ΟΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΙ ΗΓΕΤΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΕΣΜΕΥΤΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΣΥΡΙΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΙΣΣΩΝ/ΩΝ, ΚΑΘΩΣ Ο ΛΙΒΑΝΟΣ ΕΝΤΕΙΝΕΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ ΕΝΟΨΕΙ ΤΗΣ ΔΙΑΣΚΕΨΗΣ ΣΤΙΣ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ

Οι χρηματοδότριες χώρες στη συνάντησή τους στις Βρυξέλλες, ιδίως τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), πρέπει να διασφαλίσουν ότι τυχόν κεφάλαια που έχουν υποσχεθεί για τη στήριξη των Σύριων προσφυγισσών/ων στον Λίβανο δεν θα συμβάλλουν σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των βίαιων απελάσεων στη Συρία, δήλωσε σήμερα η Διεθνής Αμνηστία, καθώς αρχίζει σήμερα η όγδοη υπουργική διάσκεψη της ΕΕ στις Βρυξέλλες με θέμα «Υποστήριξη του μέλλοντος της Συρίας και της περιοχής».

Στις 2 Μαΐου, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula Von Der Leyen ανακοίνωσε ένα πακέτο βοήθειας ύψους ενός δισεκατομμυρίου ευρώ προς τον Λίβανο, το οποίο προορίζεται εν μέρει για την ενίσχυση των λιβανικών υπηρεσιών ασφαλείας, ώστε να μπορέσουν να περιορίσουν την παράτυπη μετανάστευση μέσω της Μεσογείου από τον Λίβανο προς την Ευρώπη. Μόλις λίγες ημέρες αργότερα, στις 8 Μαΐου, η Γενική Ασφάλεια του Λιβάνου ανακοίνωσε νέα σαρωτικά μέτρα κατά των Σύριων προσφυγισσών/ων, συμπεριλαμβανομένων περιορισμών στη δυνατότητά τους να αποκτήσουν άδεια παραμονής και να εργαστούν στη χώρα, και ενίσχυσε τις επιδρομές, τις ομαδικές εκδιώξεις, τις συλλήψεις και τις απελάσεις. Χρειάζονται επειγόντως ισχυρές προϋποθέσεις και μηχανισμοί ελέγχου για να διασφαλιστεί ότι οποιαδήποτε χρηματοδότηση προς τις λιβανικές αρχές είναι προς όφελος των κοινοτήτων που έχουν ανάγκη και δεν συμβάλλει σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

«Για άλλη μια φορά, η πρόεδρος Von Der Leyen έθεσε την επιθυμία της να περιορίσει τις προσφυγικές ροές στην Ευρώπη με οποιοδήποτε κόστος πάνω από τις υποχρεώσεις της ΕΕ να προστατεύει τις/τους προσφύγισσες/ες που διαφεύγουν από συγκρούσεις ή διώξεις. Αυτό φαίνεται ότι ενθάρρυνε τις λιβανέζικες αρχές να εντείνουν την ανελέητη εκστρατεία τους με στόχο τις/τους προσφύγισσες/ες με μισαλλόδοξο λόγο, αναγκαστικές απελάσεις και ασφυκτικά μέτρα για την παραμονή και την εργασία», δήλωσε η Aya Majzoub, αναπληρώτρια διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.

«Ωστόσο, ο Λίβανος παραμένει η χώρα που φιλοξενεί τον μεγαλύτερο κατά κεφαλήν αριθμό προσφυγισσών/ων και αγωνίζεται να βοηθήσει τις/τους προσφύγισσες/ες εν μέσω οξείας οικονομικής κρίσης. Ως ένδειξη αλληλεγγύης, τα ευρωπαϊκά κράτη θα πρέπει να αυξήσουν τον αριθμό των μετεγκαταστάσεων σε ευρωπαϊκές χώρες των Σύριων προσφυγισσών/ων που διαμένουν στον Λίβανο.

«Οι χρηματοδότες στην ετήσια ανθρωπιστική διάσκεψη για τη Συρία και τις χώρες υποδοχής προσφυγισσών/ων πρέπει να πιέσουν τις λιβανέζικες αρχές να σταματήσουν αμέσως την πρωτοφανή καταστολή των Σύριων προσφυγισσών/ων και να άρουν τα καταχρηστικά μέτρα που αποσκοπούν στο να τους πιέσουν να εγκαταλείψουν τη χώρα, παρά τους καλά τεκμηριωμένους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσουν κατά την επιστροφή τους».

Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της Διεθνούς Αμνηστίας, συνεχίζουν να καταγράφουν πώς οι συριακές δυνάμεις ασφαλείας και οι πολιτοφυλακές που συνδέονται με την κυβέρνηση κρατούν αυθαίρετα, βασανίζουν, εξαφανίζουν και σκοτώνουν προσφύγισσες και πρόσφυγες που επιστρέφουν στη Συρία.

«Τι άλλο μπορούμε να κάνουμε από το να κρυφτούμε;!»

Τους τελευταίους δύο μήνες, οι λιβανέζικες αρχές είχαν ήδη αρχίσει να εντείνουν τη ρητορική μίσους προς τις/τους προσφύγισσες/ες και εισήγαγαν πρόσθετα περιοριστικά μέτρα με σκοπό να πιέσουν τους πρόσφυγες να επιστρέψουν.

Η Διεθνής Αμνηστία μίλησε με οκτώ προσφύγισσες/ες, οι οποίες/οι περιέγραψαν πώς ζουν υπό τον φόβο- αποφεύγουν να βγουν από το σπίτι, να πάνε στη δουλειά ή να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο. Όλοι ζήτησαν να μην αποκαλυφθεί η ταυτότητά τους από φόβο για αντίποινα.

Οι δήμοι ανακοίνωσαν απαγόρευση κυκλοφορίας με διακρίσεις κατά των Σύριων προσφυγισσών/ων και έκλεισαν δεκάδες μικρές επιχειρήσεις σε ολόκληρο τον Λίβανο που απασχολούν ή διευθύνονται από Σύριους. Η Γενική Ασφάλεια του Λιβάνου ανέστειλε τις διαδικασίες χορήγησης ή ανανέωσης της άδειας παραμονής μέσω συμβολαίου ενοικίασης κατοικίας, χορηγίας Λιβανέζικης υπηκοότητας και μέσω οικονομικών εγγυήσεων. Προειδοποίησε επίσης τους πολίτες του Λιβάνου να μην απασχολούν, παρέχουν στέγη ή προστασία σε Σύριους πρόσφυγες και προσφύγισσες χωρίς έγγραφα παραμονής στον Λίβανο, προσθέτοντας ότι τα καταστήματα και οι επιχειρήσεις που ανήκουν, συνιδιοκτητούνται ή διευθύνονται από Σύριους πρόσφυγες και προσφύγισσες θα κλείσουν, εάν δεν τηρούν τους παλιούς και νέους κανονισμούς της Γενικής Ασφάλειας του Λιβάνου.

Η Γενική Ασφάλεια του Λιβάνου επανέφερε επίσης την οργάνωση των λεγόμενων «εθελοντικών και ασφαλών» επιστροφών των Σύριων προσφυγισσών/ων, με περισσότερους από 400 πρόσφυγες και προσφύγισσες να επιστρέφουν στις 14 Μαΐου.

Ένας Σύριος που βρισκόταν στη διαδικασία ανανέωσης των αδειών παραμονής του ιδίου και της οικογένειάς του, όταν ανακοινώθηκαν οι νέοι περιορισμοί της Γενικής Ασφάλεια του Λιβάνου, δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία: «Σε αυτό το σημείο σταμάτησα να πηγαίνω στα γραφεία της Γενικής Ασφάλειας και η σύζυγός μου και εγώ κρυφτήκαμε. Δεν εργαζόμαστε, προσπαθήσαμε να είμαστε νόμιμοι, αλλά αποτύχαμε επανειλημμένα. Αρκετοί αξιωματικοί επισκέπτονταν το σπίτι μας και ρωτούσαν για εμάς γύρω, όλα αυτά τα χρόνια. Ούτε μία φορά δεν βρήκαν κάτι που να θέτει σε κίνδυνο την ιδιότητά μας. Παρόλα αυτά, εγώ πήρα εντολή απέλασης, η σύζυγός μου βρίσκεται μετέωρη και οι γιοι μου δεν μπορούν να ανανεώσουν τις άδειες παραμονής τους μέσω των εργοδοτών τους. Τι άλλο μπορούμε να κάνουμε από το να κρυφτούμε;»

Τουλάχιστον το 83% των Σύριων προσφυγισσών/ων δεν έχουν πρόσβαση σε καθεστώς παραμονής, πράγμα που σημαίνει ότι κινδυνεύουν με σύλληψη και απέλαση. Το 90% των Σύριων προσφυγισσών/ων στον Λίβανο ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας.

Ένας άλλος Σύριος που διατηρεί ένα μικρό παντοπωλείο δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι η  Γενική Ασφάλεια του Λιβάνου επισκέφθηκε πρόσφατα το κατάστημά του και τον διέταξε να το κλείσει και να εγκαταλείψει τη χώρα. «Δεν μπορώ να σταματήσω να εργάζομαι- πρέπει να πληρώνω το ενοίκιο στον ιδιοκτήτη του καταστήματος και το κόστος των προϊόντων που πουλάω στους εμπόρους», είπε.

Η Συρία δεν είναι ασφαλής

Εκθέσεις του ΟΗΕ, της ΕΕ, καθώς και οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της Διεθνούς Αμνηστίας, έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η Συρία παραμένει μη ασφαλής για επιστροφή και ότι οι πρόσφυγες και οι προσφύγισσες κινδυνεύουν από παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των βασανιστηρίων και των διώξεων κατά την επιστροφή τους. Τους τελευταίους μήνες, η Συρία γνώρισε επίσης τη χειρότερη κλιμάκωση βίας από το 2020.

Μια Σύρια μητέρα δύο παιδιών δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία: «Ορκίζομαι ότι αν υπήρχε ασφαλής ζώνη στη Συρία, θα ήμουν η πρώτη που θα επέστρεφε! Ασφαλής, με την έννοια ότι δεν είναι υπό τον έλεγχο του [συριακού] καθεστώτος. Το καθεστώς δεν είναι ασφαλές για εμάς. Πολλοί σαν κι εμάς, αν τους δίνονταν η δυνατότητα να επιστρέψουν στις περιοχές που δεν ελέγχονται από το καθεστώς, θα έτρεχαν πίσω, χωρίς την ανάγκη για οργανωμένα ταξίδια επιστροφής! Αν είχα έστω και μία τοις εκατό ελπίδα ότι ο σύζυγός μου και εγώ θα είμαστε ασφαλείς κατά την επιστροφή, ορκίζομαι ότι δεν θα μέναμε σε τόσο σκληρές συνθήκες εδώ».

«Οι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων συμφωνούν ομόφωνα: κανένα μέρος της Συρίας δεν είναι ασφαλές για την επιστροφή των προσφυγισσών/ων. Οι αρχές του Λιβάνου πρέπει να σταματήσουν να απελαύνουν με συνοπτικές διαδικασίες τις/τους προσφύγισσες/ες σε ένα μέρος όπου κινδυνεύουν από παραβιάσεις, να άρουν τους περιορισμούς και να τερματίσουν τη βιτριολική εκστρατεία τους κατά των προσφυγισσών/ων. Ομοίως, οι χώρες της ΕΕ έχουν νομική και ηθική υποχρέωση να απέχουν από τις βίαιες επαναπροωθήσεις σκαφών που μεταφέρουν μετανάστριες/ες στον Λίβανο», δήλωσε η Aya Majzoub.