Η ΑΠΟΨΗ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΜΝΗΣΤΙΑΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΑΥΘΑΙΡΕΣΙΑΣ ΤΩΝ ΣΩΜΑΤΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΣΩΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
Η Διεθνής Αμνηστία έχει μακροχρόνιες και συνεχιζόμενες ανησυχίες αναφορικά με την αποτυχία των αρχών στην Ελλάδα να διασφαλίσουν ότι τα μέλη των σωμάτων ασφαλείας σέβονται και προστατεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η Διεθνής Αμνηστία έχει επισημάνει αυτές τις ανησυχίες σε σειρά επιστολών προς τις ελληνικές αρχές και σε διάφορες δημόσιες εκθέσεις της. Μεταξύ άλλων συστάσεων, η οργάνωση έχει καλέσει τις ελληνικές αρχές να προβούν σε άμεσες ενέργειες για να σπάσουν την αλληλουχία της ατιμωρησίας, ιδίως, θεσμοθετώντας έναν ανεξάρτητο μηχανισμό που θα ερευνά τις καταγγελίες για μη σύννομη συμπεριφορά μελών των σωμάτων ασφαλείας. Οι καταγγελίες που εξακολουθεί να λαμβάνει η Διεθνής Αμνηστία αναφορικά με κρούσματα βασανιστηρίων ή άλλων μορφών απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης από μέλη των σωμάτων ασφαλείας εναντίον ατόμων και ιδίως μελών ευάλωτων ομάδων, όπως μεταναστών, αιτούντων άσυλο και Ρομά, μαζί με καταγγελίες για υπερβολική χρήση βίας από μέλη των σωμάτων ασφαλείας εναντίον ειρηνικών διαδηλωτών, καταδεικνύουν ακόμη περισσότερο την ανάγκη για τη δημιουργία ενός γνήσια ανεξάρτητου και αποτελεσματικού μηχανισμού διερεύνησης καταγγελιών.
Η Διεθνής Αμνηστία ζητά έναν γνήσια ανεξάρτητο και αποτελεσματικό μηχανισμό διερεύνησης καταγγελιών για τα σώματα ασφαλείας (αστυνομία, λιμενικό κ.α.).
- Προκειμένου ένας μηχανισμός διερεύνησης καταγγελιών για τα σώματα ασφαλείας να είναι ανεξάρτητος:
- Πρέπει να είναι όργανο χωρίς καμία δομική ή οργανωτική σύνδεση με τα σώματα ασφαλείας, όπως επιτυγχάνεται με τη μορφή ενός ανεξάρτητου εξωυπουργικού οργάνου, π.χ. ενός εξειδικευμένου Συνηγόρου του Πολίτη ή μιας Ανεξάρτητης Επιτροπής Διερεύνησης Καταγγελιών.
- Προκειμένου ο ανεξάρτητος μηχανισμός διερεύνησης καταγγελιών για τα σώματα ασφαλείας να είναι αποτελεσματικός:
- Πρέπει να διαθέτει τις δικές του εξουσίες να ερευνά. Όχι απλώς να δέχεται, να καταγράφει και να εξετάζει καταγγελίες που στη συνέχεια διαβιβάζονται στα αρμόδια ερευνητικά όργανα.
- Πρέπει να έχει την αρμοδιότητα να ερευνά όλους τους ισχυρισμούς για σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων από μέλη των σωμάτων ασφαλείας, περιλαμβανομένων των θανάτων υπό κράτηση, των θανάσιμων και μη πυροβολισμών, των βασανιστηρίων και άλλων μορφών κακομεταχείρισης και των παρεκτροπών με φυλετικά κίνητρα ή άλλο χαρακτήρα διακρίσεων.
- Πρέπει να διαθέτει τις εξουσίες και την ικανότητα να ερευνά καταγγελίες που θα υποβάλλονται απευθείας από οποιοδήποτε άτομο, καθώς και άλλα περιστατικά με δική του πρωτοβουλία ελλείψει τυχόν συγκεκριμένων καταγγελιών.
- Οι ερευνητικές του εξουσίες πρέπει να περιλαμβάνουν την εξουσία και τους πόρους να εξασφαλίζει και να εξετάζει αμέσως τη σκηνή του περιστατικού, καθώς και την εξουσία να κλητεύει μάρτυρες και να διατάζει την κατάθεση αποδεικτικών στοιχείων και εγγράφων.
- Πρέπει επίσης να διαθέτει την εξουσία να διατάζει να κινηθούν πειθαρχικές διαδικασίες εναντίον μελών των σωμάτων ασφαλείας και να παραπέμπει υποθέσεις για άσκηση ποινικής δίωξης όπου αρμόζει.
Στην Ελλάδα, το Γραφείο Αντιμετώπισης Περιστατικών Αυθαιρεσίας των Σωμάτων Ασφαλείας του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη δεν εναρμονίζεται με τις περισσότερες από αυτές τις συστάσεις. Κατά συνέπεια, η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις ελληνικές αρχές να εξετάσουν σοβαρά τις συστάσεις της για τη σύσταση ενός ανεξάρτητου και αποτελεσματικού ερευνητικού μηχανισμού, το συντομότερο δυνατό.
