ΟΙ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΙΡΑΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΕΒΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΝΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΝ ΤΟΝ ΔΙΑΛΟΓΟ
Δελτίο Τύπου
18 Ιουνίου 2009
[caption id="attachment_1182" align="alignleft" width="204" caption="Υποστηριχτές του μεταρρυθμιστή υποψηφίου συγκεντρώνονται στους δρόμους της Τεχεράνης για να διαμαρτυρηθούν για τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών."][/caption]
Όποιο και αν θα είναι το άμεσο αποτέλεσμά τους, τα γεγονότα που εκτυλίσσονται τώρα στο Ιράν είναι πραγματικά βαρυσήμαντα και οι σκηνές που μεταδόθηκαν από την Τεχεράνη σε όλη την υφήλιο είναι τόσο εκπληκτικές όσο και απρόσμενες: εκατοντάδες χιλιάδες Ιρανοί να πορεύονται μέσα από την Πλατεία Ελευθερίας της Τεχεράνης διαμαρτυρόμενοι κατά των «κλεμμένων», όπως ισχυρίζονται, εκλογών. Και επανήλθαν καθ’ όλη τη διάρκεια της εβδομάδας, πάλι πολυπληθείς, παρά τη βία που ξέσπασε στο τέλος της συγκέντρωσης της Δευτέρας και τη φίμωση των μέσων ενημέρωσης από την κυβέρνηση. Με ποσοστό συμμετοχής στις εκλογές που οι πολιτικοί στις περισσότερες χώρες μόνο να ονειρευτούν θα μπορούσαν, ο λαός του Ιράν είναι αποφασισμένος να ακουστεί η φωνή του.
Αυτό ισχύει ιδίως για όσους απείχαν από τις προηγούμενες προεδρικές εκλογές το 2005, αλλά δραστηριοποιήθηκαν από τον πρωτοφανή τρόπο με τον οποίο τα ιρανικά μέσα ενημέρωσης παρουσίασαν τη φετινή προεκλογική εκστρατεία, καλύπτοντας τις εκλογικές διακηρύξεις των τεσσάρων υποψηφίων και μεταδίδοντας τηλεοπτικές διαμάχες γεμάτες ζωντάνια. Οι πολίτες, ιδίως οι νέοι που αποτελούν την πλειονότητα του πληθυσμού, ξαφνικά θεώρησαν ότι θα είχε νόημα να συμμετέχουν και συνέρρευσαν μαζικά στις κάλπες. Ακριβώς οι νέοι, και οι φοιτητές ανάμεσά τους, πολλοί από τους οποίους ψήφισαν τους υποψηφίους της αντιπολίτευσης, είναι εκείνοι που αντιμετωπίζονται με ιδιαίτερα σκληρό τρόπο – έγιναν έφοδοι στις πανεπιστημιουπόλεις στην Τεχεράνη, την Ταυρίδα, τη Μπαμπόλ, το Εσφαχάν και το Σιράζ και κακοποιήθηκαν φοιτητές, ενώ μερικοί μάλιστα αναφέρεται ότι σκοτώθηκαν.
Ωστόσο η νεολαία του Ιράν δεν είναι η μόνη που ορθώνει το ανάστημά της υπερασπιζόμενη τα δικαιώματά της. Εξέχουσα θέση ανάμεσα σε εκείνους που συνέρρευσαν στους δρόμους έχουν πολλές γυναίκες. Η χαρισματική συμβολή της Ζαχρά Ραχναβάρντ βοήθησε να απογειωθεί η προεκλογική εκστρατεία του συζύγου της, Μιρ Χοσεΐν Μουσαβί, κύριου αντίπαλου του ήδη Προέδρου Αχμαντιμετζάντ. Το ζήτημα των δικαιωμάτων και της θέσης των γυναικών, μάλιστα, έπαιξε εξέχοντα ρόλο κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, αντικατοπτρίζοντας το βαθμό στον οποίο έχει φέρει αυτά τα ζητήματα στο προσκήνιο της πολιτικής συζήτησης η θαρραλέα αποφασιστικότητα των ακτιβιστριών του γυναικείου κινήματος, όπως για παράδειγμα η Εκστρατεία για το Ένα Εκατομμύριο Υπογραφές, ένα κίνημα βάσης που αξιώνει τον τερματισμό των νομιμοποιημένων διακρίσεων κατά των γυναικών.
Τα δικαιώματα των ποικίλων εθνικών μειονοτήτων του Ιράν, ομάδων που όλο και περισσότερο υψώνουν την φωνή τους τα τελευταία χρόνια, αξιώνοντας περισσότερα πολιτικά και πολιτισμικά δικαιώματα, ήταν επίσης εξέχον ζήτημα. Δύο από τους τέσσερεις υποψηφίους μπορούσαν να θεωρηθούν εκπρόσωποι συγκεκριμένων εθνικών μειονοτήτων. Μάλιστα, αυτό που πολλοί θεώρησαν πιο απίστευτο ήταν η ανακοίνωση των αρχών ότι αυτοί οι υποψήφιοι δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν την πλειοψηφία στις κοινότητες από τις οποίες προέρχονταν. Συλλήψεις αναφέρθηκαν σε πόλεις με μεγάλους μειονοτικούς πληθυσμούς, μεταξύ άλλων στην Αχβάζ, την Ταυρίδα και τη Ζαχεντάν.
Το άλλο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό των εξελίξεων στην Τεχεράνη και σε άλλες πόλεις του Ιράν είναι ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι χρησιμοποιούν την κοινωνική δικτύωση ως ένα ισχυρό και συγχρόνως ενισχυτικό εργαλείο για να ασκήσουν το δικαίωμά τους στην ελευθερία έκφρασης, ατομικά και σε μαζικές διαδηλώσεις. Ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook και το Twitter, καθώς και μηνύματα SMS χρησιμοποιήθηκαν εντατικά κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για να κινητοποιήσουν υποστήριξη για τους υποψηφίους, παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης να εμποδίσει την πρόσβαση σε αυτά. Τώρα οι αρχές προσπαθούν να καταπνίξουν τις ειδήσεις για την κατάσταση που εκτυλίσσεται παρεμποδίζοντας δορυφορικές μεταδόσεις καθώς και την πρόσβαση στο διαδίκτυο, απαγορεύοντας στους ξένους δημοσιογράφους να καλύψουν τις διαδηλώσεις, κόβοντας τηλεφωνικές γραμμές και διακόπτοντας τη λειτουργία άλλων μέσων τηλεπικοινωνίας όπως τα μηνύματα SMS. Παρόλα αυτά, οι νεαροί και μυημένοι στην τεχνολογία Ιρανοί ακτιβιστές βρίσκονται μέχρι στιγμής ένα βήμα μπροστά από τους λογοκριτές και βρίσκουν τρόπους να παρακάμψουν τους περιορισμούς και να παρέχουν πληροφόρηση στους συμπατριώτες τους και στην υπόλοιπη υφήλιο.
Τέτοια κλίμακα διαμαρτυριών έχει να σημειωθεί από την Ισλαμική Επανάσταση του 1979 και κατά τη διάρκεια των τελευταίων 30 ετών οι διαμαρτυρίες συνθλίβονταν γρήγορα με βία. Ανταποκριτές των μέσων ενημέρωσης στην Τεχεράνη λένε ότι οι αρχές απλούστατα δεν περίμεναν να δουν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους να βγαίνουν στους δρόμους αψηφώντας όλες τις απειλές. Αυτό τους τρόμαξε.
Ωστόσο, δεν έχουν το δικαίωμα να συνθλίψουν την ειρηνική διαφωνία με τακτικές εκφοβισμού. Οι αρχές έχουν καθήκον να διατηρούν τον νόμο και την τάξη αλλά πρέπει να συμμορφώνονται με τα διεθνή πρότυπα αστυνόμευσης: οι θάνατοι των διαδηλωτών στην Τεχεράνη και οπουδήποτε αλλού πρέπει να διερευνηθούν επειγόντως από ένα αμερόληπτο όργανο.
Και πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι ο υγιής διάλογος για ζητήματα θεμελιώδους σημασίας για τη ζωή των ανθρώπων ενημερώνει, δεν απειλεί, τους φορείς λήψης αποφάσεων, και ότι οι νέοι, με την απεριόριστη ενέργεια και αισιοδοξία τους, είναι η πηγή των μελλοντικών λύσεων στα πολλά πιεστικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μας. Οι ιρανικές αρχές πρέπει να μάθουν να σέβονται και να καλλιεργούν τον διάλογο, και όχι να επιδιώκουν να τον διακόψουν. Άλλωστε, ακόμα και αν βραχυπρόθεσμα επιτύχουν να τον καταπιέσουν, η πολιτική αφύπνιση που πραγματοποιείται αυτή τη στιγμή στο Ιράν, ότι ο καθένας μπορεί να επηρεάσει ειρηνικά το μέλλον της χώρας του, δεν μπορεί εύκολα να κλειστεί ξανά στο κουτί του φόβου
