ΚΑΤΑΡ: ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ/ΕΣ ΔΟΥΛΕΥΟΥΝ ΧΩΡΙΣ ΜΙΣΘΟ ΕΔΩ ΚΑΙ ΜΗΝΕΣ ΣΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΚΥΠΕΛΛΟΥ ΤΗΣ FIFA

Η Διεθνής Αμνηστία αποκάλυψε ότι οι μετανάστες εργαζόμενοι/ες που απασχολούνται στο έργο κατασκευής του σταδίου του Παγκόσμιου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου της FIFA στο Κατάρ, εργάζονται για επτά μήνες χωρίς αμοιβή. Περίπου 100 υπάλληλοι της Qatar Meta Coats (QMC), μιας εταιρείας σχεδιασμού και κατασκευών, που ανέλαβε τις εργασίες για την πρόσοψη του σταδίου Al Bayt, αξίας 770 εκατομμυρίων ευρώ, περιμένουν ακόμη να πληρωθούν για την εργασία τους.

Αυτή την εβδομάδα, αφού η Διεθνής Αμνηστία ανέφερε την υπόθεση στις αρχές του Κατάρ, τη FIFA και την Ανώτατη Επιτροπή Παράδοσης και Κληρονομιάς, τον φορέα που είναι υπεύθυνος για την οργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου στο Κατάρ, ορισμένοι υπάλληλοι άρχισαν να λαμβάνουν μέρος των αμοιβών τους, αλλά εξακολουθεί να εκκρεμεί η καταβολή ορισμένων μισθών.

«Οι μετανάστες εργαζόμενοι/ες μας μίλησαν για την ταλαιπωρία που υπέστησαν στην εργασία τους χωρίς αμοιβή στο στάδιο Al Bayt για μήνες. Ανησυχούν για τις οικογένειές τους, οι οποίες εξαρτώνται από τα χρήματα που τους στέλνουν από το Κατάρ για να πληρώσουν σχολικά δίδακτρα και ιατρικούς λογαριασμούς,» δήλωσε ο Steve Cockburn, Επικεφαλής Οικονομικής και Κοινωνικής Δικαιοσύνης της Διεθνούς Αμνηστίας.

«Αυτή η υπόθεση είναι η τελευταία καταδικαστική απόδειξη για το πόσο εύκολη είναι η εκμετάλλευση των εργαζομένων στο Κατάρ, ακόμη και κατά το χτίσιμο ενός από τα πιο εμβληματικά κτίρια του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Εδώ και χρόνια καλούμε το Κατάρ να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις στο σύστημα του, αλλά σαφώς η αλλαγή δεν έχει έρθει ακόμη.»

«Παρόλο που οι πρόσφατες πληρωμές θα προσφέρουν μια ευχάριστη ανακούφιση στους εργαζόμενους, οι διοργανωτές του Παγκοσμίου Κυπέλλου στο Κατάρ μας είπαν ότι γνώριζαν για τις καθυστερήσεις καταβολής των μισθών από τον Ιούλιο του 2019. Αυτό εγείρει το ερώτημα γιατί το Κατάρ επέτρεψε στους εργαζόμενους/ες να συνεχίσουν να εργάζονται για μήνες χωρίς αμοιβή. Δεν θα έπρεπε να χρειάζεται να διενεργηθεί προηγουμένως έρευνα από τη Διεθνή Αμνηστία, για να καταβάλουν οι οργανωτές στους εργαζόμενους/ες αυτά που τους οφείλουν.»

Σε μια νέα ενημέρωση, η Διεθνής Αμνηστία αναφέρει επίσης πώς η QMC απέτυχε να ανανεώσει τις άδειες διαμονής των εργαζομένων, θέτοντάς τους σε κίνδυνο κράτησης και απέλασης. Οι περισσότεροι/ες περιμένουν αυτήν τη στιγμή σε καραντίνα λόγω κορονοϊού, σε ασφυκτικά γεμάτα καταλύματα στη Ντόχα, όπου η QMC εξακολουθεί να τους παρέχει τα γεύματά τους.

Η Διεθνής Αμνηστία συνεχίζει να στέκεται στο πλευρό όλων των εργαζόμενων της QMC, και απαιτεί από το Κατάρ και τους εταίρους του στο Παγκόσμιο Κύπελλο να τους καταβάλλουν αυτά που τους οφείλουν. Πρέπει επίσης να διασφαλίσουν ότι οι εργαζόμενοι/ες διαθέτουν έγκυρα νομικά έγγραφα και ότι θα τους επιστραφούν τυχόν τέλη που πλήρωσαν για να εξασφαλίσουν την εργασία τους στην QMC. Όλοι αυτοί οι φορείς πρέπει να ενεργήσουν γρήγορα για να σταματήσουν την εκμετάλλευση και να παρέχουν γρήγορα διορθωτικά μέτρα.

Κενές υποσχέσεις

Η Διεθνής Αμνηστία πήρε συνέντευξη από τωρινούς και πρώην υπαλλήλους της QMC και εξέτασε τα αρχεία του δικαστηρίου και τις συμβάσεις. Οι εργαζόμενοι δήλωσαν ότι οι καθυστερήσεις των μισθών επηρέασαν όλους τους υπαλλήλους που εργάζονται στο Al Bayt, εκτιμώντας ότι πρόκειται για περίπου 100 μετανάστες εργαζόμενους/ες από τη Γκάνα, την Κένυα, το Νεπάλ και τις Φιλιππίνες, μεταξύ άλλων.

Οι καθυστερήσεις άρχισαν στις αρχές του 2019 και η κατάσταση επιδεινώθηκε το 2020. Πολλοί υπάλληλοι δεν έλαβαν καθόλου μισθό για την εργασία τους από τον Σεπτέμβριο του 2019 έως και τα τέλη Μαρτίου 2020, αν και η καταβολή ορισμένων μισθών είχε σταματήσει ήδη από τον Αύγουστο. Η QMC διαβεβαίωσε επανειλημμένα τους εργαζόμενους/ες ότι τα λάβουν τα χρήματά τους, αλλά ποτέ δεν εκπλήρωσε πλήρως τις υποσχέσεις της.

Μάχη για δικαιοσύνη

Τον Ιανουάριο του 2020, κουρασμένοι/ες από τις επαναλαμβανόμενες υποσχέσεις της εταιρείας, ορισμένοι εργαζόμενοι/ες υπέβαλαν καταγγελίες στο Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών του Κατάρ. Κατά τη διάρκεια των συνεδριών διαμεσολάβησης, οι εκπρόσωποι της QMC συμφώνησαν να διευθετήσουν ορισμένες αξιώσεις, αλλά εν τέλει δεν το έπραξαν. Άλλοι υπάλληλοι ενημερώθηκαν από την εταιρεία ότι θα πληρώνονταν μόνο εάν συμφωνούσαν να τερματίσουν τις συμβάσεις τους πιο νωρίς και να γυρίσουν στο σπίτι τους.

Αρκετοί υπάλληλοι δήλωσαν ότι δεν τους επιτρέπουν να πάνε πλέον στη δουλειά, προφανώς ως αντίποινα, επειδή πήγαν το θέμα στα δικαστήρια ή επειδή αρνήθηκαν να τερματίσουν τις συμβάσεις τους νωρίτερα. Ένας εργαζόμενος, ο Kiran, είπε: «Η εταιρεία έχει τόσο μεγάλο πλεονέκτημα έναντι των εργαζομένων που μετανιώνουμε που φτάσαμε μέχρι το δικαστήριο. Όποια απόφαση παίρνεται ευνοεί τις εταιρείες. Οι εργαζόμενοι/ες υποφέρουν επειδή οι εταιρείες έχουν όλη την εξουσία.»

Μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2020, η QMC είχε απομακρύνει όλους τους εναπομείναντες υπαλλήλους από το στάδιο, ενώ τους ζήτησε να εργαστούν στο εργοστάσιό της, το οποίο κατασκευάζει υλικά όπως αλουμίνιο και χάλυβα, για χρήση στο στάδιο Al Bayt. Συνέχισαν να εργάζονται εκεί χωρίς αμοιβή μέχρι τις 22 Μαρτίου, όταν και έκλεισε λόγω της πανδημίας.

Αφού η Διεθνής Αμνηστία αντάλλαξε λεπτομερή αλληλογραφία με την Ανώτατη Επιτροπή και άλλους βασικούς παράγοντες που γνώριζαν τη συστηματική εκμετάλλευση εδώ και σχεδόν ένα χρόνο, η Ανώτατη Επιτροπή ενημέρωσε τη Διεθνή Αμνηστία ότι οι εργαζόμενοι/ες θα αρχίσουν να πληρώνονται αμέσως. Πράγματι, στις 7 Ιουνίου, οι εργαζόμενοι/ες επιβεβαίωσαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι ορισμένοι/ες από αυτούς/ές είχαν λάβει μέρος των μισθών τους. Ωστόσο, οι εργαζόμενοι/ες δήλωσαν ότι δεν είχαν λάβει όλοι αμοιβή, ενώ σε μερικούς/ές δεν έχει αποδοθεί ακόμη το σύνολο του μισθού τους.

Άρνηση χορήγησης εγγράφων

Η κατάσταση των εργαζομένων επιδεινώνεται από το γεγονός ότι οι περισσότεροι/ες έχουν πλέον ληγμένες άδειες διαμονής, καθώς η QMC απέτυχε για μήνες να τις ανανεώσει.

Σύμφωνα με το σύστημα kafala που ισχύει στο Κατάρ, οι μετανάστες/ριες εργαζόμενοι/ες βασίζονται στους εργοδότες τους για τη νόμιμη παρουσία τους στη χώρα. Οι εργοδότες έχουν την ευθύνη να τους παρέχουν έγκυρες άδειες διαμονής, χωρίς τις οποίες οι μετανάστες/ριες δεν μπορούν να εργαστούν νόμιμα στη χώρα, ενώ ενδέχεται να τους επιβληθούν πρόστιμα, να κρατηθούν ή να απελαθούν. Επίσης, δεν μπορούν να αλλάξουν θέσεις εργασίας χωρίς την άδεια του εργοδότη τους.

Τέλη πρόσληψης

Όπως και πολλοί μετανάστες/ριες εργαζόμενοι/ες που έρχονται στον Περσικό Κόλπο, οι εργαζόμενοι/ες της QMC πλήρωσαν υψηλά τέλη για να βρουν εργασία στο Κατάρ, κάτι που απαγορεύεται από τον εργατικό νόμο της χώρας.

Εργαζόμενοι/ες που έδωσαν συνεντεύξεις στους ερευνητές/ριες δήλωσαν ότι πλήρωσαν ποσά που κυμαίνονται από 900 έως 2.000 δολάρια σε υπαλλήλους πρόσληψης στις χώρες καταγωγής τους. Πολλοί αναγκάστηκαν να πάρουν δάνεια για να καλύψουν αυτά τα τέλη και τώρα δυσκολεύονται να φροντίσουν τις οικογένειές τους.

Ο Kiran είπε ότι δεν μπορεί να επιστρέψει ακόμα στο σπίτι του ή να πληρώσει τα σχολικά δίδακτρα για τα μικρότερα αδέρφια του, επειδή έχει μεγάλα χρέη που δημιουργήθηκαν κατά την προσπάθειά του να εξασφαλίσει εργασία στην QMC στο Κατάρ.

«Το μέλλον μου φαινόταν δυσοίωνο πριν έρθω στο Κατάρ… Ήμουν άνεργος και δεν μπορούσα να βρω δουλειά στη χώρα μου…. Είμαι το μόνο άτομο που φροντίζει τους γονείς και τα αδέλφια μου και σκέφτηκα ότι το να έρθω στο Κατάρ θα έκανε τα πράγματα καλύτερα για όλους μας…. Αλλά δυστυχώς, τα πράγματα δεν ήρθαν όπως τα περίμενα.»

Απαντήσεις σε ισχυρισμούς

Σε γραπτές απαντήσεις της στη Διεθνή Αμνηστία, η QMC αναγνώρισε τις καθυστερήσεις πληρωμής λόγω οικονομικών δυσκολιών και είπε ότι προσπαθεί να τις επιλύσει.

Η Ανώτατη Επιτροπή δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι έμαθε για πρώτη φορά για τα προβλήματα πληρωμών της QMC τον Ιούλιο του 2019, κατά τη διάρκεια συνεντεύξεων ελέγχου με εργαζόμενους/ες και έκτοτε είχε λάβει διάφορα μέτρα για να προσπαθήσει να αποκαταστήσει την εκμετάλλευση αυτή. Πραγματοποίησε συνάντηση με τη διοίκηση της εταιρείας, ενώ την έβαλε σε «μαύρη λίστα» για μελλοντικές συμβάσεις και ενημέρωσε το Υπουργείο Εργασίας σχετικά με το ζήτημα.

Η FIFA είπε ότι επικοινώνησε με την Ανώτατη Επιτροπή μόλις έλαβε γνώση της υπόθεσης, μετά την έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας, και τώρα συνεργάζεται με τους εταίρους της στο Κατάρ για να διασφαλίσει ότι όλοι οι εκκρεμείς μισθοί καταβάλλονται χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση. Ωστόσο, παραμένει ασαφές γιατί η FIFA δεν είχε πληροφορηθεί για την εκμετάλλευση στο στάδιο Al Bayt μέχρι τον Μάιο του 2020.

Η Διεθνής Αμνηστία απευθύνθηκε επίσης στο Υπουργείο Εργασίας, αλλά μέχρι σήμερα δεν έχει λάβει απάντηση.

Η FIFA πρέπει να δράσει

Τα πρότυπα  της Ανώτατης Επιτροπής για την καλή διαβίωση των εργαζόμενων, τα οποία απαιτούν από τις εταιρείες που εργάζονται για το Παγκόσμιο Κύπελλο να διασφαλίζουν τον σεβασμό των δικαιωμάτων όλων των εργαζομένων και την αποκατάσταση της εκμετάλλευσης, φαίνεται ότι επέτρεψε στην Ανώτατη Επιτροπή να εντοπίσει τα προβλήματα στην QMC γρήγορα. Ωστόσο, δεν μπόρεσαν να εξασφαλίσουν έγκαιρη πληρωμή για τους εργαζομένους της QMC, υποδεικνύοντας ότι αυτά τα πρότυπα εξακολουθούν να είναι ανεπαρκή για να σταματήσουν την εκμετάλλευση και να παρέχουν έγκαιρα διορθωτικά μέτρα όταν οι εταιρείες δεν μπορούν να πληρώσουν ή δεν θα συμμορφωθούν.

Εν τω μεταξύ, το γεγονός ότι η FIFA δεν γνώριζε για πολύ καιρό την κατάσταση των εργαζομένων σε ένα από τα στάδια του Παγκοσμίου Κυπέλλου, δείχνει ότι εξακολουθεί να μην λαμβάνει αρκετά σοβαρά υπόψη τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συνδέονται με το Παγκόσμιο Κύπελλο 2022 στο Κατάρ.

«Εάν, κατά τη διάρκεια των τελευταίων 10 ετών, η FIFA είχε καλέσει τους εταίρους της στο Παγκόσμιο Κύπελλο να λογοδοτήσουν και χρησιμοποιούσε την επιρροή της για να παρακινήσει το Κατάρ για τη μεταρρύθμιση των συστημάτων του, δεν θα ακούγαμε τις ίδιες ιστορίες για τα δεινά των εργαζομένων, μόλις δυόμιση χρόνια πριν την έναρξη της διοργάνωσης,» είπε ο Steve Cockburn.