ΙΡΑΝ: Η ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΜΕ ΛΙΘΟΒΟΛΙΣΜΟ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΚΡΟΥΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΗ ΠΟΙΝΗ
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
15 Ιανουαρίου 2008
Καθώς εννέα γυναίκες και δύο άνδρες περιμένουν να εκτελεστούν με λιθοβολισμό στο Ιράν, η Διεθνής Αμνηστία κάλεσε σήμερα τις ιρανικές αρχές να καταργήσουν τη θανατική ποινή με λιθοβολισμό και να παγώσουν αμέσως τις εκτελέσεις με αυτό το φρικτό τρόπο, που είναι ειδικά σχεδιασμένος για να εντείνει το μαρτύριο των θυμάτων.
Σε μια νέα έκθεση που δημοσιεύεται σήμερα, η διεθνής οργάνωση καλεί τις αρχές να καταργήσουν ή να τροποποιήσουν τα σχετικά άρθρα του Ποινικού Κώδικα της χώρας και μέχρι να συμβεί αυτό να διασφαλίσουν την πλήρη συμμόρφωση στην απόφαση για πάγωμα των εκτελέσεων δια λιθοβολισμού που είχε εκδοθεί από τον επικεφαλής του Δικαστικού Σώματος το 2002.
«Καλωσορίζουμε τις κινήσεις προς μια μεταρρύθμιση και τις αναφορές ότι το ιρανικό κοινοβούλιο (Ματζλίς) συζητά τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα που θα επιτρέπει την αναστολή τουλάχιστον μερικών από τις καταδίκες με λιθοβολισμό, στις περιπτώσεις που θα θεωρείται 'σκόπιμο'», δήλωσε ο Μάλκομ Σμαρτ, Διευθυντής του Προγράμματος Έρευνας και Δράσης της Διεθνούς Αμνηστίας για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. «Όμως οι αρχές πρέπει να προχωρήσουν πολύ περισσότερο και να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσουν ότι ο νέος Ποινικός Κώδικας δεν θα επιτρέπει το λιθοβολισμό μέχρι θανάτου ούτε θα προβλέπει άλλους τρόπους εκτέλεσης για μοιχεία.»
Ο Ποινικός Κώδικας του Ιράν επιβάλει την εκτέλεση δια λιθοβολισμού. Υπαγορεύει ακόμη και το μέγεθος της πέτρας, η οποία θα πρέπει να είναι αρκετά μεγάλη για να προκαλέσει πόνο, αλλά όχι και τόσο ώστε να σκοτώσει το θύμα αμέσως. Το άρθρο 102 του Ποινικού Κώδικα αναφέρει ότι οι άνδρες θα πρέπει να θάβονται μέχρι τη μέση και οι γυναίκες μέχρι το στήθος τους για να εκτελεστούν με λιθοβολισμό. Το άρθρο 104 αναφέρει για την ποινή για τη μοιχεία, ότι οι πέτρες που θα χρησιμοποιηθούν να πρέπει «να μην είναι τόσο μεγάλες ώστε να σκοτώσουν τον άνθρωπο με ένα ή δύο πλήγματα, ούτε πρέπει να είναι τόσο μικρές ώστε να μη μπορούν να οριστούν ως πέτρες.»
Τα σοβαρά μειονεκτήματα του συστήματος δικαιοσύνης έχουν συχνά ως αποτέλεσμα άδικες δίκες, ακόμα και σε υποθέσεις που επισύρουν τη θανατική ποινή. Έχουν αναφερθεί εκτελέσεις με λιθοβολισμό, παρά το μορατόριουμ που επιβλήθηκε το 2002 και τις επίσημες διαψεύσεις ότι συνεχίζεται η πραγματοποίηση τέτοιων εκτελέσεων στο Ιράν. Ο Τζαφάρ Κιανί (Ja'far Kiani) λιθοβολήθηκε μέχρι θανάτου στις 5 Ιουλίου 2007 στο χωριό Αγτσέ-καντ (Aghche-kand), κοντά στο Τακεστάν (Takestan) στην επαρχεία Καζβίν (Qazvin). Καταδικάστηκε ότι διέπραξε μοιχεία με την Μοκαραμέχ Εμπραχιμί (Mokarrameh Ebrahimi), με την οποία είχε δύο παιδιά, και η οποία επίσης καταδικάστηκε σε θάνατο δια λιθοβολισμού. Ο λιθοβολισμός πραγματοποιήθηκε παρά την αναστολή της εκτέλεσης που διατάχθηκε για την περίπτωσή του και αψηφώντας το μορατόριουμ του 2002.
Ήταν ο πρώτος επίσημα επιβεβαιωμένος λιθοβολισμός από την έναρξη του μορατόριουμ, παρόλο που είναι γνωστό ότι επίσης μια γυναίκα και ένας άνδρας λιθοβολήθηκαν μέχρι θανάτου στο Μασάντ (Mashhad) το Μάιο 2006. Υπάρχουν φόβοι ότι η Μοκαραμέχ Εμπραχιμί επίσης θα υποστεί το ίδιο. Βρίσκεται στη φυλακή Τσουμπίν (Choubin), στην επαρχεία Καζβίν, όπως φαίνεται μαζί με ένα από τα δύο παιδιά της.
Η Διεθνής Αμνηστία ανησυχεί επίσης για τις υπόλοιπες οχτώ γυναίκες και τους δύο άνδρες που μπορεί να αντιμετωπίσουν την ίδια μοίρα και των οποίων οι υποθέσεις φωτίζονται στην έκθεση.
Η πλειονότητα όσων καταδικάζονται σε θάνατο δια λιθοβολισμού είναι γυναίκες. Στις γυναίκες επιβάλλονται δυσανάλογα περισσότερες τέτοιες ποινές. Ένας λόγος είναι ότι ο νόμος και τα δικαστήρια δεν τις αντιμετωπίζουν ισόνομα σε σχέση με τους άνδρες, κατά σαφή παραβίαση των διεθνών προτύπων για δίκαιη δίκη. Είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε άδικες δίκες διότι υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες να είναι αγράμματες απ' ό,τι οι άνδρες και επομένως έχουν περισσότερες πιθανότητες να υπογράψουν ομολογίες για εγκλήματα που δεν διέπραξαν. Οι διακρίσεις κατά των γυναικών σε άλλες πλευρές της ζωής τους τις κάνουν επίσης πιο ευάλωτες στην καταδίκη για μοιχεία.
Παρά τη σκληρή αυτή πραγματικότητα, υπάρχουν ελπίδες ότι ο λιθοβολισμός μέχρι θανάτου θα καταργηθεί τελείως στο μέλλον στο Ιράν. Υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ιράν κάνουν γενναίες προσπάθειες, ξεκινώντας την εκστρατεία «Σταματήστε το λιθοβολισμό για πάντα», η οποία άρχισε μετά τους λιθοβολισμούς του Μαΐου 2006 στο Μασάντ. Από την έναρξη της εκστρατείας, έχουν βοηθήσει να σωθούν τέσσερις γυναίκες και ένας άνδρας από λιθοβολισμό. Τα ονόματά τους είναι: Χαντζιέχ Εσμαϊλβάντ (Hajieh Esmailvand), Σογρά Μολάι (Soghra Mola'i), Ζαχρά Ρεζάι (Zahra Reza'i), Παρίσα Α (Parisa A) και ο άνδρας της Νατζάφ (Najaf). Επιπλέον, αναβλήθηκε προσωρινά ο λιθοβολισμός μιας άλλης γυναίκας, της Ασράφ Καλχορί (Ashraf Kalhori).
«Καλούμε τις αρχές του Ιράν να εισακούσουν τόσο τις δικές μας εκκλήσεις, όσο και αυτές των Ιρανών που προσπαθούν αδιάκοπα να βάλουν τέλος σε αυτή τη φρικτή πρακτική,» δήλωσε ο Μάλκομ Σμαρτ.
Όμως οι προσπάθειες αυτές έχουν υψηλό τίμημα. Οι ακτιβιστές στο Ιράν εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν παρενοχλήσεις και εκφοβισμούς από τις αρχές. Οι Ασιέχ Αμινί (Asieh Amini), Σαντί Σαντρ (Shadi Sadr) και Μαχμπουμπέ Αμπασγολιζαντέ (Mahboubeh Abbasgholizadeh) και άλλη μία ηγέτιδα της εκστρατείας «Σταματήστε το λιθοβολισμό για πάντα», ήταν ανάμεσα στις 33 γυναίκες που συνελήφθησαν ενώ διαδήλωναν το Μάρτιο 2007 για τη δίκη πέντε ακτιβιστριών στην Τεχεράνη. Μέχρι τις 9 Μαρτίου είχαν αφεθεί ελεύθερες τριανταμία κρατούμενες. Οι Μαχμπουμπέ Αμπασγολιζαντέ και Σαντί Σαντρ απελευθερώθηκαν με εγγύηση 200 εκατομμυρίων τουμάν (πάνω από 15.000 δολάρια) στις 19 Μαρτίου. Υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες να οδηγηθούν στο δικαστήριο, με πιθανές κατηγορίες τη «διατάραξη της δημόσιας τάξης» και τη «δράση κατά της εθνικής ασφάλειας».
Οι υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ιράν πιστεύουν ότι η δημοσιοποίηση σε διεθνές επίπεδο και η διεθνής πίεση, με τη βοήθεια προσπαθειών στην ίδια τη χώρα μπορούν να φέρουν αλλαγές.
Για περισσότερες πληροφορίες και συνεντεύξεις επικοινωνήστε με την Υπεύθυνη Τύπου και Προβολής του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας, ’ννα Μπότσογλου, τηλ. 210 3600628 (εσωτ. 2).
