ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΟΣΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΟΛΛΑΝΔΙΑ ΠΑΡΑΒΙΑΖΕΙ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ.

Μολονότι οι αρχές έχουν δηλώσει την πρόθεσή τους να εφαρμόσουν αρκετές μεταρρυθμίσεις, οι μεταρρυθμίσεις αυτές δεν αντιμετωπίζουν πλήρως όλα τα ανησυχητικά θέματα σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα στην έκθεση. Γι’ αυτό το λόγο, η έκθεση αυτή προτείνει σημαντικές νομοθετικές και ρυθμιστικές βελτιώσεις και ζητά μια άμεση, ενδελεχή, ανεξάρτητη και αμερόληπτη έρευνα, καθώς και μία ισχυρότερη συνεχή εποπτεία για να διασφαλιστεί πως η λειτουργία και η μεταχείριση των ανθρώπων που βρίσκονται μέσα στη φυλακή συμμορφώνονται με τις διεθνείς υποχρεώσεις της Ολλανδίας ως προς τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Τα ευρήματα βασίζονται σε συνεντεύξεις 50 ατόμων, συμπεριλαμβανομένων και 19 πρώην κρατουμένων για τρομοκρατία και σε μια εκτενή ανάλυση των διεθνών δεσμεύσεων της Ολλανδίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Πρώην κρατούμενοι όπως και το προσωπικό των Σωμάτων Ασφαλείας δήλωσαν πως τα γενικευμένα μέτρα υψίστης ασφαλείας κατά της τρομοκρατίας έρχονται σε αντίθεση με το στόχο της προστασίας της δημόσιας ασφάλειας. Οι εισαγγελικές αρχές έχουν φτάσει στο σημείο να σκέφτονται να μην κατηγορήσουν ένα άτομο για τρομοκρατία, ώστε να αποφύγουν τα επιζήμια αποτελέσματα της τοποθέτησής του σε μονάδες κράτησης τρομοκρατών.

Η έκθεση 60 σελίδων με όνομα «Απάνθρωπο και μη απαραίτητο: Παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε Ολλανδικές φυλακές υψίστης ασφαλείας στο πλαίσιο της καταπολέμησης της τρομοκρατίας», αποκαλύπτει τα ποικίλα μέτρα που χρησιμοποιήθηκαν σε δύο εγκαταστάσεις, γνωστές στα Ολλανδικά ως Terroristenafdeling (TA) ή αλλιώς «μονάδες τρομοκρατών», τα οποία περιλαμβάνουν το συστηματικό περιορισμό ανθρώπων σε ατομικά κελιά για 19-22 ώρες την ημέρα, ενώ μειώνουν τις επαφές τους με άλλους όταν βρίσκονται έξω από τα κελιά τους.

Σε τρεις καταγεγραμμένες περιπτώσεις, αυτές οι συνθήκες ανήλθαν σε παρατεταμένη απομόνωση, την οποία απαγορεύουν αυστηρά τα διεθνή πρότυπα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι δεσμοφύλακες προβαίνουν τακτικά σε γυμνούς σωματικούς ελέγχους, που είναι επεμβατικοί και εξευτελιστικοί. Μεταξύ άλλων αποτυχιών, ύποπτοι για τρομοκρατικές πράξεις-που δεν έχουν περάσει ακόμα από δίκη- κρατούνται σε ΤΑ μαζί και σε ίδιες συνθήκες διαβίωσης με αυτούς που έχουν καταδικαστεί. Αυτό υπονομεύει το δικαίωμά τους να θεωρούνται αθώοι μέχρι να αποδειχθεί η ενοχή τους.

Μια κύρια ανεπάρκεια στις «μονάδες τρομοκρατών» (ΤΑ) είναι το γεγονός ότι κάθε άτομο που είναι ύποπτο ή έχει καταδικαστεί για αδίκημα σχετικό με την τρομοκρατία, τοποθετείται αυτομάτως σε εγκαταστάσεις TA. Οι αρχές δεν αξιολογούν αν ένας κρατούμενος αποτελεί συγκεκριμένο κίνδυνο, ο οποίος θα δικαιολογούσε την κράτηση ενός ατόμου σε TA εξαρχής. Οι κρατούμενοι, επίσης, αδυνατούν να προβάλουν αποτελεσματικά ένσταση στην αρχική τους τοποθέτηση, την συνεχή κράτησή τους και οποιοδήποτε από τα τακτικά μέτρα υψίστης ασφαλείας που χρησιμοποιούνται εναντίον τους.

«Πολλά από τα μέτρα που τακτικά εφαρμόζονται στις μονάδες τρομοκρατών (ΤΑ) μπορούν άνευ λόγου να απομονώσουν και να εξευτελίσουν ανθρώπους και κατ’ επέκταση παραβιάζουν τις υποχρεώσεις της Ολλανδίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα», δήλωσε η Doutje Lettinga του Ολλανδικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας. «Ακόμα κι ένα άτομο που δεν αποτελεί αποδεδειγμένα απειλή για την ασφάλεια, μπορεί να κρατηθεί σε ένα από τα πιο σκληρά καθεστώτα κράτησης της χώρας».

Οι αρχές που είναι υπεύθυνες για τις ΤΑ, εξέφρασαν την πρόθεσή τους να αυξήσουν το χρόνο που οι κρατούμενοι επιτρέπεται να βρίσκονται έξω από τα κελιά τους μαζί με άλλους και να εισάγουν εξατομικευμένα μέτρα ασφαλείας και προγράμματα επανένταξης. Ωστόσο, αυτές οι μεταρρυθμίσεις φαίνεται να είναι ad hoc και πιθανόν αυθαίρετες, από τη στιγμή που κάποιες αλλαγές βρίσκονται αποκλειστικά στη διακριτική ευχέρεια των αρχών της φυλακής και υπάρχει ελάχιστη διαφάνεια ως προς το ποια αντικειμενικά κριτήρια χρησιμοποιούνται ως βάση για τις όποιες αλλαγές στο καθεστώς υψίστης ασφαλείας στις μονάδες τρομοκρατών.

«Καλωσορίζουμε την ανοιχτή στάση των αρχών να εξετάσουν θετικές αλλαγές στα TA» δήλωσε ο Jonathan Horowitz της Open Society Justice Initiative. «Αλλά όλες οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να σχεδιαστούν και να εφαρμοστούν προσεκτικά για να διασφαλιστεί η μέγιστη διαφάνεια και συμμόρφωση με τις δεσμεύσεις τις Ολλανδίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Τα μέτρα ασφαλείας δεν θα πρέπει να είναι υπερβολικά ή αυθαίρετα».

Το σύστημα των μονάδων τρομοκρατών (ΤΑ) χαρακτηρίζεται επίσης από συνεχή παρακολούθηση, που υπονομεύει τα δικαιώματα των κρατουμένων στην ιδιωτικότητα και στην οικογενειακή ζωή. Πολλοί κρατούμενοι δήλωσαν πως βρίσκονταν κάτω από τόσο συνεχή παρακολούθηση που αρνούνταν να συζητήσουν προσωπικά και οικογενειακά θέματα κατά τη διάρκεια των επισκέψεων από αγαπημένους τους. Αυτή η οπτικοακουστική και σωματική παρακολούθηση, σε συνδυασμό με άλλα μέτρα ασφαλείας των ΤΑ, μετέτρεψαν τις επισκέψεις παιδιών και συντρόφων σε επιφανειακές επαφές και κατέστη δύσκολο γι’ αυτούς να χτίσουν και να διατηρήσουν οικογενειακές σχέσεις.

Η εκτενής παρακολούθηση επίσης έθεσε σε κίνδυνο ή παραβίασε την αρχή του ιατρικού απορρήτου σε περιπτώσεις που φύλακες ήταν παρόντες κατά τη διάρκεια ιατρικών επισκέψεων και επηρέασε δυσμενώς τη δυνατότητα των κρατουμένων και των δικηγόρων τους να συζητήσουν εμπιστευτικά.

Ελάχιστες ευκαιρίες εκπαίδευσης και επανένταξης υπάρχουν στα ΤΑ, καθιστώντας πιο δύσκολη την προετοιμασία των κρατουμένων για μια ουσιαστική επιστροφή στην κοινωνία.

«Η σκληρή μεταχείριση στα ΤΑ, μαζί με την έλλειψη ευκαιριών επανένταξης φέρει ένα υψηλό ρίσκο να αποξενωθούν περαιτέρω οι κρατούμενοι και να γίνουν αδύναμοι και απροετοίμαστοι για να επιστρέψουν στην κοινωνία», δήλωσε ο Horowitz. Πρόσθεσε: «Τα ΤΑ αγνοούν τις ευθύνες που φέρουν τα ολλανδικά σωφρονιστικά ιδρύματα απέναντι στην κοινωνική επανένταξη. Αντίθετα, το σύστημα ΤΑ μπορεί να επιφέρει αποτελέσματα που αντιτίθενται στον στόχο αύξησης της ασφάλειας και της προστασίας».

Συστάσεις

Η Διεθνής Αμνηστία και η Open Society Justice Initiative καλούμε την κυβέρνηση να διασφαλίσει ότι οι άνθρωποι δεν θα τοποθετούνται πλέον αυτόματα στις ΤΑ, με βάση μόνο τις κατηγορίες που τους έχουν απαγγελθεί. Επίσης, καλούμε την κυβέρνηση να σταματήσει να χρησιμοποιεί σκληρά μέτρα ασφαλείας σε κρατουμένους, όπως παρατεταμένη απομόνωση και επεμβατικούς σωματικούς ελέγχους, χωρίς να έχει αξιολογηθεί το κατά πόσο τέτοια μέτρα είναι απαραίτητα. Πρέπει επίσης να δοθεί η δυνατότητα στους κρατούμενους να ασκήσουν έφεση στην αρχική τους τοποθέτηση, την εν εξελίξει κράτησή τους και οποιοδήποτε μέτρο υψίστης ασφαλείας που εφαρμόζεται εναντίον τους για να διασφαλίσουν ότι θα υπάξει συμμόρφωση με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και τα διεθνή πρότυπα. Οι οργανώσεις ζητούν επίσης άμεσο, ενδελεχή, ανεξάρτητο και αμερόληπτο έλεγχο για τη συμβατότητα των ΤΑ με το διεθνές δίκαιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Υπόβαθρο

Η πρώτη από τις εξειδικευμένες μονάδες κράτησης τρομοκρατών (ΤΑ) υψίστης ασφαλείας άνοιξε στην Ολλανδία το 2006 σε ένα σωφρονιστικό κατάστημα στο Vught (Penitentiaire Inrichting Vught). Μία ακόμα μονάδα δημιουργήθηκε το 2007 στη φυλακή De Schie στο Ρότερνταμ (Penitentiare Inrichting De Schie). Μέχρι σήμερα, πάνω από 160 άτομα πέρασαν από τις ΤΑ. Οι δύο μονάδες τρομοκρατών (ΤΑ) έχουν συνολική χωρητικότητα 48 ατόμων.