές δεν αγγίζουν ευρωπαϊκό έδαφος.
- Προωθούν ανοιχτά απαγορευμένο από πριν εξοπλισμό - όπως τα «κρεβάτια με συρματόπλεγμα» (net beds: κρεβάτια- κλουβιά τα οποία χτίζονται πάνω σε πλαίσιο κρεβατιού), συσκευές σοκ που φοριούνται στο σώμα ή συστήματα που συγκρατούν κρατούμενους σε σταθερά αντικείμενα - σε εκθέσεις όπλων και εκδηλώσεις της ΕΕ, καθώς και στο διαδίκτυο.
- Αγοράζουν εξοπλισμό ασφαλείας για την αστυνομία - όπως όπλα ηλεκτροπληξίας και αναισθητοποίησης, ράβδους ηλεκτροσόκ και ασπίδες σοκ – που είναι εντελώς ακατάλληλα για την επιβολή του νόμου.
-Παρέχουν στην αστυνομία και τις στρατιωτικές δυνάμεις ακατάλληλη τεχνική υποστήριξη, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης σε τεχνικές που σε ορισμένες περιπτώσεις θα μπορούσαν να διευκολύνουν τα βασανιστήρια και άλλου είδους κακομεταχείριση, και
- Εισάγουν νέες τεχνολογίες και συσκευές στην αγορά ακόμη και αν αυτά τα αντικείμενα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε περιπτώσεις θανατικής ποινής, βασανιστηρίων και άλλου είδους κακομεταχείριση.
«Αν και οι προτάσεις της Επιτροπής είναι σημαντικές, αποτυγχάνουν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά μια σειρά από σημαντικές αδυναμίες και κενά στον Κανονισμό και στο συνακόλουθο καθεστώς ελέγχου του. Αν τα θέματα αυτά δεν αντιμετωπιστούν άμεσα τώρα από τα κράτη μέλη της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, θα χαθεί αυτή η σπάνια ευκαιρία να ενισχυθεί συνολικά το καθεστώς ελέγχου και να κλείσουν τα κενά που μπορούν να εκμεταλλευτούν ασυνείδητοι έμποροι», δήλωσε ο Dr Michael Crowley του Ιδρύματος Ερευνών Ωμέγα.
«Είναι τώρα η στιγμή για την Ευρωπαϊκή Ένωση να “αδράξει της ευκαιρίας” και να δώσει οριστικό τέλος στο Ευρωπαϊκό εμπόριο στον τομέα της τεχνολογίας βασανιστηρίων.»
Ιστορικό
Με το που τέθηκε σε ισχύ το 2006 ο κανονισμός 1236/2005 του Συμβουλίου, η ΕΕ θέσπισε πρωτοφανείς και δεσμευτικούς εμπορικούς ελέγχους σε μια σειρά εξοπλισμών που χρησιμοποιούνται συχνά στη θανατική ποινή, τα βασανιστήρια και άλλες μορφές κακομεταχείρισης («εργαλεία βασανιστηρίων»), αλλά οι οποίοι συνήθως δεν συμπεριλαμβάνονταν από τα κράτη μέλη της ΕΕ στους στρατιωτικούς, διπλής χρήσης ή στρατηγικούς καταλόγους ελέγχου των εξαγωγών.
Η Διεθνής Αμνηστία και το Ίδρυμα Ερευνών Ωμέγα είχαν κυκλοφορήσει τρεις προηγούμενες εκθέσεις, το 2007, το 2010 και το 2012, οι οποίες κατέγραφαν ειδικά κενά στον Ευρωπαϊκό κανονισμό και παραλείψεις στους δύο καταλόγους των απαγορευμένων και ελεγχόμενων ειδών της ΕΕ που έχουν επιτρέψει την συνέχιση του εμπορίου «εργαλείων βασανιστηρίων».
Η θεσμική πίεση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά την δημοσίευση της έκθεσης του 2010 οδήγησε σε μια απόφαση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το επόμενο έτος να επεκτείνει τις δύο λίστες για να συμπεριλάβει και άλλα κομμάτια του εξοπλισμού, για παράδειγμα, συσκευές ηλεκτροσόκ που φοριούνται στο σώμα, ράβδοι με καρφιά και ορισμένα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τις θανατηφόρες ενέσεις . Οι ειδικοί έκριναν ότι αυτό παρέμενε ανεπαρκές ώστε να περιοριστεί το εμπόριο και η Επιτροπή προέβη σε συνολική αναθεώρηση του Κανονισμού.
Στις 16 Ιουλίου 2014 ο Εκτελεστικός κανονισμός της Επιτροπής (ΕΕ) αριθ 775/2014 επέκτεινε περαιτέρω τους καταλόγους των απαγορευμένων και ελεγχόμενων αγαθών που καλύπτονται από τον Κανονισμό.
Αυτή η τελευταία έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας και του Ωμέγα υπογραμμίζει τα εναπομείναντα κενά που πρέπει να κλείσουν επειγόντως. Σκοπός της είναι να τροφοδοτήσει μια συζήτηση που αναμένεται να ξεκινήσει στην Υποεπιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (DROI) στις 28 Μαΐου και στην Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου (INTA) μέσα στις επόμενες εβδομάδες. Εισηγητής στην Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου είναι ο Marietje Schaake, ευρωβουλευτής (NL, ALDE), ενώ η Barbara Lochbihler ,ευρωβουλευτής (DE, ΠΡΣ / ΕΕΣ) γνωμοδοτεί για τη DROI. Προτεινόμενες τροποποιήσεις του κανονισμού της ΕΕ εμπορίου βασανιστηρίων που θα προκύψουν από αυτή τη συζήτηση στη συνέχεια θα τεθούν προς ψήφιση στην Επιτροπή και στη συνέχεια θα κατατεθούν για ψηφοφορία στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εντός του τρέχοντος έτους.