ΒΟΣΝΙΑ-ΕΡΖΕΓΟΒΙΝΗ: ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΑΙ ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΕΙ Η ΚΑΚΟΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
6 Φεβρουαρίου 2008
Μια επίμονη νοοτροπία ατιμωρησίας μεταξύ των αξιωματούχων των σωμάτων ασφαλείας και των φυλακών, αλλά και μεταξύ των εισαγγελέων, τροφοδοτεί την ύπαρξη κακομεταχείρισης σε χώρους κράτησης στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία σε έκθεση που δημοσιεύεται σήμερα.

«Παρά τις υποχρεώσεις τους σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και την εθνική νομοθεσία, οι αρχές της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης δεν αποτρέπουν την κακομεταχείριση που εξακολουθεί να αποτελεί ανησυχητικά συνηθισμένο φαινόμενο σε ολόκληρη τη χώρα. Οι ξυλοδαρμοί συχνά δεν καταγγέλλονται και δεν ερευνώνται, καθώς τα θύματα φοβούνται αντίποινα, ενώ οι καταγγελίες δεν λαμβάνονται υπ' όψιν,» δήλωσε ο Νταβίντ Ντίας - Ζοζέις, Υποδιευθυντής του Προγράμματος Έρευνας και Δράσης της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία.

Η έκθεση, με τίτλο «Βοσνία-Ερζεγοβίνη: «'Καλύτερα να σωπάσεις': κακομεταχείριση από την αστυνομία και στις φυλακές», καλεί τις αρχές της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης να στείλουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα, προς όλα τα επίπεδα, ότι η κακομεταχείριση στις φυλακές ή από αστυνομικούς δεν θα γίνεται ανεκτή και θα τιμωρείται.

Ο κύκλος της κακομεταχείρισης μπορεί να αρχίσει τη στιγμή της σύλληψης και να συνεχιστεί στο αστυνομικό τμήμα και, μετά την καταδίκη, στη φυλακή. Όπως είπε ένας άνδρας που συνελήφθη στο Πρίγιεντορ (Prijedor) στη Ρεπούμπλικα Σέρπσκα, μία από τις δυο οντότητες που αποτελούν τη Βοσνία Ερζεγοβίνη: «Με συνέλαβαν, με πήγαν στο τμήμα... Ξεκίνησαν με χαστούκια και μετά άρχισαν να με δέρνουν.»

Ένα βίντεο που δημοσιοποιήθηκε το 2007, καταγράφει ένα συμβάν που έλαβε χώρα τον Οκτώβριο 2006 όπου ένας ένστολος άνδρας, φερόμενο μέλος της τοπικής αστυνομίας του Σαράγιεβο, κλωτσάει και χτυπάει επανειλημμένα έναν νεαρό άνδρα δίπλα σε ένα αστυνομικό αυτοκίνητο. Το θύμα εξαναγκάστηκε να ξεγυμνωθεί ενώ τα χτυπήματα συνεχίζονταν και αργότερα παρατήθηκε αναίσθητο σε ένα δρόμο του Σαράγιεβο.

Η έλλειψη αποτελεσματικού συστήματος, που να αντιμετωπίζει τα κρούσματα παράβασης καθήκοντος από αστυνομικούς, είναι ένα από τα βασικά εμπόδια στην καταπολέμηση της κακομεταχείρισης. Σύμφωνα με τις υπάρχουσες διατάξεις, οι εισαγγελείς πρέπει να κινούν ποινική ανάκριση κάθε φορά που υπάρχουν υπόνοιες ότι ένα άτομο μπορεί να είναι θύμα αστυνομικής κακομεταχείρισης. Όμως, αυτό γίνεται σπάνια. Τα εσωτερικά αστυνομικά συστήματα επίβλεψης και υποβολής καταγγελιών είναι συχνά αναποτελεσματικά και πολλές καταγγελίες δεν εξετάζονται επαρκώς, εξαιτίας της απροθυμίας ή της ανικανότητας της αστυνομίας να «αστυνομεύσει τον εαυτό της».

«Η συνεχιζόμενη συζήτηση για μεταρρυθμίσεις στην αστυνομία πρέπει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της έλλειψης λογοδοσίας και τις επιπτώσεις που έχει στα ανθρώπινα δικαιώματα,» πρόσθεσε ο Νταβίντ Ντίας - Ζοζέις.

«Οι αρχές πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι εισαγγελείς θα κινούν άμεση, ανεξάρτητη, αμερόληπτη και εξονυχιστική έρευνα κάθε φορά που υπάρχουν βάσιμες υπόνοιες για πράξη βασανιστηρίων ή άλλης μορφής κακομεταχείρισης από την αστυνομία.»

Κρούσματα κακομεταχείρισης και βίας στις φυλακές συνεχίζουν να καταγγέλλονται και στις δύο οντότητες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, όπου το προσωπικό των φυλακών δεν επαρκεί και κάποιες φυλακές είναι υπερπλήρεις και επικρατούν άθλιες συνθήκες. Οι συνεντεύξεις της Διεθνούς Αμνηστίας με κρατούμενους στη Φυλακή της Ζένιτσα (Zenica) στην Ομοσπονδία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, για παράδειγμα, αναδεικνύουν ένα ανησυχητικό μοτίβο κακομεταχείρισης των κρατουμένων. Υπάρχουν καταγγελίες ότι δεσμοφύλακες έχουν χτυπήσει με κλομπ κρατουμένους που βρίσκονται σε κελιά απομόνωσης.

«Δεν φαίνεται να υπάρχει σύστημα που θα διασφαλίζει ότι οι φυλακισμένοι μπορούν να καταγγέλλουν κακομεταχείριση, ιδίως από δεσμοφύλακες, χωρίς φόβο αντιποίνων, και ότι οι καταγγελίες θα διερευνώνται,» είπε ο Νταβίντ Ντίας - Ζοζέις.

Δεν προκαλεί καμία έκπληξη το γεγονός ότι, σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές, τα τελευταία χρόνια δεν έχει κινηθεί καμία ποινική δίωξη κατά δεσμοφυλάκων, για τους οποίους υπάρχουν υπόνοιες ότι κακοποίησαν φυλακισμένους. Η νοοτροπία ατιμωρησίας και η ατμόσφαιρα εκφοβισμού που επικρατούν, καθιστούν σχεδόν αδύνατον να βγουν εκτός των τειχών των φυλακών πληροφορίες για κακομεταχείριση.

Εκπρόσωποι της Διεθνούς Αμνηστίας παρουσίασαν τα πορίσματα τους στις αρχές της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης στις 4 και 5 Φεβρουαρίου 2008.

«Αναγνωρίζουμε ότι οι αρχές είναι ενήμερες για να αντιμετωπίσουν την κακομεταχείριση από αξιωματούχους των σωμάτων ασφαλείας. Ταυτόχρονα, τις καλούμε να δείξουν την απαραίτητη πολιτική θέληση με την επιτάχυνση της εφαρμογής των μέτρων που συζητήθηκαν,» είπε οΝταβίντ Ντίας - Ζοζέις.

Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις αρχές της Ομοσπονδίας της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης να λάβουν άμεσα μέτρα ώστε να υλοποιήσουν τις υποχρεώσεις τους:

• να βελτιώσουν τις συνθήκες κράτησης και μεταχείρισης των κρατουμένων στην ψυχιατρική κλινική της φυλακής της Ζένιτσα,
• να διορίσει επιθεωρητές φυλακών για να βελτιωθεί η διαδικασία της λογοδοσίας.

Όσον αφορά τις αρχές της Ρεπούμπλικα Σέρπσκα, η Διεθνής Αμνηστία:

• καλωσορίζει το γεγονός ότι ο Υπουργός Δικαιοσύνης έχει ξεκινήσει διαδικασία για τη δημιουργία μονάδων υψηλής ασφαλείας μέσα στις φυλακές,
• καλεί για τη δημιουργία μηχανισμού που να διασφαλίζει ότι οι κρατούμενοι έχουν το δικαίωμα να κάνουν καταγγελίες με εχεμύθεια στους διευθυντές των φυλακών και σε πιο υψηλόβαθμους αξιωματούχους των αρχών χωρίς το φόβο αντιποίνων.

Η Διεθνής Αμνηστία καλείς τις αρχές της Ομοσπονδίας της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης και τη Ρεπούμπλικα Σέρπσκα να υιοθετήσουν την βιντεοσκόπηση κατά τη διάρκεια των ανακρίσεων στα αστυνομικά τμήματα.

«Η ειλικρίνεια, η διαφάνεια και η λογοδοσία σε όλα τα επίπεδα δεν μπορεί παρά να αυξήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στις αρχές όσον αφορά την καταπολέμηση των συνεχιζόμενων προβλημάτων στον τομέα αυτό,» κατέληξε ο Νταβίντ Ντίας - Ζοζέις.

Για περισσότερες πληροφορίες και συνεντεύξεις επικοινωνήστε με την Υπεύθυνη Τύπου και Προβολής του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας, ’ννα Μπότσογλου, τηλ. 210 3600628 (εσωτ. 2).