Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΩΝ: ΓΟΥΑΝΤΑΝΑΜΟ, ΜΠΑΓΚΡΑΜ ΚΑΙ ΟΠΟΥ ΑΛΛΟΥ

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΕΓΓΡΑΦΟ

"Θα σε κάνουμε χίλια κομμάτια": Μέθοδοι βασανιστηρίων και κακομεταχείρισης
18 Νοεμβρίου 2005
Στον πυρήνα της επίθεσης κατά της απαγόρευσης των βασανιστηρίων και άλλης σκληρής, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης στον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» βρίσκεται η απόπειρα να χαρακτηριστούν διάφοροι τύποι μεταχείρισης ως απλές «καταναγκαστικές» τεχνικές ανάκρισης και να προβληθεί το επιχείρημα ότι δεν εμπίπτουν στην απαγόρευση.

Στις τεχνικές που συχνά περιγράφονται από κρατουμένους, που κρατήθηκαν στο πλαίσιο του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας» από δυνάμεις των ΗΠΑ, της Βρετανίας και άλλων χωρών, συγκαταλέγονται οι εξής:

• παρατεταμένη απομόνωση
• στέρηση ύπνου
• αισθητηριακή χειραγώγηση, όπως έκθεση σε έντονα φώτα και δυνατή μουσική
• σεξουαλικές και άλλες μορφές εξευτελισμού
• χρήση σκύλων, εικονικών εκτελέσεων και άλλων απειλών για να ενσταλλαχθεί ο τρόμος
• καταναγκασμός των κρατουμένων να στέκονται επί πολλές ώρες ακίνητοι ή σε οδυνηρές στάσεις
• ξυλοδαρμοί
• «περιβαλλοντική χειραγώγηση», όπου οι κρατούμενοι εκτίθενται σε ακραίες θερμές ή ψυχρές θερμοκρασίες
• επανειλημμένες προσβολές με ρατσιστικό και θρησκευτικό επίκεντρο, που στα εγχειρίδια του στρατού των ΗΠΑ περιγράφονται ως «μείωση της υπερηφάνειας και του εγώ»
• παρατεταμένη χρήση χειροπέδων
• χρήση κουκούλας και δέσιμο ματιών

Οι περισσότερες από αυτές τις τεχνικές δεν αφήνουν σωματικά σημάδια, αλλά όλες μπορούν να έχουν καταστροφικές επιπτώσεις για τα θύματα.

Όλες οι μορφές βασανιστηρίων και άλλης σκληρής, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης επιτίθενται στην ταυτότητα και την ανθρώπινη υπόσταση του ατόμου. Μπορούν επίσης να έχουν σοβαρές μακροπρόθεσμες συνέπειες για την υγεία των θυμάτων. Τα συμπτώματα που βιώνονται συνήθως περιλαμβάνουν:

• αγχώδεις διαταραχές
• κατάθλιψη
• ευερέθιστη συμπεριφορά
• ντροπή και ταπείνωση
• προβλήματα μνήμης
• μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης
• πονοκεφάλους
• διαταραχές ύπνου και εφιάλτες
• συναισθηματική αστάθεια
• σωματικά προβλήματα, μεταξύ των οποίων στομαχικές, πνευμονικές και καρδιακές παθήσεις
• σεξουαλικά προβλήματα
• αμνησία
• αυτο-ακρωτηριασμούς
• εμμονή με την αυτοκτονία
• κοινωνική απομόνωση

Όλα αυτά τα συμπτώματα έχουν παρατηρηθεί σε κρατουμένους που ανακρίθηκαν σε κέντρα κράτησης υπό αμερικανική διεύθυνση στο Αφγανιστάν, το Ιράκ και τον Κόλπο του Γουαντάναμο.

Για παράδειγμα, μία έκθεση του Ερυθρού Σταυρού για τη φυλακή Αμπού Γκράιμπ, τον Φεβρουάριο του 2004, που διέρρευσε, ανέφερε ότι κρατούμενοι εμφάνιζαν «σημάδια δυσκολιών συγκέντρωσης, προβλήματα μνήμης, δυσκολίες λεκτικής έκφρασης, ασυνάρτητο λόγο, οξείες αγχώδεις αντιδράσεις, αφύσικη συμπεριφορά και τάσεις αυτοκτονίας. Αυτά τα συμπτώματα φαίνεται να προκλήθηκαν από τις μεθόδους και τη διάρκεια των ανακρίσεων».

«Έλεγαν, 'αν ορκιστείς ξανά στον Θεό, θα σε κάνουμε χίλια κομμάτια'… Είχαν μουσική να παίζει πολύ δυνατά σε τεράστια ηχεία και μας έβαζαν να χορεύουμε. Η μουσική έπαιζε κατευθείαν μέσα στα αυτιά μας. Μας κακομεταχειρίζονταν όλη νύχτα. Μας χτυπούσαν στο δάπεδο. Μας έβαζαν κολλητική ταινία στο στόμα και σακούλες στο κεφάλι».

Αχμάντ Μουχάμαντ Χουσεΐν αλ-Μπαντρανί,

τηλεοπτικός ρεπόρτερ που εργαζόταν για το Reuters στη Φαλούτζα,

ο οποίος κρατήθηκε από δυνάμεις των ΗΠΑ στο Ιράκ επί τρεις ημέρες τον Ιανουάριο του 2004

Στο Γουαντάναμο, μόνο το 2003 υπήρξαν 350 πράξεις αυτο-πρόκλησης βλάβης, σύμφωνα με εκπρόσωπο του στρατού των ΗΠΑ.

Στη Βρετανία, ψυχίατροι που εξέτασαν κρατουμένους, που κρατούνταν με βάση την αντιτρομοκρατική νομοθεσία, τεκμηρίωσαν «σημαντικά επίπεδα κατάθλιψης και άγχους… υψηλό επίπεδο αυτοκτονικού ιδεασμού [το να φαντάζεται κάποιος, να σχεδιάζει και να σκέφτεται την αυτοκτονία] και απόπειρες αυτο-πρόκλησης βλάβης». Το Βασιλικό Κολέγιο Ψυχιάτρων τον Ιανουάριο του 2005 διαπίστωσε ότι «…η απροσδιόριστης διάρκειας κράτηση, η έλλειψη κανονικής δέουσας νομικής διαδικασίας και η επακόλουθη αίσθηση αδυναμίας, είναι πολύ πιθανό να προκαλέσουν σημαντική επιδείνωση της διανοητικής υγείας των κρατουμένων».

Οι επιπτώσεις των βασανιστηρίων και άλλης κακομεταχείρισης κυμαίνονται από άτομο σε άτομο, τόσο άμεσα όσο και μακροπρόθεσμα. Το βάσανο επεκτείνεται επίσης στις οικογένειες των θυμάτων. Οι συγγενείς συχνά βιώνουν αισθήματα φόβου, απώλειας, κινδύνου και ευπάθειας λόγω της φυλάκισης και της κακομεταχείρισης του αγαπημένου τους. Οι οικογένειες υποφέρουν επίσης λόγω της αλλαγμένης συμπεριφοράς του βασανισθέντος μετά την απελευθέρωσή του.

Με ορισμένες ανακριτικές μεθόδους, είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί είναι εσφαλμένες, διότι η πρόκληση πόνου και η πιθανότητα μόνιμης βλάβης είναι σαφείς. Όλοι γνωρίζουμε ότι οι ξυλοδαρμοί πονάνε. Μπορούμε να φανταστούμε τους πόνους που θα υποφέραμε αν αναγκαζόμαστε να καθόμαστε ανακούρκουδα ή να διατηρούμε άλλες επώδυνες στάσεις επί ώρες ατελείωτες. Μπορούμε όλοι να καταλάβουμε την αγωνία που θα προέκυπτε από τη στέρηση της τροφής, του νερού ή της ιατρικής φροντίδας.

Όμως πολλές τεχνικές απευθύνονται αποκλειστικά στον νου. Είναι σχεδιασμένες ώστε να καταλύουν την ικανότητα του θύματος να αντιστέκεται στις απαιτήσεις του ανακριτή, διεγείροντας έντονο φόβο και καταστρέφοντας την αίσθηση του εαυτού και της ασφάλειας στο θύμα. Πόση ζημιά κάνουν πραγματικά, λοιπόν;

Παρατεταμένη απομόνωση

Το να σε αφήνουν μόνο στο κελί δεν ακούγεται να προκαλεί μεγάλη ζημιά. Σύμφωνα με ιατρικούς εμπειρογνώμονες, ωστόσο, η παρατεταμένη απομόνωση μπορεί να έχει βαθύτατες και διαρκείς συνέπειες για τη διανοητική υγεία των θυμάτων. Στις δυσμενείς συνέπειες περιλαμβάνονται οι εξής:

• κατάθλιψη
• ανικανότητα σκέψης ή συγκέντρωσης
• άγχος
• συνεχής αίσθηση αδιαθεσίας
• αποπροσανατολισμός
• ψευδαισθήσεις
• απώλεια συντονισμού
• αδυναμία εκτέλεσης απλών ενεργειών
• υπερευαισθησία σε ερεθίσματα
• παράνοια
• ψυχαναγκαστική συμπεριφορά
• τάσεις αυτοκτονίας

Οι ιατρικοί εμπειρογνώμονες λένε ότι οι επιπτώσεις της απομόνωσης οξύνονται όταν δεν λέγεται στους ανθρώπους γιατί κρατούνται ή για πόσον καιρό θα κρατούνται, ακριβώς οι συνθήκες που αντιμετωπίζουν ουσιαστικά όλοι οι κρατούμενοι του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας».

Τον Νοέμβριο του 2002, πράκτορες του FBI στο Γουαντάναμο ανέφεραν ότι ένας κρατούμενος, που κρατούνταν σε έντονη απομόνωση επί τρεις μήνες σε ένα κελί λουσμένο στο φως, μιλούσε σε ανύπαρκτους ανθρώπους, άκουγε φωνές και περνούσε ώρες κουλουριασμένος κάτω από ένα σεντόνι σε μια γωνία. Μερικοί κρατούμενοι κρατούνται από τις δυνάμεις των ΗΠΑ σε απομόνωση για διάστημα μεγαλύτερο του ενός έτους.

Αισθητηριακή αποστέρηση ή χειραγώγηση

Και πάλι, η χρήση κουκούλας και η έκθεση σε δυνατή μουσική μπορεί αρχικά να μην ακούγονται και τόσο επιζήμια. Τα ιατρικά στοιχεία, ωστόσο, δείχνουν πόσο γρήγορα η μεταχείριση αυτού του είδους πλήττει τους κρατουμένους.

Η χρήση κουκούλας απομονώνει τον κρατούμενο, παρεμποδίζει την αναπνοή και επιφέρει ταχύτατα πανικό και αποπροσανατολισμό. Όταν η χρήση κουκούλας και η έκθεση σε λευκό θόρυβο (δυνατούς απροσδιόριστους ήχους) συνδυάζονται, αυτό προκαλεί σύγχυση και ψυχολογική διαταραχή και μετά από 40 λεπτά τα περισσότερα θύματα αρχίζουν να έχουν ψευδαισθήσεις.

Οι δυσμενείς συνέπειες της αισθητηριακής αποστέρησης, που μπορεί να περιλαμβάνει παρατεταμένη έκθεση σε λευκό φως, περιλαμβάνουν:

• άγχος
• αποπροσανατολισμό
• οπτικές και ακουστικές ψευδαισθήσεις
• αλλοιωμένη αίσθηση του χρόνου
• εξασθένηση των γνωστικών λειτουργιών
• αυξημένη επιδεκτικότητα σε υποβολή

Η Διεθνής Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού, σε έκθεση που διέρρευσε για τις καταπατήσεις από δυνάμεις των ΗΠΑ στο Ιράκ, ανέφερε: «Η χρήση κουκούλας γινόταν μερικές φορές σε συνδυασμό με ξυλοδαρμούς, αυξάνοντας έτσι το άγχος για το πότε θα έρθουν τα χτυπήματα». Ανέφερε ότι η χρήση κουκούλας διαρκούσε από λίγες ώρες μέχρι τέσσερις συνεχείς ημέρες.

Σεξουαλικός και άλλος εξευτελισμός

«Η σεξουαλική κακοποίηση, όποια μορφή κι αν παίρνει, είναι μια εξαιρετικά επιβλαβής μορφή βασανιστηρίου. Το να διεισδύουν οι βασανιστές σε αυτόν τον άκρως ιδιωτικό χώρο προκαλεί βαθιά αισθήματα απόγνωσης και αυτο-απέχθειας».

Ούβε Γιάκομπς,

Γενικός Διευθυντής της Survivors International,

Μάρτιος 2005

Μερικοί από τους τύπους σεξουαλικής κακοποίησης, που φέρονται να έλαβαν χώρα στο Αμπού Γκράιμπ και αλλού, προκαλούν σωματικό καθώς και συναισθηματικό πόνο και αποτελούν σαφώς βασανιστήρια. Όμως τι γίνεται με την αναγκαστική γύμνια, τον καταναγκασμό σε σεξουαλικά εξευτελιστικές στάσεις και τον αναγκαστικό αυνανισμό; Αυτά δεν προκαλούν απαραιτήτως σωματικό πόνο, όμως είναι σχεδιασμένα ώστε να ταπεινώνουν και να εξευτελίζουν, καθώς και να υπονομεύουν την αίσθηση ταυτότητας του ατόμου.

Οι επιζήμιες συνέπειες του σεξουαλικού εξευτελισμού περιλαμβάνουν:

• το να αισθάνονται τα θύματα βαθιά εξευτελισμένα και γεμάτα ντροπή, απογυμνωμένα από την ταυτότητά τους και ανίσχυρα μπροστά στους ανακριτές
• το να διεγείρεται αυξημένος φόβος επικείμενης σεξουαλικής και σωματικής επίθεσης
• διαταραχή μετατραυματικού στρες
• έντονη κατάθλιψη
• αναδρομές μνήμης (φλας-μπακ) και εφιάλτες
• άγχος
• χρόνιους πονοκεφάλους
• διαταραχές στη διατροφή
• προβλήματα δυσπεψίας
• τάσεις αυτοκτονίας

«Είμαι 50 χρονών και ποτέ κανείς δεν μου πήρε τα ρούχα. Ήταν πολύ δύσκολη στιγμή για μένα. Ήταν θάνατος για μένα».

Ένας Αφγανός που αφέθηκε ελεύθερος τον Απρίλιο του 2004 μετά από κράτηση από τις ΗΠΑ,

ο οποίος ανέφερε ότι τον φωτογράφισαν γυμνό υπό κράτηση

Τα μακροπρόθεσμα προβλήματα που συνήθως προκαλούνται από τη σεξουαλική κακοποίηση επιδεινώνουν το βάσανο. Τα θύματα, είτε είναι άνδρες, είτε γυναίκες, συχνά αντιμετωπίζουν εξοστρακισμό από την κοινότητά τους. Μερικές μέθοδοι σεξουαλικής κακοποίησης στοχεύουν στη σεξουαλική ταυτότητα ενός άνδρα με τρόπους που εκμεταλλεύονται προκαταλήψεις για το φύλο και την ομοφυλοφιλία, για παράδειγμα απειλώντας τον με βιασμό ή αναγκάζοντάς τον να φορέσει γυναικεία εσώρουχα. Οι μέθοδοι αυτού του είδους μπορούν να αφήσουν μακροπρόθεσμα σωματικά προβλήματα και βαθιά συναισθηματικά τραύματα.

«Χρησιμοποιούσαν κορίτσια για να μας βάλουν σε πειρασμό να έρθουμε σε σεξουαλική επαφή μαζί τους προκειμένου να ταπεινώσουν εμάς και την πίστη μας… [Μια φορά] μια γυναίκα ήρθε στο κελί μου προσπαθώντας να με αποπλανήσει».

Μεχντί Χίλι,

Σουηδός υπήκοος που αφέθηκε ελεύθερος από το Γουαντάναμο

Η σεξουαλική κακοποίηση και ο χλευασμός, καθώς και άλλες μορφές εξευτελισμού, όπως το αναγκαστικό ξύρισμα, φέρονται να χρησιμοποιήθηκαν συχνά από δυνάμεις των ΗΠΑ για να κάμψουν την αντίσταση κρατουμένων. Στο Αφγανιστάν, αναφέρεται ότι έγδυσαν κρατουμένους και τους φωτογράφισαν σε «ντροπιαστικές» στάσεις ή τους θώπευσαν ανάρμοστα γυναίκες ανακρίτριες. Στο Γουαντάναμο, ο εξευτελισμός φέρεται να περιλάμβανε την παραβίαση των ευαισθησιών των Μουσουλμάνων ανδρών για το σεξ και την επαφή με γυναίκες, από γυναίκες ανακρίτριες, ιδίως κατά τον ιερό μήνα του Ραμαζανίου. Στο Αμπού Γκράιμπ, ο σεξουαλικός εξευτελισμός χρησιμοποιήθηκε ως μέρος της ανακριτικής διαδικασίας.

«Όταν πρωτοέφεραν τους άνδρες κρατουμένους στο [Αμπού Γκράιμπ], μερικούς από αυτούς τους ανάγκασαν να φορέσουν γυναικεία εσώρουχα, πράγμα που νομίζω ότι έγινε για να τους 'σπάσει' κατά κάποιον τρόπο».

Αμερικανός στρατιώτης

από τον οποίο πήρε συνέντευξη ο Αμερικανός Αντιστράτηγος Ταγκούμπα,

Φεβρουάριος 2004

Στέρηση ύπνου

Η διαταραχή του ύπνου για μερικές νύχτες σίγουρα δεν μπορεί να είναι βασανιστήριο ή κακομεταχείριση. Ρωτήστε οποιονδήποτε φοιτητή ή νέο γονέα. Αυτήν την κοινά λογική άποψη θρυμματίζει η πραγματικότητα των όσων υφίστανται οι κρατούμενοι όταν τους στερούν τον ύπνο για μεγάλα διαστήματα ή όταν ο ύπνος τους διακόπτεται επανειλημμένα. Στις επιζήμιες συνέπειες περιλαμβάνονται:

• απώλεια δεξιοτήτων όπως η ανάπτυξη λογικών σκέψεων και η λήψη αποφάσεων
• αδυναμία συγκέντρωσης
• βραχυπρόθεσμα προβλήματα μνήμης
• προβλήματα ομιλίας
• υψηλή πίεση και άλλες καρδιαγγειακές παθήσεις

Ένας εκπρόσωπος του στρατού των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν το 2003 δήλωσε ότι ήταν σύνηθες να κρατούν τους κρατουμένους ξύπνιους κρατώντας συνεχώς αναμμένα δυνατά φώτα ή να διακόπτουν τον ύπνο τους κάθε 15 λεπτά. Στο Αμπού Γκράιμπ, η έκθεση σε δυνατή μουσική και συνεχές φως αναφέρεται ότι χρησιμοποιούνταν το 2003 για να διαταράσσεται ο ύπνος. Κρατούμενοι των βρετανικών δυνάμεων στο Ιράκ ανέφεραν στη Διεθνή Αμνηστία ότι υποβλήθηκαν σε στέρηση ύπνου.

Νέες ονομασίες, παλιές καταπατήσεις

Νέοι όροι χρησιμοποιούνται για να περιγράφονται παλιές καταπατήσεις, προκειμένου να εκτρέπονται οι κατηγορίες για βασανιστήρια.

F Τεχνικές 'άγχους και εξαναγκασμού'

Γνωστές επίσης ως «ενισχυμένες τεχνικές ανάκρισης», πρόκειται για οδυνηρές, ψυχολογικά επιβλαβείς και σωματικά εξουθενωτικές διαδικασίες, τις οποίες έχει εξουσιοδοτήσει η κυβέρνηση των ΗΠΑ. Πολλές από αυτές μπορούν να συνιστούν βασανιστήρια ή άλλη σκληρή, απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση.

F Χειραγώγηση του περιβάλλοντος

Ο καταναγκασμός κρατουμένων να υφίστανται ακραίες θερμές ή ψυχρές θερμοκρασίες, εκθαμβωτικό και μόνιμο λευκό φως (ή καταθλιπτικό και μόνιμο σκοτάδι), δυνατό θόρυβο, περιλαμβανομένης μουσικής επιλεγμένης έτσι, ώστε να προσβάλει τα θύματα.

F Αναγκαστική περιποίηση τριχοφυΐας

Το αναγκαστικό ξύρισμα κρατουμένων, μια πρακτική που προκαλεί επιπρόσθετη απελπισία και εξευτελισμό στους Μουσουλμάνους άνδρες.

F Προσαρμογή ύπνου

Το να ξυπνούν επανειλημμένα έναν κρατούμενο για να προκαλέσουν αποπροσανατολισμό.

F Θέση στρες

Μια θέση του σώματος αρχικά άβολη και προοδευτικά όλο και πιο οδυνηρή, όπως με τα γόνατα λυγισμένα και τα χέρια σε ανάταση, την οποία οι κρατούμενοι εξαναγκάζονται να διατηρούν επί μεγάλα χρονικά διαστήματα. Αυτό προκαλεί έντονους πόνους χωρίς σωματική επαφή ή δημιουργία ουλών.

F «Σερφάρισμα»

Αυτό έχει περιγραφεί ως μία τεχνική, κατά την οποία βάζουν το κεφάλι του κρατουμένου κάτω από την επιφάνεια του νερού μέχρι του σημείου που ο κρατούμενος πιστεύει ότι θα πνιγεί. Η Έκθεση Church το περιέγραψε ως χύσιμο νερού πάνω στο σκεπασμένο με πετσέτα πρόσωπο του κρατουμένου για να προκληθεί η αίσθηση του πνιγμού. Και στις δύο περιπτώσεις αποτελεί βασανιστήριο.

Πρόκληση φόβου

«Η απειλή πρόκλησης πόνου μπορεί να διεγείρει φόβους πιο επιζήμιους απ' ότι η άμεση αίσθηση του πόνου».

«Εξαναγκαστικές τεχνικές»

στο Εκπαιδευτικό Εγχειρίδιο Εκμετάλλευσης Ανθρωπίνων Πόρων της CIA,

έκδοση 1983

Η «πρόκληση στρες με τη χρήση των φόβων των κρατουμένων» εγκρίθηκε ως τεχνική ανάκρισης για τους πράκτορες των ΗΠΑ από τον Υπουργό Ράμσφελντ τον Δεκέμβριο του 2002. Ένα έγγραφο του Πενταγώνου εξουσιοδοτούσε επίσης την εκμετάλλευση του «φόβου των Αράβων για τους σκύλους».

Όταν το θύμα βιώνει έντονο φόβο, οι επιπτώσεις συχνά διαρκούν πολύ καιρό. Περιλαμβάνουν χρόνιο φόβο και αίσθηση αδυναμίας, επανειλημμένες αναδρομές μνήμης (φλας μπακ) και ενοχλητικές αναμνήσεις, ιδίως επανειλημμένη αναβίωση των στιγμών πριν τον αναμενόμενο θάνατο, έντονο άγχος, συμπεριφορά αυτο-πρόκλησης βλάβης.

Ανάμεσα στις ανακριτικές μεθόδους που χρησιμοποιούνται σε υπόπτους του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας», οι οποίες μοιάζουν σχεδιασμένες για να προκαλούν φόβο, είναι απειλές ξυλοδαρμών, απειλές ηλεκτροσόκ, χρήση σκύλων, εικονικές εκτελέσεις, απειλή ότι ο κρατούμενος θα σταλεί στο εξωτερικό για βασανιστήρια, απειλές κατά της οικογένειας του θύματος.

Ο Θάχε Μοχάμεντ Σαμπάρ, Ιρακινός μεταξύ τριάντα και σαράντα ετών, αναφέρεται ότι υποβλήθηκε σε εικονικές εκτελέσεις, χρήση κουκούλας και εξευτελισμό ενώ κρατείτο από δυνάμεις των ΗΠΑ σε διάφορες τοποθεσίες στο Ιράκ, μεταξύ των οποίων στο Στρατόπεδο Μπούκα και στο Αμπού Γκράιμπ, μεταξύ Ιουλίου 2003 και Ιανουαρίου 2004. Από τότε, λέει ότι υποφέρει από έντονους εφιάλτες, ακράτεια, ανικανότητα και ανεξέλεγκτες κρίσεις τρεμούλας και κλάματος.