ΜΟΛΔΑΒΙΑ: ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΑΙ ΕΠΕΙΓΟΝΤΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΝ ΤΑ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ Η ΚΑΚΟΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
23 Οκτωβρίου 2007
Η χρήση βασανιστηρίων και κακομεταχείρισης εξακολουθεί να είναι διαδεδομένη και συστηματική παρά κάποια πρώτα βήματα που έγιναν από την κυβέρνηση στη νομοθεσία για να αλλάξουν οι αστυνομικές πρακτικές με στόχο την εξάλειψη της χρήσης τους. Αυτά αναφέρει η Διεθνής Αμνηστία στη νέα έκθεσή της με τίτλο «Μολδαβία: Βασανιστήρια και κακομεταχείριση: 'Είναι απλώς φυσιολογικά'».
«Παρόλο που έγιναν προσπάθειες να ευθυγραμμιστεί η νομοθεσία με τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα, οι πρακτικές και η νοοτροπία έχουν μείνει πίσω. Οι ξυλοδαρμοί και η κακομεταχείριση κρατουμένων εξακολουθούν να αποτελούν τον κανόνα. Οι δρόμοι για να διεκδικήσει κάποιος αποζημίωση με ένδικα μέσα παραμένουν αποκλεισμένοι. Η έλλειψη διαφάνειας εκτρέφει την ατιμωρησία,» δήλωσε η ερευνήτρια της Διεθνούς Αμνηστίας για τη Μολδαβία, Χέδερ ΜακΓκίλ.
«Το γεγονός ότι από το 2005 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει διαπιστώσει σε οκτώ αποφάσεις του, τέσσερις από τις οποίες εκδόθηκαν το 2007, ότι η Μολδαβία παραβίασε το δικαίωμα στην ελευθερία από τα βασανιστήρια και την κακομεταχείριση, καταδεικνύει την ανάγκη για άμεσα και αποφασιστικά μέτρα. Η κυβέρνηση πρέπει να ενεργήσει αμέσως για να εξαλείψει τα βασανιστήρια μια για πάντα.
Ο 28χρονος Σεργκέι Γκουργκούροφ (Sergei Gurgurov) έπεσε θύμα καθημερινών ξυλοδαρμών από τις 25 Οκτωβρίου έως τις 3 Νοεμβρίου 2005, οπότε και απελευθερώθηκε με εγγύηση. Σε αυτό το διάστημα τον μετέφεραν τα βράδια και την ώρα του μεσημεριανού φαγητού στα γραφεία αστυνομικών υπαλλήλων στο δεύτερο όροφο της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης και τον βασάνιζαν. Οι αστυνομικοί τον χτυπούσαν στη σπονδυλική στήλη και του έκαναν ηλεκτροσόκ στο σώμα. Αστυνομικοί από την περιφέρεια Ρισκάνι (R??cani) στο Τσισινάου (Chi?in?u) προσπαθούσαν να τον κάνουν να ομολογήσει μια σειρά από κλοπές κινητών τηλεφώνων. Ο Σεργκέι Γκουρκούνοφ έμεινε ανάπηρος από τα βασανιστήρια και την κακομεταχείριση που υπέστη στα χέρια της αστυνομίας.
Ο Α. Μπ. ξυλοκοπήθηκε από τρεις αστυνομικούς του τμήματος Εσωτερικής Ασφάλειας του Υπουργείου Εσωτερικών. Ένας αστυνομικός τον χτυπούσε με χειροπέδες κι ένας άλλος με λαστιχένιο φακό. Οι αστυνομικοί φέρονται να βοηθήθηκαν από τον ιατρικό βοηθό του τμήματος που του κρατούσε τα πόδια και που εξέφρασε την απογοήτευσή του που το μηχάνημα για τα ηλεκτροσόκ δεν λειτουργούσε. Ο Α. Μπ. αρνήθηκε να ψευδομαρτυρήσει κατά ενός φίλου του, που ήταν αστυνομικός και που βρισκόταν υπό αστυνομική κράτηση από τις 25 Φεβρουαρίου έως τις 17 Ιουλίου 2006 κατηγορούμενος για κλοπή.Είπε στη Διεθνή Αμνηστία: «Είναι απλά φυσιολογικό να σε δέρνει η αστυνομία. Σκεφτόμουν 'Θα με δείρουν και μετά θα με αφήσουν να φύγω'».
Η απαίτηση να παρουσιάζονται οι κρατούμενοι ενώπιον δικαστή το συντομότερο δυνατό μετά τη σύλληψή τους είναι πολύ σημαντική εγγύηση για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των κρατουμένων, καθώς αφαιρεί την απόλυτη εξουσία που
μπορεί αλλιώς να ασκήσουν και να εκμεταλλευτούν κάποιοι αξιωματούχοι. Οι δικαστές πρέπει να διασφαλίζουν ότι όλες οι κρατήσεις είναι σύννομες και απαραίτητες, να απαιτούν τη διερεύνηση οποιουδήποτε στοιχείου για βασανιστήρια ή κακομεταχείριση και να διατάζουν την απελευθέρωση εάν η κράτηση είναι παράνομη ή απαιτείται ιατρική περίθαλψη. Ωστόσο η Διεθνής Αμνηστία εκφράζει την ανησυχία ότι οι δικαστές δεν κάνουν όλα όσα έχουν αρμοδιότητα να κάνουν για να προστατέψουν τα δικαιώματα των κρατουμένων και να εμποδίσουν τα βασανιστήρια και την κακομεταχείριση.
Η Διεθνής Αμνηστία εκφράζει επίσης την ανησυχία ότι η Γενική Εισαγγελία δεν καταβάλλει αρκετές προσπάθειες να καταπολεμήσει την ατιμωρησία για πράξεις βασανισμού. Τα μικρά ποσοστά καταδίκης αστυνομικών, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα θύματα στην υποβολή μηνύσεων και η παράλειψη της Γενικής Εισαγγελίας να διενεργήσει έγκαιρες, ανεξάρτητες και αμερόληπτες έρευνες, σημαίνουν ότι πολλοί δράστες βασανισμού και κακομεταχείρισης δεν προσάγονται στη δικαιοσύνη και τα θύματα μένουν χωρίς αποκατάσταση και επανόρθωση.
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί την κυβέρνηση της Μολδαβίας να αυξήσει τις εγγυήσεις κατά των βασανιστηρίων και των άλλων μορφών κακομεταχείρισης υπό αστυνομική κράτηση, μεταξύ άλλων:
- Μειώνοντας από τις 72 στις 24 ώρες το διάστημα μέχρι την προσαγωγή ενώπιον δικαστή.
- Καθιερώνοντας υποχρεωτικές ιατρικές εξετάσεις κατά την άφιξη στους τόπους κράτησης.
- Διασφαλίζοντας ότι οι ανακρίσεις διεξάγονται σε καθορισμένες αίθουσες ανακρίσεων.
- Διασφαλίζοντας την έγκαιρη, διεξοδική, ανεξάρτητη και αμερόληπτη διερεύνηση όλων των ισχυρισμών για βασανιστήρια ή άλλου είδους κακομεταχείριση.
- Καθιερώνοντας μερική παρακράτηση μισθού των αστυνομικών όσο υποβάλλονται σε έρευνα για πράξεις βασανισμού ή άλλης κακομεταχείρισης.
- Δημιουργώντας μηχανισμό, ανεξάρτητο και εφοδιασμένο με όλους τους απαραίτητους πόρους, για να ερευνά όλους τους ισχυρισμούς για βασανιστήρια ή άλλη κακομεταχείριση από μέλη των σωμάτων ασφαλείας, καθώς και ένα αποτελεσματικό και ανεξάρτητο όργανο για την επίβλεψη όλων των εγκαταστάσεων κράτησης.
«Η εφαρμογή τέτοιων εγγυήσεων θα βοηθήσει να μειωθεί η ψαλίδα ανάμεσα στις δεδηλωμένες καλές προθέσεις της κυβέρνησης και στην πραγματικότητα που επικρατεί στη χώρα. Η αστυνόμευση πρέπει να αλλάξει, έτσι ώστε να βασίζεται στις αρχές της νομιμότητας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της κοινωνικής δικαιοσύνης, σπάζοντας το καλούπι των ερευνών που βασίζονται πολύ στις ομολογίες. Αλλιώς οι παλιές πρακτικές της χρήσης βασανιστηρίων και άλλων μορφών κακομεταχείρισης θα συνεχιστούν αμείωτες», τόνισε η Χέδερ ΜακΓκιλ.
Γενικές πληροφορίες
Οι πληροφορίες που περιέχει η έκθεση συγκεντρώθηκαν μέσω συνεντεύξεων με θύματα, δικηγόρους, ΜΚΟ και κυβερνητικούς αξιωματούχους. Εκπρόσωποι της Διεθνούς Αμνηστίας πραγματοποίησαν δύο ερευνητικές επισκέψεις στη Μολδαβία τον Μάρτιο και τον Ιούλιο του 2007 και επισκέφθηκαν κρατητήρια στο Τσισινάου, το Κομράτ (Comrat), την Ταράκλια (Taraclia), την Όκνιτα (Ocni?a), το Εντινέτ (Edine?), το Ορχέι (Orhei) και το Στράσενι (Stra?eni). Η έκθεση δεν περιλαμβάνει υποθέσεις από την αυτοανακηρυχθείσα Υπερδνειστέρια-Μολδαβική Δημοκρατία (Υπερδνειστερία). Αυτό δεν οφείλεται στην απουσία βασανιστηρίων και κακομεταχείρισης στην Υπερδνειστερία, αλλά στη μεγαλύτερη απροθυμία των κατοίκων της να καταγγείλουν τα κρούσματα βασανιστηρίων και κακομεταχείρισης, στην έλλειψη ΜΚΟ που εργάζονται για αυτό το ζήτημα και στη μικρή ευαισθητοποίηση μεταξύ των δικηγόρων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας (CPT), στην έκθεσή της για την επίσκεψή της στην Υπερδνειστερία το 2000, δήλωνε ότι «σημαντικός αριθμός των ανθρώπων που στερούνταν την ελευθερία τους, από τους οποίους πήρε συνέντευξη η αντιπροσωπεία της Επιτροπής, ισχυρίστηκαν ότι είχαν υποστεί κακομεταχείριση από την αστυνομία».
Το πλήρες κείμενο της έκθεσης υπάρχει στα αγγλικά στη διεύθυνση http://web.amnesty.org/library/index/engeur590022007
Για περισσότερες πληροφορίες και συνεντεύξεις επικοινωνήστε με την Υπεύθυνη Τύπου και Προβολής του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας, ’ννα Μπότσογλου, τηλ. 210 3600628 (εσωτ. 2).
