ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ KOCHO: ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΠΟΥ ΤΟ ΙΣΛΑΜΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΟΥ ΙΡΑΚ ΚΑΙ ΤΟΥ ΛΕΒΑΝΤΕ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΕ ΝΑ ΕΞΑΦΑΝΙΣΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΧΑΡΤΗ
Μαρτυρίες από το Kocho: το χωριό που το Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε προσπάθησε να εξαφανίσει από το χάρτη
Της Donatella Rovera, Senior Crisis Response Adviser της Διεθνούς Αμνηστίας στο Βόρειο Ιράκ
Με το που άρχισε να βελτιώνεται η άθλια ανθρωπιστική κατάσταση στο βουνό Sinjar, στο βόρειο-δυτικό Ιράκ, την περασμένη Παρασκευή άρχισαν να εμφανίζονται ειδήσεις σχετικά με μία από τις χειρότερες επιθέσεις του έχουν αναφερθεί τις εβδομάδες που ακολούθησαν την έναρξη της επίθεσης των μαχητών του ΙΚΙΛ (Ισλαμικού Κράτους του Ιράκ και του Λεβάντε) σε πόλεις και χωριά στις γύρω περιοχές. Δεκάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν και εκατοντάδες απήχθηκαν από μαχητές του ΙΚΙΛ στο Kocho, ένα μικρό χωριό περίπου 15 χλμ νότια της πόλης του Sinjar.
Αυτή η νέα θηριωδία ήταν μια νέα πικρή υπενθύμιση της αγριότητας της προέλασης του ΙΚΙΛ. Από τις 3 Αυγούστου, όταν η ένοπλη ομάδα ξεκίνησε την πορεία της για να αναλάβει τον έλεγχο του εδάφους γύρω από το Sinjar, ανάγκασαν δεκάδες χιλιάδες Γιαζίντι να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, σκότωσαν εκατοντάδες άτομα και απήγαγαν χιλιάδες.
Μετά από αναζήτηση δύο ημερών, τελικά βρήκα μερικούς από τους επιζώντες της επίθεσης στο Kocho, που κατάφεραν να διαφύγουν από την περιοχή ελέγχου του ΙΚΙΛ. Είναι τραυματισμένοι, κουρασμένοι και τρομοκρατημένοι για την τύχη των οικογενειών τους. Μου είπαν ότι πολύ από τους συγγενείς και γείτονες τους σκοτώθηκαν και δεν έχουν καμιά είδηση από τις οικογένειές τους και άλλους συγχωριανούς τους. Δεν ξέρουν αν οι γονείς τους, τα παιδιά και τα αδέλφια τους είναι νεκροί ή ζωντανοί.
Επιζώντες διηγούνται τον τρόμο
Ο Ηλίας, 59-χονος νοσοκόμος, μου είπε: «στις 11-11.30 (την Παρασκευή 15 Αυγούστου) οι μαχητές του ΙΚΙΛ κάλεσαν όλους τους κατοίκους στο δημοτικό σχολείο, στο οποίο έχουν την έδρα τους εδώ και δύο εβδομάδες, από τότε που ήρθαν στο χωριό. Εκεί μας ζήτησαν να παραδώσουμε τα χρήματα μας, τα κινητά μας τηλέφωνα, και ζήτησαν από τις γυναίκες να παραδώσουν τα κοσμήματά τους. Μετά από περίπου 15 λεπτά έφεραν οχήματα, στα οποία επιβίβασαν τους άνδρες και τα αγόρια. Έσπρωξαν περίπου 20 από εμάς στην καρότσα ενός Kia pick-up και μας οδήγησαν περίπου ένα χιλιόμετρο ανατολικά του χωριού. Μας έβγαλαν από το αυτοκίνητο δίπλα σε μία δεξαμενή και μας έβαλαν να κάτσουμε στο έδαφος κοντά ο ένας στον άλλο και ένας από αυτούς μας φωτογράφησε. Τότε σκέφτηκα ότι θα μας άφηναν μετά από αυτό, αλλά άρχισαν να μας πυροβολούν από πίσω μας. Χτυπήθηκα στο αριστερό γόνατο, αλλά η σφαίρα μόνο έγδαρε το γόνατό μου.»
Μου έδειξε μια τρύπα σε μέγεθος σφαίρας στο παντελόνι του, από το τραύμα στο γόνατό του.
«Άφησα τον εαυτό μου να πέσει προς τα εμπρός, σαν να ήμουν νεκρός, και έμεινα εκεί μπρούμυτα χωρίς να κινούμαι. Όταν οι πυροβολισμοί σταμάτησαν έμεινα ακίνητος, και όταν έφυγαν έτρεξα μακριά. Πέντε ή έξι άλλοι επίσης ήταν ζωντανός και έφυγαν τρέχοντας. Όλοι οι υπόλοιποι σκοτώθηκαν. Γνωρίζω ότι δύο από αυτούς, ήταν δίπλα μου, τον Khider Matto Qasem, 28, και τον Mokri Salah Ravo, περίπου 80 ετών. Δεν ξέρω ποιοι ήταν οι άλλοι. Ήμουν πάρα πολύ φοβισμένος για να κοιτάξω γύρω μου και δεν μπορούσα να επικεντρωθώ. Δεν ξέρω τι συνέβη με την οικογένειά μου, τη γυναίκα μου, τα επτά παιδιά μου, τη γυναίκα του γιού μου και τα δύο παιδιά τους. Δεν ξέρω εάν είναι νεκροί ή ζωντανοί, ή που είναι. Δεν μπορώ να επικοινωνήσω με κανέναν καθώς πήραν τα κινητά μας τηλέφωνα.»
Ο Khider, ένας 17χρονος φοιτητής, μου είπε ότι ήταν επίσης μέρος της πρώτης ομάδας των ανδρών και των νέων που στοιβάχτηκαν σε οχήματα και τους πήγαν στα περίχωρα του χωριού για να τους σκοτώσουν.
«Δεν υπήρξε καμία οργάνωση, απλώς γέμισαν (οι μαχητές του ΙΚΙΛ) τα οχήματα αδιακρίτως. Μαζί με τον ξάδελφό μου, Ηλία Ghaleb, μας στοίβαξαν στο το ίδιο όχημα. Ήμασταν δίπλα ο ένας στον άλλο όταν μας παρέταξαν στο έδαφος. Εκείνος σκοτώθηκε. Ήταν την ίδια ηλικία με εμένα, και δούλευε για το μεροκάματο κυρίως σε οικοδομές. Δεν έχω καμία είδηση του τι συνέβη στους γονείς μου, τους τέσσερις αδελφούς μου και τις έξι αδελφές μου. Τους σκότωσαν; Τους απήγαγαν; Δεν γνωρίζω τίποτα για αυτούς.»
Ο Khider διέφυγε με ένα φαινομενικά επιφανειακό τραύμα στην πλάτη του από σφαίρα.
Ένας τρίτος επιζών, ο Khalaf, 32χρονος πατέρας τριών μικρών παιδιών, μου είπε:
«Ήμουν στην τρίτη ομάδα. Πριν από μένα, μαχητές του ΙΚΙΛ έφυγαν με δύο άλλα οχήματα γεμάτα με άντρες και νέους. Μας οδήγησαν σε πολύ μικρή απόσταση ανατολικά, ίσως 200-300 μέτρα. Δεν ήταν κανείς άλλος εκεί που μας οδήγησαν. Ήμασταν 20 ή 25 στριμωγμένος στο πίσω μέρος του οχήματος, αλλά δεν ξέρω στα σίγουρα. Όταν φτάσαμε εκεί να μας έβαλαν να σταθούμε σε σειρά και τότε ένας από αυτούς φώναξε ‘Ο Θεός είναι μεγάλος’ [Allahu Akbar] και στη συνέχεια άρχισαν οι πυροβολισμοί. Ίσως να ήταν 10 από αυτούς (ΙΚΙΛ) αλλά ήταν πίσω μας, δεν ξέρω πόσοι από αυτούς άνοιξαν πυρ. Χτυπήθηκα δύο φορές, στο αριστερό ισχίο και την αριστερή γάμπα.»
«Αφού σταμάτησαν οι πυροβολισμοί, άκουσα τα οχήματα που έφυγαν και ένας άλλος άνδρας και εγώ σηκωθήκαμε και τρέξαμε. Εγώ έφυγα προς μία κατεύθυνση και αυτός προς την άλλη. Δεν ξέρω πού είναι τώρα. Δεν ξέρω που βρίσκονται τα παιδιά μου, η οικογένειά μου. Πού βρίσκονται; Τους έχουν απαγάγει; Πώς μπορώ να τους βρω;….. Μεταξύ αυτών που σκοτώθηκαν κοντά μου ήταν ο Αμίν Salah Qasem, ο αδελφός του Ηλίας (του νοσοκόμου που επέζησαν την πρώτη μαζική δολοφονία), ο γιος του Asem, ηλικίας 10-12, επτά άλλοι των οποίων τα ονόματα ξέρω και άλλοι 10 ή 12 των οποίων τα ονόματα δεν ξέρω γιατί δεν μπόρεσα να δω καλά. Ήμουν πολύ τρομοκρατημένος. Κράτησα το κεφάλι χαμηλά και όταν έπεσε ησυχία και ήμουν σίγουρος ότι είχαν φύγει, έτρεξα μακριά.»
Άγνωστος ο αριθμός των νεκρών
Ο συνολικός αριθμός των νεκρών στο Kocho δεν είναι γνωστός. Σύμφωνα με τους τρεις επιζώντες από τους οποίους πήρα συνέντευξη, μετά την συγκέντρωση των κατοίκων στο τοπικό σχολείο, οι μαχητές του ΙΚΙΛ απομάκρυναν τουλάχιστον τρεις ομάδες ανδρών και αγοριών για να τους σκοτώσουν, 20 με 25 κάθε φορά. Οι περισσότεροι από τους άνδρες και τα αγόρια της πρώτης και τρίτης ομάδας σκοτώθηκαν, ενώ πιστεύεται ότι μεταξύ έξι έως οκτώ κατάφεραν να ξεφύγουν. Δεν είναι γνωστό εάν υπάρχουν επιζώντες από την δεύτερη ομάδα, που αριθμούσε επίσης 20-25 άτομα. Επίσης δεν είναι γνωστό πόσες άλλες ομάδες είχαν την ίδια μοίρα. Υπάρχουν αναφορές ότι εκατοντάδες άνδρες, γυναίκες και παιδιά από Kocho μεταφέρθηκαν στο Tal Afar - στα μισά του δρόμου μεταξύ του Sinjar και της Μοσούλη – όπου ομάδες του ΙΚΙΛ κρατούν άλλους Γιαζίντι αμάχους που έχουν απαχθεί. Αυτές οι αναφορές δεν έχουν επιβεβαιωθεί ακόμη.
Σύμφωνα με κατοίκους του Kocho με τους οποίους είχα ήδη σε επαφή πριν από το περιστατικό, το χωριό είχε πληθυσμό πάνω από 1.200 άτομα. Από την Παρασκευή, οι επαφές μαζί τους έχουν χαθεί. Οι συγγενείς τους που ζουν αλλού παραμένουν ανίκανοι να έρθουν σε επαφή μαζί τους και είναι εξαιρετικά ανήσυχοι για την ασφάλειά τους.
Το Kocho είναι υπό πολιορκία από ομάδες του ΙΚΙΛ από τις 3 Αυγούστου, όταν πήραν τον έλεγχο της περιοχής της Sinjar, και οι επαφές με τους κατοίκους έχουν γίνει δύσκολες.
Επιζώντες των δολοφονιών της περασμένης Παρασκευής, μου είπαν ότι η πίεση από τους μαχητές του ΙΚΙΛ αυξήθηκε σημαντικά πριν από μια εβδομάδα, σε συνέχεια της διαφυγής των κατοίκων του κοντινού χωριού του Hatemiyah, που είχε και αυτό περικυκλωθεί από τους μαχητές του ΙΚΙΛ:
«Από τότε η επιτήρησή μας έγινε πολύ ποιο αυστηρή. Δεν θα μπορούσαμε να πάμε οπουδήποτε ή να κάνουμε τίποτα. Μείναμε μόνο στα σπίτια μας. Το ΙΚΙΛ αρχικά απαίτησε να αλλαξοπιστήσουμε [στο φονταμενταλιστικό δόγμα του Σουνιτικού Ισλάμ των μαχητών] αλλά αργότερα είπαν ότι δεν χρειάζεται αν δεν θέλαμε, και είπαν ότι τίποτα δεν θα μας συμβεί. Αλλά φοβόμασταν.»
Όπως αποδείχτηκε, οι κάτοικοι του Kocho είχαν δίκιο να φοβούνται.
Τώρα επείγει να μάθουμε τι συνέβη στους υπόλοιπους κατοίκους του Kocho.
Διαβάστε περισσότερα (στα αγγλικά):
Humanitarian efforts failing the hundreds of thousands forced to flee ethnic cleansing in northern Iraq (News story, 12 August 2014)
Eyewitness account of mass displacement caused by ISIS advance in northern Iraq (Storify)
Mass exodus from Iraqi towns and cities as ISIS advance prompts panic (News story, 7 August 2014)
Iraqis displaced by ISIS attacks in Sinjar ‘desperate’ for aid (News story, 5 August 2014)
The flight from Mosul: “We left everything behind to save our lives” (Blog, 28 July 2014)