ΕΞΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΕΣ ΕΞΑΦΑΝΙΣΕΙΣ ΣΤΗ ΣΥΡΙΑ

Μια άνανδρη, ενορχηστρωμένη εκστρατεία τρόμου που γεμίζει τα ταμεία του καθεστώτος

Η έκθεση με τίτλο «Μεταξύ φυλακής και μνήματος: Εξαναγκαστικές εξαφανίσεις στη Συρία» αποκαλύπτει ότι το κράτος αποκομίζει κέρδος από την ευρείες και συστηματικές εξαναγκαστικές εξαφανίσεις που ισοδυναμούν με εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας μέσω ενός κακόβουλου δικτύου μαύρης αγοράς εξαιτίας του οποίου, μέλη της οικογένειας που αναζητούν απεγνωσμένα την τύχη των εξαφανισμένων συγγενών τους, γίνονται αντικείμενο αδίστακτης εκμετάλλευσης.

 «Αυτή η έκθεση περιγράφει με εξαιρετικά συγκινητικές λεπτομέρειες τον όλεθρο και τα τραύματα των οικογενειών δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων που έχουν εξαφανιστεί χωρίς να αφήσουν κανένα ίχνος στη Συρία, καθώς και την απάνθρωπη εκμετάλλευσή τους προς χρηματικό όφελος. Οι εξαναγκαστικές εξαφανίσεις που προκαλούνται από την Συριακή κυβέρνηση αποτελούν μια ευρέως διαδεδομένη και ψυχρά υπολογισμένη επίθεση ενάντια στον Συριακό πληθυσμό.» δήλωσε ο Philip Luther, Διευθυντής του Προγράμματος Μέσης Ανατολής και Βορείου Αφρικής της Διεθνούς Αμνηστίας.

Η κλίμακα των εξαφανίσεων είναι οδυνηρή. Το Συριακό Δίκτυο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα έχει καταγράψει τουλάχιστον 65.000 εξαφανίσεις από το 2011, εκ των οποίων οι 58.000 αφορούν πολίτες. Οι απαχθέντες συνήθως κρατούνται σε υπερπλήρη κελιά με αποκρουστικές συνθήκες διαβίωσης και είναι αποκομμένοι από τον εξωτερικό κόσμο. Πολλοί πεθαίνουν ως αποτέλεσμα ανεξέλεγκτων ασθενειών, βασανιστηρίων και εξωδικαστικών εκτελέσεων. Ανάμεσα σε εκείνους που εξαφανίζονται συγκαταλέγονται οι ειρηνικώς αντιτιθέμενοι στην κυβέρνηση, όπως διαδηλωτές, ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων, γιατροί και εργαζόμενοι στον ανθρωπιστικό τομέα. Κάποιοι άλλοι έχουν γίνει αντικείμενο στόχευσης επειδή έχουν θεωρηθεί «άπιστοι» ως προς τις πεποιθήσεις της κυβέρνησης ή επειδή οι συγγενείς τους καταζητούνται από τις αρχές.

Οι εξαναγκαστικές εξαφανίσεις έχουν εδραιωθεί στη Συρία σε τέτοιο βαθμό ώστε να δημιουργούν μία μαύρη αγορά όπου οι «μεσάζοντες» δωροδοκούνται με ποσά εκατοντάδων έως χιλιάδων δολαρίων από τα μέλη των οικογενειών που αναζητούν απεγνωσμένα το στίγμα των αγαπημένων τους ή έστω να μάθουν εάν είναι ακόμα ζωντανοί, γεγονός που τροφοδοτεί περαιτέρω τον κύκλο των εξαφανίσεων. Τέτοιου είδους δωροδοκίες έχουν καταστεί «ένα μεγάλο μέρος της οικονομίας», σύμφωνα με έναν Σύριο ακτιβιστή ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ένας δικηγόρος από τη Δαμασκό, δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι οι δωροδοκίες είναι «μία αγελάδα μετρητών για το καθεστώς...μία πηγή χρηματοδότησης στην οποία έχουν καταλήξει να βασίζονται».

Ενώ μερικά κράτη και τα Ηνωμένα Έθνη έχουν καταδικάσει τις εξαναγκαστικές εξαφανίσεις, απαιτούνται πολλά ακόμα πέρα από λόγια επίκρισης. Πριν από περισότερο από ενάμιση χρόνο, το Φεβρουάριο ου 2014, το Συμβούλιο Ασφαλείας υιοθέτησε το Ψήφισμα 2139, το οποίο απαιτεί να δοθεί ένα τέλος σε εξαναγκαστικές εξαφανίσεις στη Συρία, αλλά ακόμα απαιτούνται περαιτέρω βήματα για την εξασφάλιση της εφαρμογής της.

«Λόγια τα οποία δεν ακολουθούνται από απτές δράσεις δε θα βοηθήσουν τα θύματα εξαναγκαστικών εξαφανίσεων. Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών πρέπει επειγόντως να αναφέρει την κατάσταση στη Συρία στον Εισαγγελέα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου και να επιβάλει στοχευμένες κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένου του παγώματος της οικονομικής βοήθειας, ώστε να πιέσουν τις αρχές να σταματήσουν τις εξαναγκαστικές εξαφανίσεις», πρόσθεσε ο Philip Luther.  «Τα κράτη που υποστηρίζουν την κυβέρνηση της Συρίας, συμπεριλαμβανομένων του Ιράκ και της Ρωσίας, οι οποίες έχουν ξεκινήσει πρόσφατα στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία, δεν μπορούν να «νίπτουν τας χείρας τους» από τα μαζικά εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και τα εγκλήματα πολέμου που λαμβάνουν χώρα με την υποστήριξή τους. Η Ρωσία, η υποστήριξη της οποίας είναι κρίσιμη για την κυβέρνηση του Προέδρου Bashar al-Assad, βρίσκεται στη μοναδική θέση να πείσει την κυβέρνηση να δώσει ένα τέλος σε αυτή στη σκληρή και άνανδρη εκστρατεία εξαφανίσεων».

Το βασανιστήριο των οικογενειών

Η έκθεση δίνει μία τραγική εικόνα του ψυχολογικού τραύματος, της αγωνίας, της απελπισίας και της φυσικού βασανισμού που υφίστανται τα μέλη της οικογένειας και οι φίλοι μετά από μία εξαναγκασμένη εξαφάνιση. Ο Saeed, του οποίου ο αδερφός, Yusef, εξαφανίστηκε αναγκαστικά το 2012, είπε ότι η μητέρα τους δεν έχει σταματήσει να κλαίει μέχρι τώρα. «Μερικές φορές στη διάρκεια της νύχτας ξυπνάω και είναι ξύπνια, κοιτάζοντας τη φωτογραφία του και κλαίγοντας», είπε.

Ορισμένες οικογένειες έχουν πουλήσει την περιουσία τους ή έχουν θυσιάσει τις οικονομίες μιας ζωής ώστε να μπορέσουν να δωροδοκήσουν και να μάθουν για την τύχη των συγγενών τους – μερικές φορές μάλιστα με αντάλλαγμα λανθασμένες πληροφορίες. Ένας άνδρας του οποίου τα τρία αδέρφια εξαφανίστηκαν το 2012 δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι είχε δανειστεί περισσότερα από 150.000 αμερικανικά δολάρια για αποτυχημένες απόπειρες να μάθει πού βρίσκονται. Και τώρα βρίσκεται στην Τουρκία όπου εργάζεται για να ξεπληρώσει τα χρέη του.

«Όπως και οι κατακερματισμένες ζωές, οι εξαφανίσεις οδηγούν μία μαύρη αγορά οικονομίας όπου η δωροδοκία έχει ως αντάλλαγμα το βασανιστήριο των οικογενειών που έχουν χάσει ένα αγαπημένο τους πρόσωπο. Απομένουν με αυξανόμενα χρέη και ένα ορθάνοιχτο κενό εκεί όπου βρισκόταν ο αγαπημένος τους», σημείωσε ο Philip Luther, Διευθυντής του Προγράμματος Μέσης Ανατολής και Βορείου Αφρικής της Διεθνούς Αμνηστίας.

Τα μέλη της οικογένειας που προσπαθούν να μάθουν ρωτώντας για τους εξαφανισμένους συγγενείς τους κινδυνεύουν συχνά να συλληφθούν ή να εξαναγκαστούν οι ίδιοι σε εξαφάνιση, γεγονός που δεν τους αφήνει πολλά περιθώρια παρά να προσφύγουν στη χρήση τέτοιου είδους «μεσαζόντων». Ένας άνδρας που ρώτησε τις αρχές για το πού βρίσκεται ο αδελφός του κρατήθηκε για τρεις μήνες ενώ πέρασε και κάποιες εβδομάδες μερικές σε απομονωμένο εγκλεισμό. Ένας άλλος άνδρας που πήγε στη Δαμασκό για να αναζητήσει τον εξαφανισμένο γιο του συνελήφθη σε ένα στρατιωτικό φυλάκιο στο δρόμο και από τότε δεν έχουν υπάρξει νέα του.

Ένας φίλος του Σύριου δικηγόρου ανθρωπίνων δικαιωμάτων, Khalil Ma’touq, ο οποίος εξαφανίστηκε πριν δύο χρόνια, είπε ότι οι εξαναγκαστικές εξαφανίσεις είναι μέρος μίας «ευρείας στρατηγικής εκ μέρους της κυβέρνησης για να τρομοκρατεί το λαό της Συρίας». Η κόρη του, Raneem Ma’touq, επίσης εξαφανίστηκε για δύο μήνες και έζησε μία τρομακτική εμπειρία κατά την κράτηση.

«Οι εξαναγκασμένες εξαφανίσεις είναι μέρος μιας ηθελημένης και βάρβαρης εκστρατείας εκ μέρους της Συριακής κυβέρνησης. Έγκειται εντελώς στην εξουσία να δώσει ένα τέλος στο ανείπωτο βασανιστήριο χιλιάδων ανθρώπων διατάζοντας απλώς τις αστυνομικές αρχές να σταματήσουν τις εξαναγκαστικές εξαφανίσεις, ενημερώντας τις οικογένειες για την τοποθεσία ή την τύχη των εξαφανισμένων συγγενών τους και απελευθερώνοντας αμέσως και χωρίς όρους όλους όσοι φυλακίστηκαν για την ειρηνική άσκηση των δικαιωμάτων τους», συμπλήρωσε ο Philip Luther.

Σε μία ιδιαιτέρως συγκλονιστική περίπτωση η Rania Alabbasi, οδοντίατρος, συνελήφθη το 2013 μαζί με τα έξι παιδιά της ηλικίας 2 έως 14 ετών μερικές μέρες αφού ο σύζυγός της συνελήφθη στη διάρκεια εφόδου στο σπίτι τους. Από τότε δεν έχουν υπάρξει νέα από ολόκληρη την οικογένεια. Θεωρείται ότι ενδεχομένως έχουν στοχοποιηθεί για την προσφορά ανθρωπιστικής βοήθειας στις τοπικές οικογένειες. Το Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Αμνηστίας, στο πλαίσιο της εκστρατείας Παγκόσμιος μαραθώνιος Γραμμάτων όπου εκατομμύρια άνθρωποι από όλο τον κόμσο ενώνουν τις φωνές τους και γράφουν γράμματα αλληλυεγγύης και θεσμικής πίεσης,  έχει ξεχωρίσει την περίπτωση της οικογένειας της Rania και σας καλεί να απαιτήσετε από τη Συριακή κυβέρνηση την απελευθέρωσή τους.