ΣΥΡΙΑ, ΧΑΛΕΠΙ: ΟΙ ΑΡΧΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΓΓΥΗΘΟΥΝ ΟΤΙ ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΔΕΝ ΘΑ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΕ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΕΣ ΕΞΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΕΡΗΣΗ ΣΤΕΓΗΣ

Οι συριακές αρχές πρέπει να διασφαλίσουν ότι το δικαίωμα στη στέγαση για τους κατοίκους των σεισμόπληκτων κατοικιών στο Χαλέπι είναι εγγυημένο, δήλωσε σήμερα η Διεθνής Αμνηστία, εν μέσω ανησυχιών για παράνομες κατεδαφίσεις κτιρίων που κρίθηκαν μη ασφαλή ως αποτέλεσμα των σεισμών της 6ης Φεβρουαρίου και αναφορών για γραφειοκρατικά εμπόδια εις βάρος όσων επιδιώκουν να επισκευάσουν τα κατεστραμμένα σπίτια τους.

«Έχουν περάσει αρκετοί μήνες από τότε που χιλιάδες άνθρωποι στο Χαλέπι έχασαν τα σπίτια τους ή υπέστησαν ζημιές στα κτίρια στα οποία ζουν κατά τη διάρκεια των σεισμών. Ανησυχούμε ότι ο τρόπος με τον οποίο εκτελούνται τα μέτρα ασφάλειας των κτιρίων μπορεί να επιτείνει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν χιλιάδες επιζώσες και επιζώντες των σεισμών», δήλωσε η Diana Semaan, ερευνήτρια της Διεθνούς Αμνηστίας για τη Συρία.

«Οι συριακές αρχές θα πρέπει να εστιάσουν τις προσπάθειές τους στον σεβασμό του δικαιώματος των ανθρώπων σε κατάλληλη στέγαση. Η κατεδάφιση κτιρίων κατοικιών χωρίς τις κατάλληλες εξηγήσεις ή τη δέουσα διαδικασία αποτελεί παραβίαση του διεθνούς δικαίου και των προτύπων για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι αρχές έχουν την υποχρέωση να διαβουλεύονται με τους κατοίκους και να παρέχουν εύλογη ειδοποίηση και οικονομική αποζημίωση ή εναλλακτική στέγαση για να διασφαλίσουν ότι κανένας άνθρωπος δεν θα μείνει άστεγος, πριν από τη διενέργεια κατεδαφίσεων».

Μεταξύ Απριλίου 2023 και Ιουλίου 2023, η Διεθνής Αμνηστία πήρε συνεντεύξεις από 3 εργαζόμενες/-ους στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας που επισκέφθηκαν το Χαλέπι μετά τους σεισμούς, καθώς και από 6 κατοίκους που ζουν στο Χαλέπι, και εξέτασε άρθρα των μέσων ενημέρωσης και εκθέσεις του ΟΗΕ. Το Εργαστήριο Τεκμηρίωσης Κρίσεων της Διεθνούς Αμνηστίας επαλήθευσε επίσης βίντεο με κατεδαφίσεις στο Χαλέπι.

Ακόμα και πριν από τους σεισμούς, το Χαλέπι είχε υποστεί εκτεταμένες ζημιές λόγω της εκστρατείας παράνομων βομβαρδισμών των συριακών και ρωσικών δυνάμεων μεταξύ 2012 και 2016. Το 2016, η συριακή κυβέρνηση ανέλαβε τον έλεγχο στο ανατολικό Χαλέπι, μια πρώην ελεγχόμενη από την αντιπολίτευση περιοχή της πόλης, αφού υπέβαλε δεκάδες χιλιάδες αμάχους σε πολιορκία και βομβαρδισμούς, οδηγώντας τους σε βίαιη μετακίνηση σε άλλες ελεγχόμενες από την αντιπολίτευση περιοχές στη βόρεια Συρία.

Ανησυχίες για παράνομες κατεδαφίσεις

Στις 20 Φεβρουαρίου 2023, ο κυβερνήτης του Χαλεπιού δήλωσε ότι 13.000 οικογένειες επλήγησαν από τους σεισμούς. Πρόσθεσε ότι 11.551 κτίρια πέρασαν από επιθεώρηση, μετά την οποία κατεδαφίστηκαν τα 220, για λόγους δημόσιας ασφάλειας, ενώ 303 παρέμεναν υπό κατεδάφιση.

Ένας μηχανικός, σε συνέντευξή του σε μέσο ενημέρωσης που συνδέεται με την κυβέρνηση, εξήγησε ότι οι αρχές κατεδαφίζουν αμέσως ένα κτίριο όταν η επιτροπή μηχανικών, που συγκροτήθηκε από τις αρχές για την αξιολόγηση της δομικής ασφάλειας των κτιρίων, το χαρακτηρίσει «κόκκινο», πράγμα που σημαίνει ότι αποτελεί κίνδυνο για τη δημόσια ασφάλεια, και ως εκ τούτου ζητείται από τους πολίτες να το εκκενώσουν.

Ωστόσο, η Διεθνής Αμνηστία έχει λάβει πληροφορίες από κατοίκους και εργαζόμενες/-ους στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας ότι οι αξιολογήσεις αυτές μπορεί να μη γίνονται σχολαστικά και ότι οι κατεδαφίσεις πραγματοποιούνται χωρίς να τηρούνται οι απαιτήσεις της δέουσας διαδικασίας και οι εγγυήσεις κατά των αναγκαστικών εξώσεων σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Εργαζόμενες/-οι στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας, καθώς και 3 κάτοικοι, δήλωσαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι πολλές από αυτές τις επιτροπές διεξάγουν μόνο οπτικές εκτιμήσεις, οι οποίες στερούνται της ακριβούς λεπτομέρειας που απαιτείται για τον προσδιορισμό της ασφάλειας ενός κτιρίου, και μπορεί να οδηγήσουν σε αδικαιολόγητες κατεδαφίσεις. Πρόσθεσαν επίσης ότι οι κάτοικοι δεν είναι σε θέση να αμφισβητήσουν τις αποφάσεις των επιτροπών και συχνά δεν τους δίνεται αρκετός χρόνος για να απομακρύνουν τα υπάρχοντά τους.

Κάτοικοι δήλωσαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι σε πολλές περιπτώσεις δεν προσφέρεται εναλλακτική στέγαση ή αποζημίωση στους ανθρώπους των οποίων τα σπίτια κατεδαφίστηκαν επειδή κρίθηκαν μη ασφαλή για κατοίκηση. Αυτό προκαλεί επίσης ιδιαίτερη ανησυχία, δεδομένου ότι τον Απρίλιο ο ΟΗΕ ανέφερε ότι η κυβέρνηση θα έκλεινε την πλειονότητα των προσωρινών καταφυγίων που χρησιμοποιούνταν για την παροχή καταλύματος έκτακτης ανάγκης σε ανθρώπους που είχαν χάσει τα σπίτια τους στους σεισμούς.

Τα διεθνή πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα σχετικά με το δικαίωμα στη στέγαση διευκρινίζουν ότι ακόμα και όταν η έξωση δικαιολογείται, πρέπει να πραγματοποιείται σε αυστηρή συμμόρφωση με το διεθνές δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ως εκ τούτου, οι αρχές πρέπει να εμπλέκουν τους κατοίκους των επισφαλών κτιρίων σε ουσιαστική διαβούλευση σχετικά με τις επιλογές κατεδάφισης και επανεγκατάστασης, να τους παρέχουν επαρκή πληροφόρηση ως προς τα σχέδια, κατάλληλη γραπτή ειδοποίηση για τις εξώσεις και κατάλληλη εναλλακτική στέγαση, καθώς και αποζημίωση για τις απώλειες. Πρέπει να διασφαλίσουν ότι κανένας άνθρωπος δεν θα μείνει άστεγος και ευάλωτος σε άλλες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως αποτέλεσμα των κατεδαφίσεων.

Εμπόδια στις επισκευές

Κάτοικοι των οποίων τα σπίτια υπέστησαν ζημιές από τους σεισμούς δήλωσαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι οι αρχές δεν τους ενημέρωσαν πώς να επικοινωνήσουν με τις επιτροπές για να ενημερωθούν για την ασφάλεια των σπιτιών τους.

Είπαν ότι, πέραν του ότι δεν έλαβαν καμία οικονομική στήριξη από τις αρχές για την επισκευή των κατεστραμμένων σπιτιών τους, οι αρχές απαιτούσαν επίσης από τους κατοίκους άδειες για την αποκατάσταση των κατοικιών τους, τις οποίες ήταν δύσκολο να αποκτήσουν.

Οι άδειες αυτές είναι ιδιαίτερα δύσκολο να εξασφαλιστούν για την επισκευή άτυπων κτιρίων, τα οποία αποτελούν την πλειονότητα των κτιρίων στις περιοχές που υπέστησαν ζημιές από τους σεισμούς. Σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύτηκε από την International Crisis Group το 2022, «μόνο όσες και όσοι συνδέονται με την εξουσία, δυνάμεις ασφαλείας ή πολιτοφυλακές, μπορούν να εξασφαλίσουν άτυπες άδειες για επισκευές».

Κάτοικος του Sheikh Maqsoud, μιας γειτονιάς στο Χαλέπι που βρίσκεται υπό αποκλεισμό από τη συριακή κυβέρνηση, δήλωσε ότι η κυβέρνηση εμπόδισε ή περιόρισε την είσοδο βοήθειας στην περιοχή. Επιπλέον, τα κυβερνητικά σημεία ελέγχου ασφαλείας στην είσοδο έχουν επιβάλει υψηλά τέλη και φόρους σε όσες και όσους φέρνουν οικοδομικά υλικά για να βοηθήσουν τους ανθρώπους να ανοικοδομήσουν τα σπίτια τους.

«Αντί να επιβάλλουν επαχθείς γραφειοκρατικές απαιτήσεις στους κατοίκους που προσπαθούν να επισκευάσουν τα κατεστραμμένα από τον σεισμό σπίτια τους, οι αρχές της Συρίας θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι όλοι οι κάτοικοι θα έχουν επαρκή τεχνική και οικονομική υποστήριξη, χωρίς διακρίσεις», δήλωσε η Diana Semaan.