Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΜΝΗΣΤΙΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΕΙ ΝΕΟ ΟΔΗΓΟ ΓΙΑ ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕΙ Η ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΒΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Από τους δρόμους του Ferguson, στο Missouri μέχρι τις φαβέλες της Βραζιλίας, η χρήση βίας και όπλων από την αστυνομία πρωταγωνιστεί στα διεθνή πρωτοσέλιδα όταν αποβαίνει μοιραία.
Σε αμέτρητες άλλες περιπτώσεις, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και η αστυνόμευση διαδηλώσεων, η αστυνομία καταφεύγει με ιδιαίτερη ταχύτητα στη χρήση βίας πριν αναζητήσει ειρηνική επίλυση των συγκρούσεων. Σε πολλές χώρες η αστυνομία χρησιμοποιεί δακρυγόνα, πλαστικές σφαίρες και άλλα όπλα σε μια αυθαίρετη και καταχρηστική άσκηση βίας, προκαλώντας σοβαρούς τραυματισμούς, οι οποίοι περιλαμβάνουν το θάνατο και το σοβαρό και ανεπανόρθωτο τραυματισμό ανθρώπων, συχνά με ελάχιστη ή καθόλου λογοδοσία.
Η Διεθνής Αμνηστία απαντά σε αυτήν τη σοβαρή ανεπάρκεια της επιβολής του νόμου με τη δημοσίευση του νέου αναλυτικού Οδηγού προς τις αρχές για να διασφαλίσει ότι η αστυνομία θα δίνει τη μέγιστη προτεραιότητα στο σεβασμό και την προστασία της ζωής και της σωματικής ακεραιότητας.
«Πολύ συχνά σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο, άνθρωποι σκοτώνονται ή τραυματίζονται βαριά από τη χρήση αστυνομικής βίας κατά παράβαση των διεθνών προδιαγραφών ή της ισχύουσας εθνικής νομοθεσίας», αναφέρει η συγγραφέας της έκθεσης, Dr. Anja Bienert, από το Πρόγραμμα της Διεθνούς Αμνηστίας Ολλανδίας για την Αστυνομία και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
«Κανείς δεν αμφισβητεί ότι η αστυνομία έχει ένα απαιτητικό και συχνά επικίνδυνο καθήκον να επιτελέσει. Ωστόσο, οι κυβερνήσεις και οι αρχές επιβολής του νόμου συχνά αποτυγχάνουν να χαράξουν ένα πλαίσιο ώστε η αστυνομία να χρησιμοποιεί βία μόνο σύμφωνα με το νόμο σε έσχατες περιπτώσεις και σε σύμπνοια με τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Αυτές οι νέες κατευθυντήριες γραμμές στοχεύουν στη μείωση του χάσματος και προσφέρουν νομικά και πρακτικά μέτρα τα οποία τα κράτη μπορούν και πρέπει να λάβουν για να διασφαλίσουν ότι η χρήση αστυνομικής βίας δεν είναι υπερβολική, αυθαίρετη ή με κάθε άλλο τρόπο παράνομη. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να υπάρχει πλήρης λογοδοσία για κάθε χρήση βίας από την αστυνομία».
Η Διεθνής Αμνηστία δημοσιεύει τον Οδηγό Χρήση Βίας – Κατευθυντήριες Γραμμές για την εφαρμογή των Βασικών Αρχών του ΟΗΕ για τη Χρήση Βίας και Όπλων από τους Υπευθύνους Εφαρμογής του Νόμου για να τιμήσει την 25η επέτειο από την υιοθέτηση των Βασικών Αρχών του ΟΗΕ το Σεπτέμβριο του 1990. Οι Βασικές Αρχές θεωρούνται ένα θεμελιώδες όργανο των κρατών για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τις υποχρεώσεις τους να προστατεύουν το δικαίωμα στη ζωή και στη σωματική ακεραιότητα.
Οι Κατευθυντήριες Γραμμές αναφέρουν παραδείγματα εθνικής νομοθεσίας, εσωτερικών κανόνων και εκπαιδευτικών κειμένων από 58 χώρες σε όλες τις περιοχές του πλανήτη. Τα αναλυτικά τους συμπεράσματα και οι συστάσεις τους έχουν ως στόχο να υποστηρίξουν τις κυβερνητικές αρχές στην εφαρμογή των Βασικών Αρχών του ΟΗΕ και να διασφαλίσουν την ορθή, αποτελεσματική και σύμφωνη με τα ανθρώπινα δικαιώματα αστυνόμευση.
Η εξουσία χρήσης βίας και χρήσης όπλων είναι ουσιώδης για την αστυνομία για να ασκεί τα καθήκοντα της, αλλά δε σημαίνει ότι είναι ένα αναπόφευκτο κομμάτι αυτής της δουλειάς - στην πραγματικότητα, η βασική αρχή των διεθνών κανόνων για την αστυνομία είναι να μην χρησιμοποιεί βία εκτός και αν είναι απολύτως απαραίτητο. Σε πολλές χώρες αυτή τη στιγμή η αστυνομία αποτυγχάνει να ακολουθήσει αυτό το πρότυπο, και συχνά καταφεύγει στη χρήση βίας και όπλων με αυθαίρετο, υπερβολικό ή παράνομο τρόπο.
Σε όλες τις περιοχές του πλανήτη υπάρχουν παραδείγματα θανάτων και σοβαρών τραυματισμών που προκλήθηκαν από την αστυνομική βία και τη χρήση όπλων.
Τα τελευταία χρόνια, τα παραδείγματα αυτά περιλαμβάνουν:
- δολοφονίες από την αστυνομία στη Βραζιλία με δυσανάλογες συνέπειες σε νέους μαύρους άντρες
-πολυάριθμοι αστυνομικοί πυροβολισμοί στις ΗΠΑ με αποτέλεσμα το θάνατο άοπλων ανθρώπων, και πάλι με δυσανάλογα μεγαλύτερη συχνότητα σε Αφροαμερικανούς άνδρες
- στο Μπαγκλαντές, ειδικές αστυνομικές δυνάμεις συμμετέχουν σε βαρέως οπλισμού αστυνομικές επιχειρήσεις, που έχουν ως αποτέλεσμα το θάνατο πολλών ανθρώπων
- χρήση δακρυγόνων, πλαστικών σφαιρών και άλλων μέσων άσκησης βίας, μερικές φορές ακόμη και όπλων, κατά τη διάρκεια δημόσιων συγκεντρώσεων, με αποτέλεσμα σοβαρούς τραυματισμούς σε χώρες όπως το Μπαχρέιν, το Μπουρουντί, την Καμπότζη, την Ελλάδα, την Ισπανία, την Τουρκία, τη Βενεζουέλα και την Ουκρανία.
Αυτό συμβαίνει για ποικίλους λόγους, μεταξύ των οποίων η εθνική νομοθεσία που αντιβαίνει τις διεθνείς υποχρεώσεις προστασίας των ανθρωπίνων διακιωμάτων, οι ανεπαρκείς εσωτερικοί κανονισμοί, η ανεπαρκής εκπαίδευση και εξοπλισμός, η έλλειψη ελέγχου των εντολών και η απουσία λογοδοσίας για αστυνομικούς που δρουν εκτός του πλαισίου του νόμου.
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις κυβερνήσεις να χρησιμοποιήσουν τις νέες Κατευθυντήριες Γραμμές, οι οποίες θα βοηθήσουν να αντιμετωπιστούν αυτές τις αδυναμίες και να εισάγουν και να εφαρμόσουν εθνική νομοθεσία, σύμφωνη με τα πρότυπα των Βασικών Αρχών του ΟΗΕ.
“Οι Βασικές Αρχές του ΟΗΕ αποτελούν μια αναγνώριση ότι, σε ελάχιστες συγκεκριμένες περιπτώσεις, η αστυνομία μπορεί και θα χρειαστεί να κάνει χρήση βίας για να διατηρήσει το νόμο και την τάξη. Αλλά αυτό θα πρέπει να γίνεται με βάση τη διεθνή νομοθεσία για τα ανθρώπινα δικαιώματα και σίγουρα σε καμιά περίπτωση δε θα πρέπει να ερμηνεύεται ως ελευθερία να σκοτώνουν ή ως χορήγηση ασυλίας σε αστυνομικούς: κανένας δεν είναι υπεράνω του νόμου, ειδικά εκείνοι που έχουν καθήκον να τον τηρούν,” δήλωσε η Dr. Anja Bienert.
