ΙΤΑΛΙΑ: ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΕΛΠΙΣΙΑΣ ΤΩΝ ΕΠΙΖΩΝΤΩΝ ΤΗΣ ΛΑΜΠΕΝΤΟΥΖΑ ΘΑ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΣΟΚΑΡΟΥΝ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΩΣΤΕ ΝΑ ΑΝΑΛΑΒΕΙ ΔΡΑΣΗ.
Δελτίο Τύπου
Η Διεθνής Αμνηστία σήμερα μετά την επίσκεψη της στην Λαμπεντούζα αποκαλύπτει πως οι περιορισμένοι πόροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης για έρευνα και διάσωση συνέβαλαν στην ραγδαία αύξηση των θανάτων, μετά την έκκληση SOS τεσσάρων φουσκωτών σκαφών που κουβαλούσαν εκατοντάδες μετανάστες μέσα σε θυελλώδεις καιρικές συνθήκες στη νότια Μεσόγειο την περασμένη εβδομάδα.
Μετά την τραγωδία που φαίνεται να στοίχισε την ζωή σε πάνω από 300 ανθρώπους, μια ερευνητική ομάδα της Διεθνούς Αμνηστίας διεξήγαγε συνεντεύξεις στην Ρώμη και στην Λαμπεντούζα με επιζώντες, μέλη του Ιταλικού λιμενικού και των τοπικών αρχών.
Όταν το σήμα κινδύνου ελήφθη την Κυριακή 8 Φεβρουαρίου, το βασικό σκάφος που χρησιμοποιείται από την επιχείρηση διαχείρισης των ευρωπαϊκών συνόρων «Τρίτων», ήταν αγκυροβολημένο εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά στη Μάλτα για τη συντήρηση. Τα μεγάλα στρατιωτικά σκάφη που χρησιμοποιούνται στην –πλέον ανενεργή- επιχείρηση έρευνας και διάσωσης Mare Nostrum της Ιταλίας βρίσκονταν επίσης ελλιμενισμένα και εκτός δράσης ακόμη πιο μακριά, στην Σικελία.
«Οι Ιταλοί αξιωματούχοι της ακτοφυλακής ανταποκρίθηκαν αξιοθαύμαστα και με εξαιρετικό προσωπικό θάρρος στο σήμα κινδύνου, περνώντας πολλές ώρες στη θάλασσα εν μέσω απίστευτα επικίνδυνων συνθηκών. Είναι αδύνατο να γνωρίζουμε πόσες ζωές θα μπορούσαν να έχουν σωθεί αν υπήρχαν περισσότερα μέσα, αλλά πιθανόν οι απώλειες θα ήταν λιγότερες», αναφέρει ο Matteo de Bellis, υπεύθυνος εκστρατειών για τη Διεθνή Αμνηστία της Ιταλίας, ο οποίος μόλις επέστρεψε από την Λαμπεντούζα.
«Αν δεν αναπληρωθεί το κενό που έχει αφήσει η ανενεργή επιχείρηση έρευνας και διάσωσης Mare Nostrum, μετανάστες και πρόσφυγες θα συνεχίσουν να πεθαίνουν κατά εκατοντάδες στην θάλασσα.»
Οι αναχωρήσεις μεταναστών και προσφύγων αυξήθηκαν μέσα στο σαββατοκύριακο, και θα συνεχίσουν να αυξάνονται όσο η Λιβύη βυθίζεται όλο και βαθύτερα στη βία. Η ιταλική ακτοφυλακή επιβεβαίωσε ότι οι ιταλικές αρχές και εμπορικά πλοία διέσωσαν συνολικά πάνω από 2,800 ανθρώπους σε τουλάχιστον 18 πλοία από την Παρασκευή 13 μέχρι την Κυριακή 15 Φεβρουαρίου. Μόνο την Κυριακή 15 Φεβρουαρίου, διασώθηκαν 2,225 άτομα από κάτι παραπάνω από δέκα σκάφη.
Αυτά συμβαίνουν μόλις μία εβδομάδα μετά τον πνιγμό τουλάχιστον 300 ατόμων ενώ τέσσερα ακόμη σκάφη επιχειρούσαν να περάσουν από την Λιβύη στην Ιταλία εν μέσω κακοκαιρίας. Η Διεθνής Αμνηστία συνομίλησε με κάποιους από τους επιζώντες της τραγωδίας.
Αναχώρηση από τη Λιβύη
Σύμφωνα με μαρτυρίες των επιζώντων, συνολικά 400 μετανάστες, περισσότεροι εκ των οποίων ήταν νεαροί άνδρες από την δυτική Αφρική, προσπαθούσαν να διασχίσουν τη Μεσόγειο με τέσσερα σκάφη από τη Λιβύη, όταν αντιμετώπισαν προβλήματα την περασμένη Κυριακή 8 Φεβρουαρίου.
Οι διακινητές τους είχαν κρατήσει κοντά στην Τρίπολη εν αναμονή του ταξιδιού αφού πρώτα τους ανάγκασαν να πληρώσουν περίπου 650 ευρώ. Το απόγευμα του Σαββάτου 7 Φεβρουαρίου, οι ένοπλοι διακινητές μετέφεραν τους μετανάστες στο Λιβυκό λιμάνι της πόλης Garabouli, 40 χλμ δυτικά της Τρίπολης, και τους ανάγκασαν να επιβιβαστούν σε τέσσερα φουσκωτά σκάφη.
Νωρίς την επόμενη μέρα και ενώ τα σκάφη είχαν παρασυρθεί στη Μεσόγειο βόρεια της Λιβύης, ήταν εμφανές ότι βρίσκονταν σε σοβαρό κίνδυνο.
Σήμα Κινδύνου
Οι αξιωματούχοι της ιταλικής ακτοφυλακής είπαν στην Διεθνή Αμνηστία ότι έλαβαν μια έκκληση βοήθειας από δορυφορικό τηλέφωνο το απόγευμα της Κυριακής 8 Φεβρουαρίου, 120 ναυτικά μίλια (222 χλμ) νότια της Λαμπεντούζα και 40 ναυτικά μίλια (74 χλμ) βόρεια της Λιβύης. Η κλήση ήταν δύσκολο να γίνει κατανοητή, αλλά οι αξιωματούχοι μπόρεσαν να ξεχωρίσουν τις λέξεις «κίνδυνος, κίνδυνος» στα αγγλικά.
Οι αξιωματούχοι του λιμενικού ανησύχησαν πως, υπό αυτές τις συνθήκες, οι μετανάστες έπλεαν προς σίγουρο θάνατο. Η πρόβλεψη του καιρού σε αυτό το σημείο της Μεσογείου ήταν δυσμενής για όλη την εβδομάδα. Οι βάρκες κινούνταν με μικρές εξωλέμβιες μηχανές, και οι διακινητές προφανώς δεν τις είχαν εφοδιάσει με αρκετή βενζίνη για το ταξίδι.
Σύμφωνα με υπολογισμούς των διασωθέντων, περισσότεροι από 300 άνθρωποι χάθηκαν. Οι μετανάστες, πολλοί εκ των οποίων είχαν ανεπαρκή ρουχισμό, εκτέθηκαν σε ακραίες καιρικές συνθήκες για πάνω από δύο ημέρες, σε σχεδόν παγερές θερμοκρασίες, βροχή, ακόμα και χαλάζι ενώ οι βάρκες τους πάλευαν με κύματα που έφταναν μέχρι τα οκτώ μέτρα.
Οι ανταποκριτές της ιταλικής ακτοφυλακής κατάφεραν να σώσουν 105 άτομα από ένα φουσκωτό στις 9 π.μ. του Σαββάτου, αλλά 29 από αυτούς πέθαναν από υποθερμία ή άλλες αιτίες μετά την διάσωση. Δύο εμπορικά πλοία στην περιοχή έσωσαν εννέα εναπομείναντες από δύο άλλες βάρκες. Οι επιζώντες επιβεβαίωσαν ότι υπήρχαν συνολικά τέσσερα φουσκωτά, τα οποία ήταν αριθμημένα από 1 έως 4. Μια βάρκα εξακολουθεί να αγνοείται.
Η Διεθνής Αμνηστία συνομίλησε με τον Ιμπραήμ, έναν 24χρονο άνδρα από το Μάλι ο οποίος ήταν ο ένας από τους μόλις δύο επιζώντες του φουσκωτού στο οποίο επέβαινε.
«[Γύρω στις 7μ.μ.] το Σάββατο η βάρκα ξεκίνησε να χάνει αέρα και να γεμίζει νερά. Με κάθε κύμα, δύο ή τρείς παρασύρονταν. Το μπροστινό μέρος της βάρκας σηκωνόταν, κι έτσι οι άνθρωποι από το πίσω μέρος έπεφταν στην θάλασσα. Σ’ αυτό το σημείο, μόνο περίπου 30 άνθρωποι παρέμεναν στην βάρκα. Η μία μεριά του πλοίου επέπλεε και εμείς καθώς ήμασταν γαντζωμένοι από ένα σκοινί, είχαμε νερό μέχρι την κοιλιά μας. Τελικά μόνο τέσσερις από εμάς μείναμε. Συνεχίσαμε να κρατιόμαστε, μεταξύ μας, όλη τη νύχτα. Έβρεχε. Το ξημέρωμα, άλλοι δύο γλίστρησαν. Το πρωί είδαμε ένα ελικόπτερο. Υπήρχε μια κόκκινη μπλούζα στο νερό· Την κούνησα ώστε να με δούνε. Πέταξαν μια μικρή φουσκωτή βάρκα, αλλά δεν είχα ενέργεια για να την φτάσω. Οπότε μείναμε, να κρατιόμαστε. Μισή ώρα αργότερα, ένα φορτηγό πλοίο έφτασε. Πέταξε ένα σκοινί για να μας πάρει επάνω. Ήταν περίπου τρείς το απόγευμα της Δευτέρας 9 Φεβρουαρίου.»
Ο Λαμίν, επίσης από το Μάλι, επέβαινε στο άλλο φουσκωτό που προσεγγίστηκε από ένα εμπορικό πλοίο.
« Ήμασταν 107 άτομα [στο πλοίο]. Στην ανοιχτή θάλασσα, τα κύματα έπαιρναν την βάρκα πάνω-κάτω. Όλοι φοβόντουσαν. Είδα τρείς ανθρώπους να πέφτουν στο νερό.
Κανείς δεν μπορούσε να βοηθήσει. Προσπάθησαν να πιάσουν την βάρκα αλλά δεν μπορούσαν. Μετά πολλοί ακόμα πέθαναν, ίσως από έλλειψη τροφής και νερού. Δεν μπορώ να μετρήσω πόσοι πέθαναν.
Όταν ένα μεγάλο εμπορικό πλοίο ήρθε για να μας σώσει, μόνο 7 από εμάς είχαμε μείνει. Οι διασώστες πέταξαν ένα σκοινί και μας πήραν στο πλοίο. Κατά τη διάσωση, η βάρκα μας δίπλωσε στα δύο και καθώς βυθιζόταν τράβηξε μαζί της όλα τα σώματα.»
Επιχείρηση Διάσωσης
Η ιταλική ακτοφυλακή ανταποκρίθηκε στο σήμα κινδύνου στις 8 Φεβρουαρίου στέλνοντας ένα αεροσκάφος αναζήτησης και τέσσερα περιπολικά σκάφη – δύο από τα οποία στάλθηκαν αμέσως, και ακολούθησαν άλλα δύο όταν ένα από τα πρώτα αντιμετώπισε πρόβλημα με τον κινητήρα.
Ο επικεφαλής του κέντρου επιχείρησης διάσωσης της ιταλικής ακτοφυλακής ήταν ειλικρινής για τους περιορισμένους πόρους που είχαν στην διάθεσή τους.
«Μπορείτε να φανταστείτε τι σημαίνει να διανύει κανείς αυτήν την απόσταση με 18-μετρη βάρκα και κύματα που φτάνουν τα οκτώ και εννέα μέτρα; Φοβηθήκαμε για τις ζωές του πληρώματός μας… Όταν οι διασχίσεις συσσωρευτούν μετά τον χειμώνα, δεν θα είμαστε σε θέση να τις αναλάβουμε όλες , αν είναι να είμαστε οι μόνοι που πηγαίνουμε εκεί.»
Επείγουσα ανάγκη για δράση
Οι κάτοικοι της Λαμπεντούζα και οι αξιωματούχοι είναι σοκαρισμένοι μετά τα τελευταία γεγονότα από μια σειρά θαλάσσιων τραγωδιών που συμβαίνουν στο νησί τους.
Ο δήμαρχος Guisi Nicolinini δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία: « Όταν καταφθάνουν οι νεκροί, νιώθεις ηττημένος. Αναρωτιέσαι γιατί τίποτα και ποτέ δεν αλλάζει. Η Ευρώπη είναι απολύτως απούσα – δεν χρειάζεται να είσαι ειδήμων της πολιτικής για να το καταλάβεις αυτό.»
Η Διεθνής Αμνηστία προτρέπει τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να παρέχουν συλλογικές και συντονισμένες επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης κατά μήκος των θαλάσσιων οδών που χρησιμοποιούν οι μετανάστες, τουλάχιστον στο ίδιο επίπεδο με την επιχείρηση Mare Nostrum. Στο μεταξύ, η οργάνωση προτρέπει την Ιταλία να παράσχει επιπλέον έκτακτους πόρους μέχρι να συμβεί αυτό.
Υπόβαθρο
Αρκετοί από αυτούς που διασώθηκαν μετά την τραγωδία της περασμένης εβδομάδας προέρχονται από την Ακτή Ελεφαντοστού (41 – συμπεριλαμβανομένων δύο παιδιών), από το Μάλι (23 - μεταξύ των οποίων ένα παιδί), Σενεγάλη (εννέα), Γουινέα (επτά), Γκάμπια (δύο) και Νίγηρας (δύο). Οι υπήκοοι της Ακτής Ελεφαντοστού φαίνεται να αντιπροσωπεύουν και πάνω από τις μισές επιβεβαιωμένες απώλειες μεταξύ των διασωθέντων – 15 από τους 29, μαζί με επτά άνδρες από το Μάλι, πέντε Σενεγαλέζους και από ένας από την Γουινέα και την Μαυριτανία.
Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες δήλωσε πως το ρεύμα των μεταναστών που διασχίζουν την Μεσόγειο αναμένεται να συνεχιστεί μέσα στο 2015. Περίπου 218,000 διέσχισαν μέσα στο 2014, και οι αριθμοί δείχνουν ήδη μια αύξηση 60% των εισερχόμενων μεταναστών που καταγράφηκαν στην Ιταλία, σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2014. Υπήρξαν περίπου 3,500 καταγεγραμμένοι θάνατοι τον περασμένο χρόνο, καθιστώντας το πιο θανατηφόρο θαλάσσιο ταξίδι στον κόσμο.
Υπογράψτε την έκκληση και ζητήστε από τον Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και τους ηγέτες τις ΕΕ να προστατεύσουν τις ζωές και τα ανθρώπινα δικαιώματα κατά μήκος των συνόρων της Ευρώπης.
