ΜΑΡΤΥΡΙΑ: ΣΠΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΣΙΩΠΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΒΙΑΣΜΟ ΜΟΥ
της Kristine Holst, ακτιβίστριας στη Δανία
Η πιθανότητα να αλλάξουν οι νόμοι της χώρας μου, της Δανίας, σχετικά με τον βιασμό, και να εισαχθεί ένας νέος ορισμός του βιασμού με βάση τη συναίνεση, με έκανε να κλάψω.
Για να καταλάβει κάποιος/α γιατί τα νέα μιας οποιασδήποτε νομοθεσίας θα με έκαναν να δακρύσω, είναι απαραίτητο να καταλάβει το ταξίδι που έχω περάσει εδώ και σχεδόν δύο χρόνια: ένα ταξίδι που ξεκίνησε μια καλοκαιρινή νύχτα, όταν βιάστηκα.
Δεν βιάστηκα από έναν ξένο σε ένα σκοτεινό δρομάκι, αλλά από κάποιον που θεωρούσα φίλο, σε ένα διαμέρισμα όπου νόμιζα ότι ήμουν ασφαλής. Έμενα στο διαμέρισμά του στην Κοπεγχάγη, όπως είχα κάνει και παλιότερα, όταν μπήκε στο δωμάτιό μου.
Ήθελε σεξ. Αρνήθηκα. Μπήκε στο κρεβάτι μου. Αντιστάθηκα. Έβαλε το χέρι γύρω από το λαιμό μου, με ακινητοποίησε στο κρεβάτι και με βίασε.
Το επόμενο πρωί, ήμουν σε κατάσταση σοκ.
Μου πήρε μια ολόκληρη μέρα πριν μπορέσω να πω τη λέξη «βιασμός». Αντ' αυτού, είδα τον εαυτό μου να χρησιμοποιεί τη λέξη «ατύχημα» και με πολλούς τρόπους η αίσθηση που είχα δεν ήταν τόσο διαφορετική από τον αποπροσανατολισμό που αισθάνεται κάποιος μετά από ένα βίαιο τρακάρισμα με αυτοκίνητο.
Τις επόμενες ημέρες, πάλεψα για να καταγγείλω τον βιασμό στην αστυνομία. Χρειάστηκαν τέσσερις απόπειρες - και στη δεύτερη προσπάθεια οδηγήθηκα σε ένα μικρό γραφείο και με προειδοποίησαν ότι θα μπορούσα να πάω στη φυλακή αν έλεγα ψέματα.
Για τον επόμενο ενάμιση χρόνο , πάλεψα για να χειριστώ το σύνθετο, αργό και, ενίοτε, παρεμβατικό σύστημα δικαιοσύνης. Η χειρότερη πτυχή της εμπειρίας ήταν η επιμονή της αστυνομίας, των δικηγόρων και του δικαστή σχετικά με το εάν υπήρξαν αποδείξεις σωματικής βίας: για το εάν είχα αντισταθεί, και όχι για το αν είχα συναινέσει.
Παρόλο που είχα πει πολλές φορές στον βιαστή να σταματήσει, με ρωτούσαν επανειλημμένα γύρω από τις φυσικές αποδείξεις της αντίστασής μου.
Αυτή η εστίαση αντικατοπτρίζει το γεγονός ότι ο δανικός νόμος εξακολουθεί να μην ορίζει τον βιασμό με βάση την απουσία συναίνεσης. Αντίθετα, χρησιμοποιεί έναν ορισμό που βασίζεται στο εάν ενυπάρχει σωματική βία, απειλή ή εξαναγκασμός, ή αν έχει διαπιστωθεί ότι το θύμα δεν μπόρεσε να αντισταθεί. Η υπόθεση ότι ένα θύμα δίνει τη συναίνεσή του επειδή δεν έχει αντισταθεί φυσικά είναι βαθιά προβληματική, αφού η «ακούσια παράλυση» ή «πάγωμα» έχει αναγνωριστεί από τους ειδικούς ως μια πολύ κοινή φυσιολογική και ψυχολογική αντίδραση στη σεξουαλική επίθεση.
Αυτό δεν συμβαίνει μόνο στη Δανία.
Παραδόξως, παρά την εικόνα της ως τόπο της ισότητας των φύλων, η πραγματικότητα για τις γυναίκες στις σκανδιναβικές χώρες είναι εντελώς διαφορετική. Όπως προκύπτει από την έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, η Δανία, η Φινλανδία, η Νορβηγία και η Σουηδία έχουν ανησυχητικά υψηλά επίπεδα βιασμού, και οι επιζήσασες σεξουαλικής βίας απογοητεύονται από τα συστήματα δικαιοσύνης τους. Η προβληματική νομοθεσία, οι ευρέως διαδεδομένοι μύθοι περί βιασμού και τα στερεότυπα φύλου έχουν οδηγήσει σε ενδημική ατιμωρησία για τους βιαστές σε όλη την περιοχή.
Σύμφωνα με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, μια συνθήκη για τα ανθρώπινα δικαιώματα που επικυρώθηκε από όλες τις σκανδιναβικές χώρες, ο βιασμός και όλες οι άλλες μη συναινετικές πράξεις σεξουαλικού χαρακτήρα πρέπει να χαρακτηριστούν ως ποινικά αδικήματα. Ενώ η Σουηδία αναμόρφωσε τους νόμους της πέρυσι, η Φινλανδία, η Νορβηγία και η Δανία εξακολουθούν να χρησιμοποιούν έναν ορισμό που βασίζεται στο εάν εμπλέκεται σωματική βία, απειλή ή εξαναγκασμός ή εάν το θύμα διαπιστωθεί ότι δεν μπόρεσε να αντισταθεί, π.χ. λόγω ύπνου ή βαριάς μέθης .
Αυτή η εστίαση στην αντίσταση και τη βία και όχι στη συναίνεση έχει αντίκτυπο όχι μόνο στην καταγγελία του βιασμού αλλά και στην ευρύτερη συνειδητοποίηση για τη σεξουαλική βία. Και οι δύο είναι καίριες πτυχές για την πρόληψη του βιασμού και την αντιμετώπιση της ατιμωρησίας.
Πέρυσι ανακάλυψα ότι ο άνθρωπος που με βίασε είχε αθωωθεί. Το δικαστήριο δεν ήταν σε θέση να αποδείξει πέρα από κάθε αμφιβολία την πρόθεσή του να διαπράξει βία.
Ήμουν αναστατωμένη, απογοητευμένη και θυμωμένη. Ένιωσα ότι η όποια εμπιστοσύνη μου είχε απομείνει στο σύστημα δικαιοσύνης εξατμίζεται. Αλλά αντί να εγκαταλείψω, αποφάσισα να αναλάβω δράση.
Ήρθα σε επαφή με τη Διεθνή Αμνηστία και άλλους οργανισμούς. Συναντήθηκα με άλλες επιζήσασες και μαζί δημιουργήσαμε την καμπάνια #LetsTalkAboutYes για να ευαισθητοποιήσουμε γύρω από την έλλειψη δικαιοσύνης για τα θύματα βιασμού.
Ο σκοπός της εκστρατείας ήταν να ανοίξει τα μάτια των ανθρώπων ώστε να δουν την πραγματικότητα, να τους ενθαρρύνει να πάρουν θέση και να αλλάξουν στάση απέναντι στον τρόπο με τον οποίο θεωρείται και αντιμετωπίζεται ο βιασμός. Αλλά το σημαντικότερο ήταν να επιδιώξουμε να αλλάξουμε τον νόμο έτσι ώστε να μπορέσουμε να δώσουμε στους εαυτούς μας ως πολίτες ό, τι δικαιούμαστε: προστασία από τη βία.
Για να είναι αποτελεσματική η εκστρατεία, αναγνωρίσαμε ότι θα ήταν απαραίτητο να σπάσουμε το τείχος της σιωπής που περιβάλλει το ζήτημα του βιασμού. Μαζί με αρκετές άλλες επιζήσασες βιασμού αρχίσαμε να λέμε δημόσια τις ιστορίες μας: πρώτα στο Facebook και στη συνέχεια ευρύτερα.
Δεν ήταν εύκολο στην αρχή, μιλώντας για μια τέτοια οδυνηρή και προσωπική εμπειρία σε ξένους και δημοσιογράφους κάτω από την λάμψη των φώτων στα στούντιο. Αλλά έγινε ευκολότερο σταδιακά, και κατάλαβα ότι επίσης μου έδωσε δύναμη.
Τον Φεβρουάριο συμμετείχα σε μια αντιπροσωπεία όπου παραδώσαμε 50.000 υπογραφές που ζητούσαν αλλαγή στον νόμο της Δανίας στον Υπουργό Δικαιοσύνης. Τον Μάρτιο, μαζί με άλλες επιζήσασες, μιλήσαμε με περισσότερους από 100 δημοσιογράφους και υπεύθυνους για τη χάραξη πολιτικής, όταν δόθηκε στη δημοσιότητα η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας για τον βιασμό, η οποία περιείχε την ιστορία μου.
Και όχι μόνο μιλήσαμε: ακούστηκαμε.
Η νέα νομοθεσία για την τροποποίηση του νομικού ορισμού του βιασμού στη Δανία θα μπορούσε να ψηφιστεί πολύ άμεσα. Ανυπομονούμε να δούμε τον νόμο και ελπίζουμε ότι θα αντικατοπτρίζει τις προτεραιότητες που έχουν τεθεί από τις επιζήσασες.
Ελπίζω ότι το ταξίδι που ξεκίνησε τη νύχτα του βιασμού μου, θα ολοκληρωθεί σύντομα με τη θέσπιση νομοθεσίας που βασίζεται στη συναίνεση, όχι μόνο στη Δανία, αλλά και στη Φινλανδία και τη Νορβηγία.
Αυτό που μου έδειξε αυτή η εμπειρία είναι ότι - όταν οι γυναίκες ενώνονται και αντιδρούν με θάρρος - η αλλαγή δεν είναι απλώς δυνατή: είναι αναπόφευκτη.
Η Kristine Holst είναι δημοσιογράφος που έχει συνεργαστεί με τη Διεθνή Αμνηστία στην καμπάνια #LetsTalkAboutYes στη Δανία.