ΤΥΝΗΣΙΑ:ΠΡΟΚΑΛΩΝΤΑΣ ΤΑ ΟΜΟΦΟΒΙΚΑ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ

Από τη Magdalena Mughrabi, Ερευνήτρια της Διεθνούς Αμνηστίας στη Βόρεια Αφρική

Η υπόθεση ενός 22χρονου φοιτητή που καταδικάστηκε σε ένα χρόνο φυλάκιση επειδή διατηρούσε ‘ομοφυλοφιλικές σχέσεις’ πυροδότησε επιτέλους το δημόσιο διάλογο για τις σχέσεις με άτομα του ίδιου φύλου στη Τυνησία. Στις 29 Σεπτεμβρίου, ο Υπουργός Δικαιοσύνης Mohamed Salah Ben Aissa έκανε ένα ριζοσπαστικό κάλεσμα για την αποποινικοποίηση των σχέσεων με άτομα του ίδιου φύλου.

Ένα δικαστήριο στην περιοχή Sousse της Τυνησίας καταδίκασε τον άντρα, που είναι γνωστός με το ψευδώνυμο Marwan, στις 22 Σεπτεμβρίου αφού τον πίεσε να υποβληθεί σε μια πρωκτική εξέταση για να αποδειχτεί ότι είχε κάνει πρωκτικό σεξ. Η Διεθνής Αμνηστία θεωρεί τους ανθρώπους που έχουν συλληφθεί και προφυλακιστεί με μόνο λόγο το σεξουαλικό τους προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου, ως κρατούμενους συνείδησης.

Στις 6 Σεπτεμβρίου, η αστυνομία είχε καλέσει τον Marwan να καταθέσει για το θάνατο ενός άντρα στη Sousse. Όταν αρνήθηκε οποιαδήποτε ανάμειξη με το έγκλημα αλλά παραδέχτηκε ότι είχε σεξουαλικές σχέσεις με το θύμα αφού, όπως αναφέρεται, η αστυνομία τον απείλησε ότι θα κατηγορηθεί για φόνο, τον κατηγόρησαν για ‘σοδομισμό’ με βάση το άρθρο 230 του Ποινικού Κώδικα, το οποίο προβλέπει ως ανώτατο όριο τα 3 χρόνια φυλάκισης. Το άρθρο αυτό ποινικοποιεί επίσης τις λεσβιακές σχέσεις αν και σπάνια χρησιμοποιείται για να προφυλακίζονται γυναίκες λεσβίες.

Η κοινότητα των λεσβίων, ομοφυλόφιλων, αμφισεξουαλικών και τρανς ακτιβιστών (ΛΟΑΤΙ) της Τυνησίας ανέλαβαν γρήγορα την υπόθεση του Marwan. Τέτοιες ομάδες ακούγονται έντονα τους τελευταίους μήνες και ενθαρρύνονται από τη δημιουργία ενός νέου, πιο φιλελεύθερου κυβερνητικού συνασπισμού που σχηματίστηκε φέτος στη χώρα. Οι ακτιβιστές/ριες διεξάγουν εκστρατεία κατά της ποινικοποίησης των συναινετικών σχέσεων με άτομα του ίδιου φίλου επισημαίνοντας ότι παραβιάζονται δύο βασικά δικαιώματα που κατοχυρώνονται στο νέο Σύνταγμα της Τυνησίας- το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή και η αρχή της μη διάκρισης.

Κάποιες ομάδες έχουν προωθήσει μια διαδικτυακή εκστρατεία καλώντας να σταματήσουν οι αναγκαστικές πρωκτικές εξετάσεις- κίνηση πρωτοφανής για την Τυνησία. Μιλώντας σε μια τηλεοπτική συνέντευξη κάποιες μέρες μετά την καταδίκη του Marwan, ο Υπουργός Δικαιοσύνης Mohamed Salah Ben Aissa αναγνώρισε ότι το άρθρο 230 παραβιάζει το κατοχυρωμένο συνταγματικό δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή και πρέπει να καταργηθεί.

Οι υπέρμαχοι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τυνησία πρέπει να αδράξουν αυτή την ευκαιρία και αλλάξουν την πορεία των συζητήσεων στη χώρα σχετικά με το θέμα και να διασφαλίσουν ότι τα λόγια θα γίνουν πράξεις.

Δυστυχώς, η περίπτωση του Marwan δεν είναι η μοναδική. Ως μέρος της εκστρατείας που σκοπό έχει να σταματήσει η βία λόγω των σεξουαλικών και φυλετικών προτιμήσεων στην Τυνησία, η Διεθνής Αμνηστία έχει πρόσφατα καταγράψει αρκετές υποθέσεις σύλληψης, προφυλάκισης και ποινικής δίωξης ομοφυλόφιλων αντρών από το 2009 ως το 2014, αλλά οι ακτιβιστές λένε ότι υπάρχουν πολλές υποθέσεις ακόμα που δεν έχουν καταγγελθεί.

Κάποιοι ομοφυλόφιλοι άντρες στην Τυνησία έχουν πει στη Διεθνή Αμνηστία ότι συνελήφθησαν απλώς επειδή έμοιαζαν θηλυπρεπείς ή επειδή τους είδαν να μιλάνε με άλλον άντρα σε μια περιοχή που ήταν γνωστή στην αστυνομία για το γεγονός ότι σύχναζαν ομοφυλόφιλοι άντρες. Όπως ο Marwan, πολλοί συνελήφθησαν χωρίς αποδεικτικά στοιχεία και εξαναγκάστηκαν να υποβληθούν σε πρωκτική εξέταση για να αποδειχτεί ότι είχαν κάνει πρωκτικό σεξ παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμία επιστημονική βάση για τέτοιου είδους επεμβατικές εξετάσεις.Η Διεθνής Αμνηστία θεωρεί ότι οι εξαναγκαστικές πρωκτικές εξετάσεις συνιστούν μια μορφή βασανιστηρίων και κακομεταχείρισης.

Σε άλλες περιπτώσεις, κάποια τρανς άτομα είπαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι συνελήφθησαν και καταδιώχτηκαν για προσβολή δημοσίας αιδούς απλώς επειδή δεν συμβαδίζουν με τα κατεστημένα φυλετικά στερεότυπα και τα κοινωνικά πρότυπα.

Ωστόσο ο αντίκτυπος των νόμων αυτών ξεπερνά τον διαρκή κίνδυνο της σύλληψης και της ποινικής δίωξης. Παγκοσμίως, η ποινικοποίηση της σχέσης με άτομα του ίδιου φύλου ενθαρρύνει τη βία κατά της κοινότητας των ΛΟΑΤΙ και δημιουργεί ένα δεκτικό περιβάλλον για την κακομεταχείριση τους από τη αστυνομία αλλά και την παρενόχληση και τον εκφοβισμό τους από τις οικογένειες τους και την κοινωνία. Δυστυχώς η Τυνησία δεν αποτελεί εξαίρεση.

Η Διεθνής Αμνηστία έχει μιλήσει με την κοινότητα των ΛΟΑΤΙ ατόμων που τα έχουν μαχαιρώσει ή χαρακώσει, χτυπήσει στο κεφάλι, κάψει με αποτσίγαρα και απειλήσει με θάνατο εξαιτίας της φυλετικής τους ταυτότητας ή του σεξουαλικού τους προσανατολισμού. Οι καταγγελίες τους στην αστυνομία, παρ’ όλα αυτά, συχνά απορρίφθηκαν ή αγνοήθηκαν λόγω των διατάξεων του άρθρου 230.

Σε κάποιες περιπτώσεις, αντί να ερευνήσει δεόντως τα ομοφοβικά και τρανσφοβικά αυτά εγκλήματα- όπως υποχρεούται βάσει του διεθνούς δικαίου- η αστυνομία προειδοποιεί ή απειλεί ανοιχτά τους επιζήσαντες, συμπεριλαμβανομένων και των λεσβίων γυναικών, να αποσύρουν τις καταγγελίες αν δεν επιθυμούν να ασκηθεί ποινική δίωξη σε βάρος τους.

Εξαιτίας αυτού, όσοι ΛΟΑΤΙ έχουν επιβιώσει από τους βιασμούς και άλλες σεξουαλικές παρενοχλήσεις διστάζουν συχνά να καταγγείλουν τέτοιες επιθέσεις στην αστυνομία.

Η ποινικοποίηση της συναινετικής σεξουαλικής επαφής με συντρόφους του ίδιου φύλου είτε στην Τυνησία είτε σε άλλα μέρη του κόσμου αντίκειται στο διεθνές δίκαιο και στα διεθνή πρότυπα. Οι πρόσφατες προσπάθειες για να ανοίξει ένας αληθινός, δημόσιος διάλογος για δικαιώματα της κοινότητας των ΛΟΑΤΙ δίνει μια αχτίδα ελπίδας ότι η Τυνησία θα κάνει, επιτέλους, μικρά αλλά σημαντικά βήματα στη σωστή κατεύθυνση για να υπάρξει πρόοδος στο θέμα.

Εντούτοις τελικά μόνο μέσω της κατάργησης του άρθρου 230 του Ποινικού Κώδικα και της οριστικής αποποινικοποίησης του συναινετικού σεξ με άτομα του ίδιου φύλου, θα υπάρξει ελπίδα οι τυνησιακές αρχές να παράσχουν αρκετή προστασία κατά της βίας και ασφάλεια κατά των διακρίσεων. Οι τυνησιακές αρχές πρέπει αμέσως να απελευθερώσουν τον Marwan και να ξεκινήσουν μια διαδικασία τροποποίησης της νομοθεσίας διασφαλίζοντας ότι κανένας δεν θα συλλαμβάνεται ή θα καταδιώκεται εξαιτίας της φυλετικής του ταυτότητας και του σεξουαλικού του προσανατολισμού.

Για να μάθεις περισσότερα για την εκστρατεία της Διεθνούς Αμνηστίας ‘’ My Body My Rights’’ βλ: https://www.amnesty.org/en/get-involved/my-body-my-rights/