ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ: ΣΤΙΣ ΠΑΡΥΦΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ, ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΖΕΣΤΟ ΚΑΛΩΣΟΡΙΣΜΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ

Βουλγαρία: Στις παρυφές της Ευρώπης, δεν υπάρχει ζεστό καλωσόρισμα για τους πρόσφυγες

Της Barbora Černušáková  και του Γιώργου Κοσμόπουλου οι οποίοι βρίσκονται σε αποστολή στη Βουλγαρία
Πριν μία εβδομάδα φτάσαμε στα ανατολικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στη Βουλγαρία. Από τον Αύγουστο λαμβάναμε ανησυχητικές ειδήσεις και τηλεφωνήματα από πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο και μετανάστες που προσπαθούσαν να φθάσουν στη χώρα.

Περισσότεροι από 10.000 άνθρωποι έχουν εισέλθει στη Βουλγαρία μέχρι στιγμής φέτος, μια δραματική αύξηση σε σχέση με το 2012.
Ο πρώτος μας προορισμός ήταν το Busmantsi, ένα κρύο και συνωστισμένο κέντρο κράτησης στα περίχωρα της Σόφιας, όπου εκατοντάδες άνδρες, γυναίκες και παιδιά -ακόμα και ασυνόδευτοι ανήλικοι- στερούνται συχνά χωρίς λόγο την ελευθερία τους. Η επόμενη στάση ήταν η πόλη της Elhovo στα τουρκοβουλγαρικά σύνορα.

Μόνο αυτή η μικρή πόλη έχει μόνο δύο κέντρα κράτησης. Σε ένα κέντρο κράτησης που διοικείται από τη συνοριακή αστυνομία Elhovo, βρήκαμε εκατοντάδες νεοαφιχθέντων προσφύγων και είδαμε με τα μάτια μας πώς τους υποδέχεται η Ευρωπαϊκή Ένωση. Εδώ, οι δεκάδες οικογένειες με παιδιά και βρέφη φιλοξενούνται σε έναν πρόχειρο χώρο υποδοχής -ένα γήπεδο μπάσκετ- κοιμούνται κατάχαμα, σε άθλιες συνθήκες και στερούνται βασικών αγαθών.
«Γίνεται μάχη εδώ πάνω για μια βρώμικη κουβέρτα," δήλωσε ο Μ. από το Ιράν. «Δεν ξέρουμε τι θα μας συμβεί», συνέχισε.

Ένας άλλος άνδρας στο κέντρο, Mamdoa, ήταν στο δεύτερο έτος των πανεπιστημιακών σπουδών του, όταν ξέσπασε ο πόλεμος στη Συρία. Αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα του μέσω της Τουρκίας. Μετά τη διέλευση των συνόρων στη Βουλγαρία ζήτησε άσυλο στο Elhovo.
Λίγες μέρες αργότερα συναντήσαμε τον Mamdoa ξανά, αυτή τη φορά σε ένα καταυλισμό προσφύγων στη περιοχή Harmanli. Επισήμως, ο καταυλισμός είναι χαρακτηρισμένος ως «κέντρο φιλοξενίας». Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια πρώην στρατιωτική εγκατάσταση. Πίσω από μια βαριά σιδερένια φυλασσόμενη πύλη με μια πινακίδα που φέρει ένα λιοντάρι, υπάρχουν σειρές από κόκκινα και λευκά  κιβώτια, καθένα από τα οποία φιλοξενεί- δυο οικογένειες. Καθώς προχωρήσαμε βαθύτερα στο καταυλισμό, η μυρωδιά του καπνού άρχισε να γεμίζει τον αέρα και μείναμε έκπληκτοι όταν είδαμε δεκάδες πράσινες σκηνές του στρατού να φιλοξενούν άνδρες, γυναίκες, οικογένειες με παιδιά, ακόμη και βρέφη. Συνειδητοποιήσαμε ότι οι άνθρωποι καίνε τα ξύλα που συλλέγουν από τα γύρω δέντρα για να ζεσταίνονται και να μαγειρεύουν. Οι πατάτες, η μόνη τροφή την οποία πολλοί από αυτούς μπορούν να αντέξουν οικονομικά, εκτός από το ψωμί και ζάχαρη.

Σε μία από τις σκηνές συναντήσαμε την Malalai, ένα νεαρό κορίτσι από το Αφγανιστάν.  Γλωσσολόγος στο επάγγελμα, μιλά καλά αγγλικά και με αυτοπεποίθηση. Δίπλα της καθόταν ο πατέρας της, ο οποίος πέρασε 25 χρόνια προσπαθώντας να κάνει τη χώρα καταγωγής τους ένα ασφαλέστερο μέρος. Ήταν πυροτεχνουργός στα ναρκοπέδια του Αφγανιστάν μέχρι που οι Ταλιμπάν τον απείλησαν, και τον εξανάγκασαν τον να εργαστεί γιααυτούς. Την ίδια στιγμή, ένας μαχητής των Ταλιμπάν επέμεινε να παντρευτεί την Malalai. Αυτή και ο πατέρας της αρνήθηκαν και η οικογένεια αναγκάστηκε να μετακομίσει αρκετές φορές για να ξεφύγουν από τις απειλές θανάτου. Τελικά χρειάστηκε να εγκαταλείψουν το Αφγανιστάν.

«Ήμασταν υπερήφανοι που εργαζόμαστε για τη χώρα μας», δήλωσε η Malalai που είναι τώρα παγιδευμένη χάρη στο αναποτελεσματικό σύστημα ασύλου της Βουλγαρίας. «Τι είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα; Έμαθα ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα σημαίνουν σεβασμό, αλλά εδώ νομίζω ότι όλα είναι ένα ψέμα ... Δεν υπάρχει αυτί για να ακούσουν, μυαλό για να καταλάβουν και καρδιά για να αισθάνονται. "
Είδαμε τις δυσκολίες που πρέπει να υπομείνουν οι άνθρωποι στο Harmanli. Το στρατόπεδο έχει μόνο οκτώ ντους για χίλια άτομα και άθλιες συνθήκες υγιεινής. Χωρίς μετρητά, πρέπει να πληρώσουν για το φαγητό και τις προμήθειες τους, και τρέμουν την έναρξη του χειμώνα.
Το Harmanli είναι το μεγαλύτερο από τα πέντε «κέντρα υποδοχής» για πρόσφυγες στη Βουλγαρία. Η κυβέρνηση τα διέθεσε βιαστικά για χρήση, αφού είχαν μείνει άδεια σε ερειπωμένη κατάσταση επί πολλά χρόνια.

Χθες το πρωί συναντηθήκαμε με τον Υφυπουργό Εσωτερικών, Plamen Angelo, ο οποίος αναγνώρισε τις σοβαρές ελλείψεις και περιέγραψε τις προσπάθειές τους ως έναν αγώνα δρόμου ενάντια στο χρόνο. Είτε απροετοίμαστες ή απρόθυμες, οι αρχές έχουν αγνοήσει τα σημάδια επί πάρα πολύ καιρό. Οι πολιτικοί, συμπεριλαμβανομένων των υπουργών της κυβέρνησης, τροφοδοτούν την τελευταία ξενοφοβική ρητορική στη χώρα.
Κατά την τελευταία εβδομάδα μόνο, τρεις άνθρωποι που θεωρούνται μετανάστες δέχτηκαν επίθεση από ακροδεξιούς εξτρεμιστές, και ένας κατέληξε σε κώμα.
Μόλις τηλεφωνήσαμε σε έναν πρόσφυγα που συναντήσαμε πριν από λίγες ημέρες για να τον ενημερώσουμε για το πού βρίσκονται οι φίλοι του, και ότι είναι ασφαλείς. Ακούγεται χαρούμενος: «Όλα είναι καλά," λέει "όλα είναι καλά."

Δε μπορούμε παρά να αναρωτιόμαστε, είναι στα αλήθεια;

Διαβάστε περισσότερα:
Βουλγαρία: Μετανάστες «ζουν με το φόβο» μετά από ξενοφοβικές επιθέσεις (Ειδήσεις, 12 Νοεμβρίου 2013)
Όταν δεν υπάρχεις (Σελίδα εκστρατείας)