ΓΕΩΡΓΙΑ: ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΚΑΚΟΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΥΟ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ "ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΡΟΔΩΝ"

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
23 Νοεμβρίου 2005
Η Διεθνής Αμνηστία συνεχίζει να λαμβάνει καταγγελίες για βασανιστήρια και κακομεταχείριση στη Γεωργία. Πολλές περιπτώσεις συνεχίζουν να μην έρχονται στο φως διότι οι αστυνομικοί συγκαλύπτουν τα εγκλήματά τους και οι κρατούμενοι συχνά αποφεύγουν να διαμαρτυρηθούν ή να αναγνωρίσουν τους δράστες φοβούμενοι αντίποινα. Η Διεθνής Αμνηστία εξέφρασε τις ανησυχίες της παρουσιάζοντας την έκθεσή της, με τίτλο «Γεωργία: Βασανιστήρια και κακομεταχείριση - συνεχίζουν να αποτελούν πηγή ανησυχίας μετά την Έπανάσταση των Ρόδων'», κατά τη δεύτερη επέτειο των γεγονότων που έφεραν τη νέα κυβέρνηση στην εξουσία.

«Η κυβέρνηση πρέπει να διατηρήσει στο πρόγραμμά της ως ζήτημα προτεραιότητας την εξάλειψη των βασανιστηρίων και της κακομεταχείρισης. Αν και έχουν γίνει σημαντικά βήματα, η κυβέρνηση έχει ακόμα πολύ δρόμο. Χρειάζεται μακροπρόθεσμη προσέγγιση για να επιτευχθούν αποτελέσματα με διάρκεια», δήλωσε η ʼννα Σούντερ-Πλάσμαν, ερευνήτρια της Διεθνούς Αμνηστίας για τη Γεωργία.

Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για τον βασανισμό ή την κακομεταχείριση κρατουμένων, όπως δείχνουν οι καταγγελίες που λαμβάνει η Διεθνής Αμνηστία μετά την «Επανάσταση των Ρόδων», περιλαμβάνουν ηλεκτροσόκ, τοποθέτηση πλαστικής σακούλας στο κεφάλι του κρατουμένου, ανάρτηση του κρατουμένου από ένα κοντάρι ανάμεσα σε δύο τραπέζια, κάψιμο με τσιγάρα και κεριά, τοποθέτηση της κάνης όπλου στο στόμα του κρατουμένου απειλώντας ότι θα πυροβολήσουν, απειλές ότι θα ξυλοκοπηθεί η οικογένεια του κρατουμένου, φίμωμα του κρατουμένου με ένα κομμάτι πανί ώστε να μην μπορεί να φωνάξει, ξυλοδαρμούς, μεταξύ άλλων με κλομπ και υποκοπάνους όπλων, και κλοτσιές.

Ο Ελντάρ Κονενισβίλι, που αναφέρεται ότι ξυλοκοπήθηκε από αστυνομικούς και αυτή τη στιγμή εκτίει ποινή φυλάκισης στο Τμπίλιζι, δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία:

«Οι αστυνομικοί άρχισαν να με χτυπάνε. Πήραν το πόδι μιας καρέκλας και με χτύπησαν στα δάχτυλα του αριστερού χεριού. Κατά τη διάρκεια των ξυλοδαρμών, μπήκαν μέσα ένας άλλος αστυνομικός και ένας εισαγγελέας και άρχισαν να με κατηγορούν για κάποιον φόνο. Ένας από τους αστυνομικούς απείλησε ότι θα δείρει τη γυναίκα μου, τη μητέρα μου και τα παιδιά μου αν δεν ομολογούσα τον φόνο. Κατά τους ξυλοδαρμούς έχασα τις αισθήσεις μου αρκετές φορές. Αίμα έτρεχε από το στόμα μου και δεν έβλεπα καλά. Δυσκολευόμουν να κινηθώ. … Αρχικά δεν ζήτησα γιατρό γιατί φοβόμουν».

Έχουν υπάρξει έντονες ελλείψεις στην εφαρμογή των νομικών εγγυήσεων που αποσκοπούν στην πρόληψη των βασανιστηρίων και της κακομεταχείρισης.

«Οι αρχές πρέπει τώρα να επικεντρωθούν στην εφαρμογή των νομικών εγγυήσεων. Κάθε ισχυρισμός ότι παραβιάστηκαν οι εγγυήσεις πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπ' όψη και να διερευνάται έγκαιρα και αμερόληπτα», τόνισε η ʼννα Σούντερ-Πλάσμαν.

«Η ατιμωρησία για τα βασανιστήρια και την κακομεταχείριση συνεχίζει να αποτελεί μεγάλο πρόβλημα. Σε δεκάδες περιπτώσεις, όπου η εισαγγελία κίνησε ανακρίσεις, οι δράστες δεν οδηγήθηκαν στη δικαιοσύνη. Η Διεθνής Αμνηστία έχει πολλά παραδείγματα υποθέσεων που καταδεικνύουν ότι οι ανακρίσεις για τους ισχυρισμούς βασανιστηρίων ή κακομεταχείρισης δεν διενεργήθηκαν με τρόπο έγκαιρό, αμερόληπτο και ανεξάρτητο».

Προκειμένου οι αρχές να κάνουν βήματα προς τα εμπρός, η Διεθνής Αμνηστία τις παροτρύνει να θέσουν σε εφαρμογή σειρά συστάσεων, που περιλαμβάνουν τις εξής:

- Να συστήσουν ένα όργανο ανεξάρτητο από την αστυνομία, την εισαγγελία και το δικαστικό σύστημα για να πραγματοποιήσει λεπτομερή επανεξέταση των ερευνών που διενεργούν μέλη των σωμάτων ασφαλείας για τους ισχυρισμούς βασανιστηρίων και κακομεταχείρισης και των δικαστικών διαδικασιών σε τέτοιες υποθέσεις. Στο όργανο αυτό πρέπει να χορηγηθεί η εξουσία να παρουσιάσει τα πορίσματά του, να προβεί σε συστάσεις προς τις συναφείς αρχές και να εκδώσει δημόσια έκθεση.

- Να διερευνούν όλους τους ισχυρισμούς για βασανιστήρια ή κακομεταχείριση με τρόπο έγκαιρο, διεξοδικό και αμερόληπτο, μεταξύ άλλων παίρνοντας συνεντεύξεις από το θύμα και τυχόν μάρτυρες.

- Να πραγματοποιούν έγκαιρες ειδικές ιατρικές εξετάσεις σε όλες τις υποθέσεις όπου υπάρχει ισχυρισμός για βασανιστήρια ή κακομεταχείριση, περιλαμβανομένης κακομεταχείρισης ψυχολογικής κυρίως μορφής.

- Να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στον τερματισμό των βασανιστηρίων και της κακομεταχείρισης στις περιφέρεις της Γεωργίας εκτός της πρωτεύουσας, καθώς πολλά προγράμματα μέχρι στιγμής έχουν επικεντρωθεί μόνο στην πρωτεύουσα Τμπίλιζι.

- Να απαγορεύσουν τη χρήση μάσκας ή άλλων μέσων απόκρυψης της προσωπικής ταυτότητας των αστυνομικών. Εξαιρέσεις να γίνονται μόνο αν τέτοια μέτρα είναι απαραίτητα για την προσωπική προστασία ή ασφάλεια των εν λόγω αστυνομικών ή για παρόμοιους λόγους. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ιδιαίτερα σημαντική η ανάγκη κάθε αστυνομικός, περιλαμβανομένης της ειδικής μονάδας της αστυνομίας, να είναι αναγνωρίσιμος με μέσα όπως ένας μοναδικός ανιχνεύσιμος αριθμός αναγνώρισης.

Η Γεωργία μετέχει σε σειρά διεθνών συνθηκών για τα ανθρώπινα δικαιώματα, που διατυπώνουν μέτρα που πρέπει να λαμβάνουν τα κράτη για να αποτρέπουν τα βασανιστήρια και άλλες μορφές κακομεταχείρισης από δημόσιους λειτουργούς, να διενεργούν σωστές ανακρίσεις για τους ισχυρισμούς και να παρέχουν επανόρθωση.

Γενικές πληροφορίες

Όταν η κυβέρνηση ανέλαβε την εξουσία μετά την «Επανάσταση των Ρόδων» τον Νοέμβριο του 2003, κληρονόμησε ένα σύστημα, στο οποίο ήταν διαδεδομένα τα βασανιστήρια και η κακομεταχείριση και οι δράστες κατά κανόνα έμεναν ατιμώρητοι. Τους μήνες που ακολούθησαν την αλλαγή κυβέρνησης, η κατάσταση φαίνεται ότι επιδεινώθηκε. Ωστόσο, το δεύτερο εξάμηνο του 2004 η κυβέρνηση αναγνώρισε την ανάγκη να αντιμετωπίσει το ζήτημα των βασανιστηρίων και της κακομεταχείρισης.

Ο αγώνας κατά των βασανιστηρίων και της κακομεταχείρισης είναι αυτή τη στιγμή ένα από τα καίρια ζητήματα στο πρόγραμμα της νέας κυβέρνησης όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Τους τελευταίους μήνες, οι γεωργιανές αρχές έχουν θεσπίσει ή θέσει σε εφαρμογή σειρά μέτρων ως απόκριση στις συνεχιζόμενες καταγγελίες για βασανιστήρια και κακομεταχείριση. Δέκα αστυνομικοί, στους οποίους επιβλήθηκαν ποινές μετά την «Επανάσταση των Ρόδων», πιστεύεται ότι εκτίουν ποινές φυλάκισης που σχετίζονται με εγκλήματα που ισοδυναμούν με βασανιστήρια ή κακομεταχείριση. Εκτενής εποπτεία έχει διενεργηθεί υπό την αιγίδα του Συνηγόρου του Πολίτη, ενώ σειρά νομικών εγγυήσεων έχουν ενισχυθεί.

Οι επιδόσεις της κυβέρνησης στα ανθρώπινα δικαιώματα είναι ανάμικτες. Ενώ έχουν γίνει θετικά βήματα σε ορισμένους τομείς της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η Διεθνής Αμνηστία ανησυχεί όλο και περισσότερο για πιέσεις της εισαγγελίας και άλλων κρατικών αρχών επί του δικαστικού σώματος, για ισχυρισμούς κυβερνητικών παρεμβάσεων στην ελευθερία των μέσων ενημέρωσης ιδίως σε σχέση με την τηλεόραση, και για ισχυρισμούς ότι η αστυνομία συνεχίζει να χαλκεύει ποινικές υποθέσεις σε πολυάριθμες περιπτώσεις, ιδίως για κατηγορίες που σχετίζονται με ναρκωτικά. Η οργάνωση εκφράζει επίσης την ανησυχία ότι, αν και έχουν οδηγηθεί στη δικαιοσύνη αρκετοί δράστες βίαιων επιθέσεων εναντίον θρησκευτικών μειονοτήτων που πραγματοποιήθηκαν τους τελευταίους μήνες, εκατοντάδες συνεχίζουν να απολαμβάνουν ατιμωρησία. ʼλλες ανησυχίες περιλαμβάνουν τον συνεχιζόμενο κίνδυνο έκδοσης ή βίαιης επαναπροώθησης ανθρώπων σε χώρες όπου κινδυνεύουν να υποστούν σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως βασανιστήρια. Επίσης, πολλά ζητήματα παραμένουν ανεπίλυτα σε σχέση με τις διεθνώς μη αναγνωρισμένες αποσχισθείσες περιοχές της Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας.

Το πλήρες κείμενο της έκθεσης στη διεύθυνση http://web.amnesty.org/library/index/engeur560012005