ΚΕΝΥΑ: ΤΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΩΝ ΚΑΤΑΥΛΙΣΜΩΝ KAKUMA ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΚΟΜΗ ΑΣΦΑΛΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ/ΤΟΥΣ ΛΟΑΤΚΙ ΠΡΟΣΦΥΓΙΣΣΕΣ/-ΕΣ
Τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα που αιτούνται άσυλο και οι προσφύγισσες/-ές που ζουν σε έναν από τους μεγαλύτερους προσφυγικούς καταυλισμούς της Κένυας υφίστανται συστηματικά εγκλήματα μίσους, βία, συμπεριλαμβανομένου του βιασμού, και άλλες σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ανέφεραν σε κοινή έκθεσή τους η National Gay and Lesbian Human Rights Commission (NGLHRC) και η Διεθνής Αμνηστία.
Ο καταυλισμός Kakuma στη βορειοδυτική Κένυα φιλοξενεί περισσότερα από 200.000 άτομα που ζητούν άσυλο και προσφυγισσες/-ες, συμπεριλαμβανομένων εκατοντάδων ΛΟΑΤΚΙ ατόμων. Η έκθεση περιγράφει λεπτομερώς τις ακραίες διακρίσεις και τη βία που υφίστανται τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα που διαμένουν στην Kakuma, τόσο λόγω της ιδιότητάς τους ως αιτούσες/-ούντες άσυλο ή προσφυγισσες/-ες όσο και λόγω του σεξουαλικού τους προσανατολισμού, της ταυτότητας ή/και έκφρασης φύλου και των χαρακτηριστικών φύλου τους.
«Τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα στον καταυλισμό Kakuma έχουν υποστεί σωματική και σεξουαλική βία και άλλες σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των παραβιάσεων του δικαιώματός τους να είναι απαλλαγμένα από βασανιστήρια και κακομεταχείριση, λόγω του σεξουαλικού τους προσανατολισμού, της ταυτότητας φύλου ή/και της έκφρασης φύλου τους ή των χαρακτηριστικών φύλου τους», δήλωσε ο Victor Nyamori, ερευνητής και σύμβουλος της Διεθνούς Αμνηστίας για τα δικαιώματα των προσφύγων και των μεταναστών.
«Τέτοια εγκλήματα μίσους αποτελούν ποινική εκδήλωση των διακρίσεων που αντιμετωπίζουν οι ΛΟΑΤΚΙ προσφύγισσες/-ες και τα άτομα που αιτούνται άσυλο.
Η έκθεση, η οποία βασίζεται σε συνεντεύξεις με 41 ΛΟΑΤΚΙ άτομα που ζητούν άσυλο και προσφύγισσες/-ες μεταξύ 2018 και Φεβρουαρίου 2023, περιγράφει λεπτομερώς πώς οι δράστες που ασκούν βία και εκφοβισμό σε ΛΟΑΤΚΙ άτομα διαπράττουν τα εγκλήματά τους με σχεδόν πλήρη ατιμωρησία, η οποία καθίσταται δυνατή λόγω της αδράνειας των αρχών.
Ο εκτελεστικός διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας Κένυας, Irungu Houghton, δήλωσε: «Παρά το σύνταγμα που προστατεύει τη ζωή και την αξιοπρέπεια για όλες και για όλους, τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα που ζητούν άσυλο υφίστανται διακρίσεις καθώς και ομοφοβικές και τρανσφοβικές συμπεριφορές από κυβερνητικούς αξιωματούχους, την αστυνομία και άλλους παρόχους υπηρεσιών. Αυτό αντικατοπτρίζεται συχνά σε καθυστερήσεις στη διεκπεραίωση των αιτημάτων ασύλου τους, σε παρενοχλήσεις, βίαιες ομοφοβικές επιθέσεις, απειλές και εκφοβισμό και σε εξαιρετικά περιορισμένες ευκαιρίες για τοπική ένταξη ή επανεγκατάσταση σε τρίτες χώρες. Το προτεινόμενο νέο σχέδιο της κυβέρνησης της Κένυας για τις προσφύγισσες και τους πρόσφυγες πρέπει επίσης να ανταποκριθεί στις εμπειρίες που αντιμετωπίζουν τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα τα οποία αναζητούν άσυλο».
Οι σχέσεις μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου είναι παράνομες σε 32 από τις 54 χώρες της Αφρικής και μπορεί να τιμωρούνται, μεταξύ άλλων, με θάνατο ή μακροχρόνιες ποινές φυλάκισης. Στην Κένυα, οι ομόφυλες πράξεις εξακολουθούν να τιμωρούνται με φυλάκιση έως και 14 ετών βάσει νόμων της αποικιοκρατικής εποχής.
«Τα εγκλήματα μίσους έχουν ολέθριο και μακροχρόνιο αντίκτυπο στις επιζώσες, στους επιζώντες και στις κοινότητες, και απαιτούν συνεκτική και εμπεριστατωμένη απάντηση από τους φορείς χάραξης πολιτικής, τους αξιωματούχους επιβολής του νόμου και το σύστημα ποινικής δικαιοσύνης», δήλωσε ο Njeri Gateru, εκτελεστικός διευθυντής της NGLHRC.
Μαρτυρίες
Οι μαρτυρίες που συγκεντρώθηκαν στην έκθεση υποδεικνύουν τη συστηματική και διάχυτη αδράνεια της αστυνομίας στον καταυλισμό προσφυγισσών/-ων της Kakuma να διερευνήσει αποτελεσματικά, άμεσα, ανεξάρτητα και σε βάθος τους ισχυρισμούς για εγκλήματα μίσους που καταγγέλλονται από ΛΟΑΤΚΙ άτομα τα οποία ζητούν άσυλο και από προσφύγισσες/-ες.
Η Esther, μια 41χρονη λεσβία γυναίκα, ανέφερε ότι βιάστηκε δύο φορές στον καταυλισμό Kakuma. Στις αρχές του 2018, δέχτηκε επίθεση από δύο άντρες που κρατούσαν μαχαίρια, ενώ έκανε ντους σε ένα οικόπεδο κοντά στην πύλη του καταυλισμού. Ο ένας τη βίασε ενώ ο άλλος την κρατούσε κάτω. Αργότερα το ίδιο έτος, βιάστηκε για δεύτερη φορά από τέσσερις άντρες κατά τη διάρκεια διάρρηξης στο σπίτι της, παρουσία του 7χρονου γιου της, με τον οποίο μοιραζόταν το κρεβάτι.
Η Winnie, μια λεσβία γυναίκα, διατηρούσε επιχείρηση στην αγορά, όπου συνήθιζαν να αγοράζουν οι ΛΟΑΤΚΙ φίλες και φίλοι της. Είπε στις ερευνήτριες και τους ερευνητές ότι μια μέρα του 2019 έλειπε από τη δουλειά της και άφησε ένα από τα παιδιά της να αναλάβει τη φροντίδα της επιχείρησης. Μια ομάδα ανθρώπων κατέστρεψε τον πάγκο και τραυμάτισε το παιδί της, λέγοντας ότι οι ΛΟΑΤΚΙ πελάτισσες και πελάτες επηρεάζουν άλλες επιχειρήσεις. Όταν πήγε να καταγγείλει το έγκλημα, η αστυνομία τής είπε να αναζητήσει τους επιτιθέμενους και να τους φέρει στο αστυνομικό τμήμα για να συλληφθούν.
Η Διεθνής Αμνηστία και η NGLHRC καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το συγκρότημα του καταυλισμού προσφύγων της Kakuma δεν είναι ακόμη ασφαλές για τα άτομα που αιτούνται άσυλο και τις/τους ΛΟΑΤΚΙ προσφύγισσες/-ες. Προκειμένου ο νέος νόμος για τις προσφύγισσες και τους πρόσφυγες (2021) να μετασχηματίσει την πολιτική της Κένυας για τους καταυλισμούς και να καταστήσει την τοπική ενσωμάτωση μόνιμη λύση για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα, η κυβέρνηση της Κένυας, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τις Προσφύγισσες και τους Πρόσφυγες και οι κυβερνήσεις τρίτων χωρών πρέπει να ενεργήσουν σύμφωνα με τις συστάσεις της έκθεσης, υποστηρίζουν οι οργανώσεις.
Η NGLHRC και η Διεθνής Αμνηστία καλούν την κυβέρνηση της Κένυας να διασφαλίσει επειγόντως τη σωματική και ψυχολογική ασφάλεια όλων των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων που αιτούνται άσυλο και των προσφυγισσών/-ων στο συγκρότημα του καταυλισμού Kakuma. Οι αρχές πρέπει επίσης να συζητήσουν και να συμφωνήσουν με τα πληττόμενα άτομα και την ευρύτερη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα σχετικά με τα μέτρα για την πρόληψη και την αποτελεσματική αντιμετώπιση των εγκλημάτων μίσους και άλλων μορφών διακρίσεων.
Για να διασφαλιστεί η παροχή υπηρεσιών σε ΛΟΑΤΚΙ άτομα που αιτούνται άσυλο και προσφύγισσες/-ες, οι αρχές πρέπει να τροποποιήσουν ή να αναστείλουν την πολιτική τοποθέτησης εντός καταυλισμού και να εξετάσουν το ενδεχόμενο μετεγκατάστασης των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων στο Ναϊρόμπι ή σε άλλες αστικές περιοχές σε προσωρινή ή μόνιμη βάση.
Η NGLHRC και η Διεθνής Αμνηστία καλούν επίσης τις τρίτες χώρες να αυξήσουν τις δεσμεύσεις για επανεγκατάσταση και να δημιουργήσουν ή να ενισχύσουν ευέλικτες εναλλακτικές οδούς για ΛΟΑΤΚΙ άτομα που αιτούνται άσυλο και τις/τους προσφύγισσες/-ες στην Κένυα που χρειάζονται ασφάλεια σε τρίτη χώρα αλλά δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για την παραδοσιακή επανεγκατάσταση ή άλλες οδούς.
Ιστορικό
Η Κένυα είναι η μόνη χώρα στην Ανατολική Αφρική και στο Κέρας της Αφρικής που προσφέρει άσυλο σε άτομα τα οποία ζητούν προστασία λόγω του σεξουαλικού τους προσανατολισμού, της ταυτότητας και/ή της έκφρασης φύλου και των χαρακτηριστικών φύλου τους.
Σε όλη αυτή την περιοχή, η ποινικοποίηση των σεξουαλικών πρακτικών και σχέσεων του ίδιου φύλου, η νομοθεσία που στοχοποιεί τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα και οι πολιτιστικές και θρησκευτικές παραδόσεις εξακολουθούν να αναγκάζουν τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα να φεύγουν.
Πολλά καταφεύγουν στην Κένυα λόγω της γεωγραφικής της εγγύτητας. Ωστόσο, η εθνική νομοθεσία στην Κένυα ποινικοποιεί τις σεξουαλικές σχέσεις μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου και παρατηρείται κατάχρηση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων.
Τον Απρίλιο του 2023, μέλος του κοινοβουλίου της Κένυας δημοσίευσε νομοσχέδιο για την προστασία της οικογένειας, το οποίο επιδιώκει να ποινικοποιήσει περαιτέρω τις σχέσεις μεταξύ ατόμων ίδιου φύλου, να καταστήσει παράνομο για οποιονδήποτε πάροχο υπηρεσιών να παρέχει υπηρεσίες σε ΛΟΑΤΚΙ άτομα και να υποχρεώσει την κυβέρνηση της Κένυας να αρνηθεί το άσυλο ή να απελάσει ΛΟΑΤΚΙ πρόσφύγισσες/-ες με βάση τη σεξουαλικότητα ή τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό.