ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΕΠΙΠΛΗΤΤΕΙ ΞΑΝΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΓΙΑ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΕΙΣ ΒΑΡΟΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΡΟΜΑ
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επιπλήττει ξανά την Ελλάδα για διακρίσεις εις βάρος των μαθητών Ρομά
Οι ελληνικές αρχές πρέπει να σταματήσουν αμέσως το διαχωρισμό των μαθητών Ρομά από τους συνομηλίκους τους, δήλωσε σήμερα η Διεθνής Αμνηστία, αφότου το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε ότι η αυτή η πρακτική σε μια τοπική σχολική περιφέρεια στην κεντρική Ελλάδα ισοδυναμούσε με διακρίσεις.
Σε μια ομόφωνη απόφαση σήμερα στην υπόθεση «Λαβίδας και Λοιποί κατά Ελλάδας», το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε ότι «η συνεχιζόμενη φύση αυτής της κατάστασης και η άρνηση του Κράτους να λάβει μέτρα κατά του διαχωρισμού συνεπάγεται διάκριση και παραβίαση του δικαιώματος στην εκπαίδευση».
Πρόκειται για την έκτη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου σχετικά με τις διακρίσεις εις βάρος μαθητών Ρομά και την τρίτη που σχετίζεται με ελληνικά σχολεία.
«Είναι επονείδιστο το γεγονός ότι, παρά τις μέχρι τώρα τρεις χωριστές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, η Ελλάδα έχει αποτύχει να αλλάξει τις συνεχιζόμενες διακρίσεις της εις βάρος των μαθητών Ρομά και τις κατάφωρες παραβιάσεις του δικαιώματός τους στην εκπαίδευση», δήλωσε η Jezerca Tigani, Αναπληρώτρια Διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία.
Η τελευταία υπόθεση τέθηκε από μια εθνική ΜΚΟ, το Ελληνικό Παρατηρητήριο Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ), εκ μέρους 23 παιδιών Ρομά από την πόλη των Σοφάδων, στη Θεσσαλία.
Υπάρχουν σχεδόν 400 οικογένειες Ρομά στους Σοφάδες -ο μισός πληθυσμός της πόλης-, σχεδόν όλοι εκ των οποίων ζουν σε δυο περιοχές γνωστές ως «παλιοί και νέοι οικισμοί Ρομά».
Ένα από τα τέσσερα δημοτικά σχολεία στους Σοφάδες -το σχολείο αρ. 4- χτίστηκε στον παλιό οικισμό των Ρομά, που σημαίνει ότι καλύπτει σχεδόν αποκλειστικά τους μαθητές Ρομά που ζουν στην περιοχή. Κάτοικοι του νέου οικισμού Ρομά, παρόλο που ζουν πιο κοντά σε άλλο σχολείο, σύμφωνα με τις τοπικές αρχές, είχαν υπαχθεί στην περιφέρεια του σχολείου αρ. 4.
Έπειτα από επίσκεψη στους Σοφάδες το 2009, αντιπροσωπεία του ΕΠΣΕ έστειλε δύο επιστολές προς το Υπουργείο Παιδείας, επισημαίνοντας πως υπάρχει «σαφής εθνικός διαχωρισμός, ο οποίος παραβιάζει τόσο την ελληνική νομοθεσία όσο και τους διεθνείς κανόνες για τα ανθρώπινα δικαιώματα», περιλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Δεν ελήφθη ποτέ απάντηση για καμία από τις δύο επιστολές.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο σημείωσε ότι έκθεση που απεστάλη στο Τμήμα Περιφερειακής Εκπαίδευσης επέστησε την προσοχή στην κατάσταση και συνέστησε στις αρχές να αποφεύγουν την τοποθέτηση των παιδιών Ρομά σε σχολεία όπου φοιτούν αποκλειστικά άλλοι Ρομά, προκειμένου να σταματήσει ο κοινωνικός αποκλεισμός και να προωθηθεί η ενσωμάτωσή τους.
Η έκθεση αυτή είχε προτείνει την κατασκευή νέων σχολείων και τον εκ νέου σχεδιασμό του σχολικού περιφερειακού χάρτη. Σημείωνε, επίσης, το γεγονός ότι οι δημοτικές αρχές των Σοφάδων είχαν αρνηθεί να κλείσουν το σχολείο αρ. 4, καθώς και τις εχθρικές αντιδράσεις από γονείς των μαθητών που δεν ήταν Ρομά, όταν τα παιδιά Ρομά εγγράφηκαν σε άλλα σχολεία της πόλης.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο διέταξε τις ελληνικές αρχές να καταβάλουν € 3.000 σε κάθε έναν από τους 23 καταγγέλλοντες της υπόθεσης Λαβίδα για ζημίες και έξοδα.
Το Δικαστήριο έχει καταδικάσει τις ελληνικές αρχές δύο φορές στο παρελθόν -στις αποφάσεις για τις περιπτώσεις των «Σαμπάνης και Λοιποί κατά Ελλάδας» τον Ιούνιο του 2008 και «Σαμπάνης και Λοιποί κατά Ελλάδας» το Δεκέμβριο του 2012 -επειδή επέτρεπε διακρίσεις εις βάρος των μαθητών Ρομά σε σχολείο στον Ασπρόπυργο.
«Δεδομένου ότι πρόκειται για την τρίτη κατά σειρά απόφαση σχετικά με διακρίσεις στην πρόσβαση των παιδιών Ρομά στην εκπαίδευση, είναι φανερό ότι η κυβέρνηση δεν έχει καμία πρόθεση να καταργήσει το διαχωρισμό σε τέτοια σχολεία, εφόσον οι τοπικές αρχές είναι αντίθετες σε τέτοιες κινήσεις», δήλωσε ο Παναγιώτης Δημητράς, εκπρόσωπος του Ελληνικού Παρατηρητηρίου Συμφωνιών του Ελσίνκι.
Η Διεθνής Αμνηστία επισήμανε ότι τα παιδιά Ρομά αντιμετωπίζουν το διαχωρισμό ή τον αποκλεισμό από τα σχολεία σε πολλά άλλα μέρη της Ελλάδα, όπως η Θράκη, τα Ψαχνά Ευβοίας και τα Σπάτα.
Η Επιτροπή του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού πρόσφατα εξέφρασε ανησυχίες σχετικά με την περιορισμένη πρόσβαση στην εκπαίδευση και το σχολικό διαχωρισμό που βιώνουν οι μαθητές Ρομά στην Ελλάδα, ενώ ελληνικές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών έχουν τεκμηριώσει αρκετές περιπτώσεις διαχωρισμού και αποκλεισμού των μαθητών Ρομά σε διάφορα μέρη της χώρας.
«Η κατάσταση αυτή δείχνει ότι τα πρότυπα της Ε.Ε. για τις διακρίσεις με βάση τη φυλή ή την εθνική καταγωγή δεν εφαρμόζονται επαρκώς στην Ελλάδα, ούτε στον τομέα της εκπαίδευσης, ούτε και σε πολλούς άλλους τομείς της καθημερινής ζωής», δήλωσε η Tigani .
Οι Ρομά αντιμετωπίζουν αποκλεισμό και μειονεκτήματα στην εκπαίδευση σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πρόσφατη έρευνα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και του Προγράμματος Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών δείχνει ότι σε ορισμένες χώρες της ΕΕ -όπως στη Γαλλία, την Ιταλία, την Πορτογαλία, τη Σλοβακία και την Ισπανία- οι νεαροί Ρομά ηλικίας 20-24 ετών είναι μέχρι και δύο ή τρεις φορές λιγότερο πιθανό να έχουν ολοκληρώσει την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ή κάποια επαγγελματική εκπαίδευση από τους μη Ρομά της ίδιας ηλικιακής ομάδας.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο διαπίστωσε ότι τα παιδιά Ρομά υπέστησαν διακρίσεις στα σχολεία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως στην Ουγγαρία, την Τσεχία και τη Σλοβακία. Όμως, παρά τις αποφάσεις, οι διακρίσεις συνεχίζονται και οι μαθητές Ρομά εξακολουθούν να φοιτούν σε σχολεία και τάξεις για μαθητές με «ελαφρά νοητική αναπηρία» και σε σχολεία αποκλειστικά για Ρόμα και σε τάξεις που ακολουθούν μειωμένα προγράμματα σπουδών.
«Σε πολλές περιπτώσεις, οι κυβερνήσεις σε όλη την περιοχή αποτυγχάνουν να λάβουν μέτρα για να σταματήσει αυτή η επονείδιστη πρακτική που δεν έχει καμία θέση στην Ευρώπη του 21ου αιώνα», δήλωσε η Tigani.
«Τα θεσμικά όργανα της ΕΕ πρέπει να χρησιμοποιήσουν όλα τα πολιτικά και νομικά μέτρα που έχουν στη διάθεσή τους κατά των χωρών που αποτυγχάνουν να εφαρμόσουν αποτελεσματικά τις οδηγίες για τη φυλετική ισότητα που απαγορεύουν τις διακρίσεις λόγω εθνικής καταγωγής σε πολλούς τομείς, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης.