ΜΑΡΟΚΟ: ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΑ ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΤΗΝ ΕΝΟΧΟΠΟΙΗΣΗ ΥΠΟΠΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΦΙΜΩΣΗ ΟΣΩΝ ΔΙΑΦΩΝΟΥΝ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Ξυλοδαρμοί, θέσεις άγχους, ασφυξία, εικονικός πνιγμός, ψυχολογική και σεξουαλική βία είναι κάποιες μόνο από μια σειρά τεχνικών βασανισμού που χρησιμοποιούνται από τις μαροκινές δυνάμεις ασφαλείας προκειμένου να αποσπάσουν «ομολογίες» για εγκλήματα ή να κάνουν ακτιβιστές να σιωπήσουν καθώς και να συντρίψουν τη διαφωνία, σύμφωνα με νέα έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας που δημοσιεύθηκε σήμερα.

Η έκθεση «Η σκιά της Ατιμωρησίας: Βασανιστήρια στο Μαρόκο και τη Δυτική Σαχάρα», αποκαλύπτει μια πιο σκοτεινή πραγματικότητα της φιλελεύθερης εικόνας που παρουσιάστηκε από τους πολιτικούς αρχηγούς του Μαρόκο, όταν το 2011 ανταποκρίθηκαν στις λαϊκές εξεγέρσεις στην περιοχή με την υπόσχεση να εισάγουν μια σειρά από προοδευτικές μεταρρυθμίσεις και ένα νέο σύνταγμα που θα απαγόρευε τα βασανιστήρια.

«Οι πολιτικοί αρχηγοί του Μαρόκο παρουσιάζουν μια εικόνα ενός φιλελεύθερου, φιλικού προς τα ανθρώπινα δικαιώματα κράτους. Ωστόσο, όσο αιωρείται η απειλή των βασανιστηρίων σε περιπτώσεις κράτησης και διαφωνίας, αυτή η εικόνα μπορεί μόνο να θεωρηθεί ως αντικατοπτρισμός», δήλωσε ο Salil Shetty, Γενικός Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας.

"Κοιτάξτε κάτω από την επιφάνεια και θα βρείτε βασανιστήρια να χρησιμοποιούνται για να φιμώσουν διαμαρτυρίες και αλλοιωμένες - εξαιτίας βασανιστηρίων- καταδικαστικές αποφάσεις στα δικαστήρια. Είτε θα θέλατε να αμφισβητήσετε την ανισότητα ή να αγωνιστείτε για τα πιστεύω σας, θα μπορούσατε να γίνεται στόχος βίας και βασανιστηρίων."

Η έκθεση βασίζεται σε 173 υποθέσεις ισχυρισμών για βασανιστήρια και άλλου είδους κακομεταχείριση εναντίον αντρών, γυναικών και παιδιών από την αστυνομία και άλλες δυνάμεις ασφαλείας μεταξύ των ετών 2010 και 2014.

Μεταξύ των θυμάτων βασανιστηρίων περιλαμβάνονται φοιτητές, πολιτικοί ακτιβιστές με αριστερές ή ισλαμιστικές διασυνδέσεις και υποστηρικτές της αυτοδιάθεσης της Δυτικής Σαχάρας, καθώς και άτομα ύποπτα για τρομοκρατία ή κοινά εγκλήματα.

Η έκθεση δείχνει ότι οι άνθρωποι κινδυνεύουν να υποστούν βασανιστήρια από τη στιγμή της σύλληψης και σε όλη τη διάρκεια της αστυνομικής τους κράτησης. Πολύ συχνά, τα δικαστήρια κάνουν τα στραβά μάτια στις καταγγελίες και απαγγέλουν καταδίκες βασιζόμενα σε στοιχεία αλλοιωμένα από βασανιστήρια.

Κάποιοι που τολμούν να διαμαρτυρηθούν και να αναζητήσουν δικαιοσύνη διώκονται επίσης για "συκοφαντική δυσφήμιση" και "διασπορά ψευδών ειδήσεων». Η ατιμωρησία συνεχίζεται αμείωτη, παρά τις υποσχέσεις των αρχών ότι θα σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Βασανισθέντες κατά την κράτηση- αναγκάζονται να «ομολογήσουν»

Η έκθεση τεκμηριώνει τις βάναυσες τεχνικές βασανισμού που χρησιμοποιούν οι δυνάμεις ασφαλείας εναντίον των κρατουμένων, όπως για παράδειγμα στάσεις που προκαλούν στρες, όπως η λεγόμενη «ψητό κοτόπουλο - οι κρατούμενοι κρεμιούνται από μια ράβδο σιδήρου δεμένοι από τους καρπούς και τα γόνατά τους.

Ο Mohamed Ali Saidi, 27 ετών, ήταν ένας από τους πολλούς Σαχράουι που ανέφερε ότι η αστυνομία τον βασάνισε στην φυλακή μετά την σύλληψη του για την συμμετοχή του στις διαδηλώσεις στο Laayoune, στην Δυτική Σαχάρα, κάποιες ημέρες νωρίτερα τον Μάιο του 2013. Ο ίδιος είπε στη Διεθνή Αμνηστία:

«Απείλησαν να με βιάσουν με ένα μπουκάλι - έφεραν το μπουκάλι μπροστά μου. Ήταν ένα γυάλινο μπουκάλι Pom [δημοφιλές μαροκινό αναψυκτικό] ... Χτυπούσαν τα πέλματα των ποδιών μου με σχοινιά, ενώ με κρέμασαν στη θέση ψητό κοτόπουλο, και επίσης βύθιζαν και τα πόδια μας σε παγωμένο νερό ... Ενώ ήμουν κρεμασμένος στην θέση κοτόπουλο ψητό, έβαλαν μια πετσέτα στο στόμα μου και με έπνιγαν ρίχνοντάς μου νερό μέχρι τη μύτη μου. Στη συνέχεια μου έχυσαν ούρα. Στη συνέχεια ... πήραν τα ρούχα μου, εκτός από τα εσώρουχα μου και με χτυπούσαν στους μηρούς με ζώνες ».

Ο Γαλλο-Αλγερινός Abdelaziz Redaouia, 34 ετών είπε ότι οι αστυνομικοί τον βασάνισαν επειδή αρνήθηκε να υπογράψει μια ανακριτική έκθεση που τον ενοχοποιούσε για αδικήματα σχετικά με ναρκωτικά, μετά τη σύλληψή του τον Δεκέμβριο του 2013:

«Αρνήθηκα να υπογράψω την έκθεση της ανάκρισης, έτσι με χτύπησαν ξανά. Γάντζωσαν χειροπέδες μέσα στο μάγουλό μου και τις τράβαγαν σαν να επρόκειτο να διαπεράσουν το δέρμα μου. "

Ο Abdelaziz είπε ότι οι αστυνομικοί πίεσαν το κεφάλι του κάτω από το νερό, χρησιμοποίησαν μια μπαταρία αυτοκινήτου για να τον υποβάλλουν σε ηλεκτροσόκ στα γεννητικά του όργανά και χτύπησαν τα πέλματα των ποδιών του, ενώ ήταν κρεμασμένος.

Διαδηλωτές και παρευρισκόμενοι κακοποιούνται

Η έκθεση αναφέρει ότι οι δυνάμεις ασφαλείας δείχνουν μια ξεδιάντροπη αίσθηση της ατιμωρησίας, χτυπώντας διαδηλωτές σε κοινή θέα ώστε να στείλουν ένα προειδοποιητικό μήνυμα προς τους άλλους. Η έκθεση καταγράφει δεκάδες υποθέσεις αστυνομικής βίας κατά των διαδηλωτών και των παρευρισκόμενων στο φως της ημέρας και σε οχήματα.

Ο φοιτητής διαδηλωτής Abderrazak Jkaou δήλωσε ότι η αστυνομία τον χτύπησε αφήνοντάς τον αναίσθητο στην πανεπιστημιούπολη, την παραμονή μιας διαδήλωσης στην Kenitra:

«Κάποιοι κράταγαν μακριά ξύλα. Με χτύπησαν από πάνω ως κάτω. Στη συνέχεια, ένας αστυνομικός με πολιτικά έπιασε ένα ζευγάρι χειροπέδες και με χτύπησε ανάμεσα στα μάτια. Με χτύπησε και έπεσα.

Στη συνέχεια, οι άλλοι ήρθαν και πίεζαν την κύστη μου μέχρι να ουρήσω. Με χτύπησαν μέχρι που λιποθύμησα, τότε με πέταξαν έξω από την πανεπιστημιούπολη, ως προειδοποίηση προς τους άλλους φοιτητές. Οι φοιτητές νόμιζαν ότι ήμουν νεκρός.»

Ενώ μερικοί που κατήγγειλαν ότι συνελήφθησαν και βασανίστηκαν ήταν γνωστοί ακτιβιστές, άλλοι ήταν απλοί θεατές. Η Khadija, της οποίας το όνομα έχει αλλάξει για την προστασία της, περιέγραψε πώς η αστυνομία της επιτέθηκε καθώς περπατούσε μετά από μια διαμαρτυρία στην πανεπιστημιούπολη στην πόλη Φες το 2014:

«Η αστυνομία ήρθε από πίσω μου και με έριξε κάτω. Έπεσα και μου έσκισαν την μαντίλα και με χτύπησαν. Στη συνέχεια με έσυραν από τα πόδια, μπρούμυτα, έως το βαν τους. Μέσα περίμεναν περίπου άλλοι 10 αστυνομικοί.Εκεί ήταν που με χτύπησαν σκληρότερα.»

Το σύστημα προστατεύει τους βασανιστές, όχι τους βασανισθέντες

Η έκθεση προειδοποιεί επίσης για μια νέα ανησυχητική εξέλιξη: τη χρήση νόμων για τη «διασποράς ψευδών ειδήσεων" και τη "συκοφαντία" με στόχο την ποινική δίωξη όσων ισχυρίζονται ότι υπήρξαν θύματα βασανιστηρίων και μιλούν για τη δοκιμασία τους. Οι μαροκινές αρχές έχουν ξεκινήσει οκτώ διώξεις βάσει αυτών των νόμων κατά των ατόμων που κατήγγειλαν  βασανιστήρια κατά τη διάρκεια των τελευταίων 12 μηνών.

Σύμφωνα με τη μαροκινή νομοθεσία, η «διασπορά ψευδών ειδήσεων» μπορεί να τιμωρηθεί με έως και ένα χρόνο φυλάκιση και πρόστιμο περίπου US $ 500 και η «συκοφαντία» με έως και πέντε χρόνια φυλάκισης. Παράλληλα, τα δικαστήρια μπορούν να ζητήσουν από τους κατηγορούμενους να πληρώσουν μεγάλα ποσά ως αποζημίωση για «συκοφαντική δυσφήμιση» και «δυσφήμηση».

Το 2014, δύο νεαροί ακτιβιστές, οι Wafae Charaf και Oussama Housne, καταδικάστηκαν σε δύο και τρία χρόνια φυλάκισης αντίστοιχα, για «ψευδείς ισχυρισμούς» και «συκοφαντική δυσφήμιση», αφού κατήγγειλαν ότι είχαν βασανιστεί. Δεν είχαν καν αναγνωρίσει  τους, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς τους, βασανιστές.

Τέσσερις από αυτούς που διώκονται από τις αρχές του Μαρόκο προσέφυγαν στα γαλλικά δικαστήρια χρησιμοποιώντας την διπλή τους ιθαγένεια ή εκείνη των Γάλλων συζύγων τους. Τέτοιες αγωγές μπορεί να καταστούν αδύνατες αν το κοινοβούλιο της Γαλλίας εγκρίνει την τρέχουσα προσπάθεια να αρθεί η δικαιοδοσία των γαλλικών δικαστηρίων για την εκδίκαση παραβιάσεων στο Μαρόκο

«Το Μαρόκο βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι: μπορεί να ακολουθήσει μια διαδρομή στην οποία θα υπάρχει ένα δικαστικό σύστημα αρκετά ισχυρό για να δικάζει τους καταπατητές των ανθρώπινων δικαιωμάτων, ή κάποιο που θα τους προστατεύει. Η κυβέρνηση μιλά για μεταρρύθμιση, αλλά οι αρχές φαίνεται να ενδιαφέρονται περισσότερο για την εφαρμογή των νόμων κατά της συκοφαντίας σε σχέση με τους νόμους κατά των βασανιστηρίων. Για να αλλάξει αυτή η κατάσταση πραγματικά, πρέπει να δούμε τους βασανιστές να οδηγούνται στο δικαστήριο, και όχι εκείνους που βασανίστηκαν. Εκείνοι που καταγγέλλουν θα πρέπει να προστατεύονται, όχι να διώκονται,» δήλωσε ο Salil Shetty.

Η απάντηση της κυβέρνησης

Η μαροκινή κυβέρνηση έλαβε μια προκαταρκτική εκτίμηση των πορισμάτων της έκθεσης και εξέδωσε μια μακροσκελή απάντηση που κατηγορηματικά τα απορρίπτει. Στην απάντηση παρουσιάζονται οι  επίσημες προσπάθειες για την καταπολέμηση των βασανιστηρίων, συμπεριλαμβανομένων των προγραμματισμένων νομικών μεταρρυθμίσεις. Ωστόσο, δεν κατάφερε να αντιτεθεί στα βασικά θέματα που τέθηκαν από τη Διεθνή Αμνηστία σχετικά με συγκεκριμένους ισχυρισμούς για βασανιστήρια, όπως η συντριπτική έλλειψη κατάλληλων ερευνών από πλευρά τους.

«Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι τα βασανιστήρια ανήκουν στο παρελθόν. Ενώ έχει λάβει κάποια μέτρα, έστω και μία μόνο υπόθεση βασανιστηρίων αποτελεί σοβαρή αποτυχία. Έχουμε καταγράψει 173 σε όλο το Μαρόκο και τη Δυτική Σαχάρα, και από όλα τα κοινωνικά στρώματα», δήλωσε ο Salil Shetty.

«Η μαροκινή νομοθεσία απαγορεύει τα βασανιστήρια, αλλά, για να έχει κάποιο νόημα στην πράξη, οι αρχές θα πρέπει να ερευνούν σωστά ισχυρισμούς αντί να τους απορρίπτουν από την αρχή.»

Ιστορικό

Η έκθεση αυτή αποτελεί μέρος της εκστρατείας της Διεθνούς Αμνηστίας Stop στα βασανιστήρια για την καταπολέμηση της «παγκόσμιας κρίσης σχετικά με τα βασανιστήρια», που ξεκίνησε τον Μάιο του 2014 και περιλαμβάνει εκθέσεις σχετικά με τα βασανιστήρια στο Μεξικό, την Νιγηρία, τις Φιλιππίνες και το Ουζμπεκιστάν.

Η ετήσια έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας του 2014 σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα σε 160 χώρες καταγράφει βασανιστήρια και άλλες μορφές κακομεταχείρισης στο 82% των χωρών που ερευνήθηκαν (131 από 160).