ΚΙΡΓΙΣΤΑΝ: Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΑΠΑΙΤΕΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ, ΒΟΥΛΗΣΗ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Αθήνα, 26 Ιουνίου 2010
Η Διεθνής Αμνηστία επαναλαμβάνει την ανησυχία της ότι πρόσφυγες και εσωτερικά εκτοπισμένοι επιστρέφονται αναγκαστικά ή ενθαρρύνονται να επιστρέψουν σε περιοχές που έχουν πληγεί από συρράξεις στο νότιο Κιργιστάν, πριν ισχύσουν οι συνθήκες που διασφαλίζουν την ασφάλεια και τη βιωσιμότητά τους.

Εν όψει του προσεχούς δημοψηφίσματος αυτή την Κυριακή, η Διεθνής Αμνηστία τονίζει την υποχρέωση των αρχών του Κιργιστάν και των τοπικών αρχών να εξασφαλίσουν επαρκή προστασία για όλους τους Κιργίζιους πολίτες και, ιδίως, για μειονότητες που έχουν στοχοποιηθεί στη διάρκεια της βίας στο νότιο μέρος της χώρας, κατά τις βίαιες συγκρούσεις μετά τις 10 Ιουνίου.

Η βία που εκδηλώθηκε επέφερε επίσης εκτεταμένη καταστροφή της ιδιωτικής περιουσίας και πολλοί άνθρωποι δεν έχουν σπίτια για να επιστρέψουν.

Η ανάλυση δορυφορικής απεικόνισης από την Αμερικανική Ένωση για την Προώθηση της Επιστήμης (AAAS), σε συνεργασία με τη Διεθνή Αμνηστία των ΗΠΑ, καταδεικνύει ότι η καταστροφή στην Ος είναι σοβαρή. Οι εικόνες της πόλης Ος τραβήχτηκαν στις 18 Ιουνίου και συγκρίθηκαν με φωτογραφικό υλικό του Google Earth που είχε ληφθεί το Μάιο του 2007, προκειμένου να προσδιοριστεί η κλίμακα της καταστροφής σπιτιών και υποδομών.

Η καταστροφή της πόλης Ος επηρεάζει ιδίως το κέντρο της πόλης, καθώς και τα βόρεια και ανατολικά προάστια της Ος και φαίνεται, σε μεγάλο βαθμό, να ακολουθεί τον κύριο ανατολικό-δυτικό δρόμο της πόλης. Σύμφωνα με αυτή την αξιολόγηση δορυφορικών εικόνων, 1.640 κτίσματα έχουν καταστραφεί ή υποστεί ζημιές: 297 στο Cheremushki, 172 στο Furkat, 448 στο Kizil Kishtak, 172 στο Nariman και 551 στην Ος.

Επιπλέον, οι δορυφορικές εικόνες καταδεικνύουν ότι εμφανίζονται τα γράμματα «SOS» σε αυτοκινητόδρομους και αθλητικά γήπεδα σε ολόκληρη την πόλη. Το σύνολο των μηνυμάτων «SOS» στην πόλη Ος τα οποία καταμετρήθηκαν σύμφωνα με τη δορυφορική απεικόνιση ήταν 116, πράγμα που υποδεικνύει το επίπεδο της απελπισίας και του φόβου που πυροδοτήθηκαν μετά το ξέσπασμα της βίας σε διάφορες περιοχές της πόλης που κατοικούνταν κυρίως από Ουζμπέκους: πυροβολισμοί, εμπρηστικές επιθέσεις σε καταστήματα και σπίτια, λεηλασίες ιδιωτικής περιουσίας.

Η κατάσταση παραμένει ευμετάβλητη και ασταθής εν όψει του δημοψηφίσματος στις 27 Ιουνίου και οι επιστροφές προσφύγων και εσωτερικά εκτοπισμένων είναι πρόωρες στην παρούσα φάση. Η Διεθνής Αμνηστία επαναλαμβάνει τις υποχρεώσεις της προσωρινής κυβέρνησης του Κιργιστάν όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα απέναντι σε εσωτερικά εκτοπισμένους και πρόσφυγες.

Οι αρχές του Κιργιστάν πρέπει να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα -κατά περίπτωση, με την υποστήριξη της διεθνούς κοινότητας- για να δημιουργήσουν τις συνθήκες, καθώς και να παράσχουν τα μέσα, ώστε να δώσουν τη δυνατότητα σε εσωτερικά εκτοπισμένους και πρόσφυγες να επιστρέψουν οικειοθελώς, με ασφάλεια και αξιοπρέπεια, ή να επανεγκατασταθούν οικειοθελώς σε άλλο μέρος της χώρας και να διευκολύνουν την ενσωμάτωση εκείνων που επιστρέφονται ή μετεγκαθίστανται. Οικειοθελείς επιστροφές πρέπει να γίνουν πρωτίστως σε περιοχές όπου έχουν πρόσβαση οι ανθρωπιστικές οργανώσεις.

Είναι ζωτικής σημασίας εκείνοι που εκτοπίστηκαν από τη βία να λάβουν μέρος στην αναζήτηση μακρόβιων λύσεων και να συμμετάσχουν πλήρως στο σχεδιασμό και στη λήψη αποφάσεων. Πρέπει να είναι σε θέση να λάβουν μια εμπεριστατωμένη απόφαση για το αν πρέπει να επιστρέψουν, να παραμείνουν εκεί όπου βρίσκονται ή να εγκατασταθούν σε άλλο σημείο της χώρας. Πρέπει να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα, για να διασφαλιστεί ότι οι μειονεκτικές και ευάλωτες ομάδες μπορούν να συμμετέχουν πλήρως στο σχεδιασμό της επιστροφής, στην τοπική ενσωμάτωση ή εγκατάσταση σε άλλο σημείο της χώρας.

Οι αρχές πρέπει να συνδράμουν εκείνους που επιστρέφουν, ώστε να ανακτήσουν την περιουσία και τα υπάρχοντά τους ή, όπου αυτό δεν είναι δυνατό, να λάβουν κατάλληλη αποζημίωση ή άλλη μορφή αποκατάστασης. Δεδομένου του επιπέδου της βίας κατά τις προηγούμενες εβδομάδες, οι προσπάθειες ασφάλειας και επανενσωμάτωσης θα είναι βασικές, για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των επιστροφών και η ασφάλεια εκείνων που επιστρέφουν στα σπίτια τους σε περιοχές όπου διαδραματίστηκαν μάχες.
Ο Walter Kälin, εκπρόσωπος της Γενικής Γραμματείας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα των Εσωτερικά Εκτοπισμένων Ατόμων, έχει τονίσει ότι «η επιστροφή πρέπει να είναι οικειοθελής, δηλαδή όχι μόνο χωρίς καταναγκασμό, αλλά επίσης βασισμένη σε μια εμπεριστατωμένη επιλογή, καθώς και με ασφάλεια και αξιοπρέπεια, δηλαδή υπό συνθήκες που επιτρέπουν στους επιστρέφοντες να ζουν χωρίς απειλές για την ασφάλειά τους και υπό οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες συμβατές με τις απαιτήσεις της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Φυσικά, μια τέτοια επιλογή είναι δυνατή μόνο αν οι τρεις επιλογές, περιλαμβανομένης της οικειοθελούς επιστροφής με ασφάλεια και αξιοπρέπεια, είναι όντως διαθέσιμες. Τέλος, οι εσωτερικά εκτοπισμένοι και οι πρόσφυγες δικαιούνται να προστατεύονται από διακρίσεις και να ανακτήσουν την περιουσία τους ή/και να λάβουν αποζημίωση σε περιπτώσεις καταστροφής ή απώλειας.»

Η συμπεριφορά των δυνάμεων ασφαλείας κατά τις προσεχείς ημέρες και εβδομάδες θα είναι βασικός παράγοντας για την αποκατάσταση ενός κλίματος εμπιστοσύνης. Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις δυνάμεις ασφαλείας να επιτελέσουν το έργο τους με όλη τη δέουσα προσοχή για τις κοινότητες που επηρεάζονται. Οι αρχές, επίσης, προκειμένου να αποτρέψουν αναζωπύρωση της βίας, θα πρέπει να επιδείξουν δέσμευση στον αγώνα κατά της ατιμωρησίας για εκείνους που έχουν διενεργήσει εγκλήματα σε σύνδεση με την πρόσφατη αναταραχή.

Υπόβαθρο:

Οι δορυφορικές εικόνες δεν μπορούν να διακρίνουν μεταξύ πυρκαγιών που εκδηλώνονται από φυσικά αίτια και εκείνων που προκύπτουν από εμπρησμό ή ένοπλη σύρραξη. Ωστόσο, μια αξιολόγηση που έγινε βάσει της χρονολογίας και του χωρικού πλαισίου των δεδομένων υποδεικνύει ότι είναι εξαιρετικά πιθανό οι τοποθεσίες ενεργών πυρκαγιών που εντοπίζονται να συνδέονται άμεσα με τις αναφερόμενες αναταραχές στο νότο του Κιργιστάν. Ινστιτούτο των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση και την Έρευνα, UNOSAT, Πολιτικές αναταραχές & εμπρησμός, 19 Ιουνίου 2010, http://reliefweb.int/rw/rwb.nsf/db900SID/CVIE-86NHBH?OpenDocument&rc=3&c...