ΔΙΕΘΝΩΣ: ΟΙ ΗΓΕΤΕΣ ΣΤΗΝ COP28 ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΣΟΥΝ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΥΜΦΩΝΩΝΤΑΣ ΝΑ ΚΑΤΑΡΓΗΣΟΥΝ ΣΤΑΔΙΑΚΑ ΤΑ ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ ΚΑΙ ΝΑ ΠΙΕΣΟΥΝ ΤΑ ΗΝΩΜΕΝΑ ΑΡΑΒΙΚΑ ΕΜΙΡΑΤΑ ΓΙΑ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

Οι ηγέτες της συνόδου κορυφής για το κλίμα (COP28) στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) πρέπει να θέσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα στο επίκεντρο της συνόδου, συμφωνώντας να καταργήσουν γρήγορα τα ορυκτά καύσιμα, να διασφαλίσουν την πλήρη και ελεύθερη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στη συνάντηση και να πιέσουν την κυβέρνηση των ΗΑΕ να απελευθερώσει τους αντιφρονούντες από τη φυλακή, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία, ενόψει της συμμετοχής της γενικής γραμματέως της Agnès Callamard στη διάσκεψη.

«Σε αυτή την εποχή της ακραίας αναταραχής, με τη σκέψη μας να ανταποκριθούμε αποτελεσματικά στα δεινά των ανθρώπων στη Γάζα και το Ισραήλ, το Σουδάν και σε πάρα πολλά άλλα μέρη του κόσμου, μπορεί να είναι δελεαστικό να καθυστερήσουμε την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Αυτό θα ήταν λάθος. Η αδράνεια, όταν το κλίμα μας θερμαίνεται με πρωτοφανή ρυθμό και διακυβεύονται τα δικαιώματα δισεκατομμυρίων ανθρώπων, δεν αποτελεί επιλογή», δήλωσε η Agnès Callamard.

«Οι ηγέτες στην COP28 πρέπει να αψηφήσουν τα λόμπι των ορυκτών καυσίμων και να μας οδηγήσουν μακριά από την περαιτέρω καταστροφή του κλίματος και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο μόνος σίγουρος τρόπος για να αποτραπεί αυτή η καταστροφή είναι να συμφωνήσουν τα κράτη στην COP28 να τερματίσουν γρήγορα την παραγωγή και τη χρήση ορυκτών καυσίμων, να βοηθήσουν όσους πλήττονται περισσότερο από την κλιματική αλλαγή να ανακάμψουν από τις απώλειες και τις ζημιές και να επιταχύνουν μια δίκαιη μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

«Η προάσπιση των δικαιωμάτων της ελευθερίας της έκφρασης, της ειρηνικής συνάθροισης και του συνεταιρίζεσθαι είναι ουσιώδους σημασίας για την επίτευξη αυτών των στόχων στο πλαίσιο μιας συνόδου κορυφής για το κλίμα χωρίς αποκλεισμούς. Αυτές είναι επίσης κρίσιμες υποχρεώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τα ΗΑΕ».

«Καλούμε όλα τα συμμετέχοντα μέρη να πιέσουν τα ΗΑΕ να διασφαλίσουν την πλήρη, ελεύθερη και δίκαιη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών και να προβούν σε ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα μετά την COP28. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές πρέπει επίσης να περιλαμβάνουν την απελευθέρωση όλων των αντιφρονούντων από τα Εμιράτα, τον τερματισμό των αυθαίρετων κρατήσεων και των άδικων δικών, την παύση κάθε παράνομης ψηφιακής παρακολούθησης και την αποποινικοποίηση των ομόφυλων σχέσεων».

Η Διεθνής Αμνηστία ανησυχεί ότι η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων, η οποία προσφέρει τεράστιο πλούτο σε σχετικά λίγους ανθρώπους, θα προσπαθήσει να καταπνίξει την ουσιαστική πρόοδο στην COP28. Ο πρόεδρος της συνόδου κορυφής Sultan Al Jaber είναι επίσης επικεφαλής της ADNOC, της κρατικής εταιρείας πετρελαίου των ΗΑΕ, αυξάνοντας τις ανησυχίες ότι η COP28 έχει καταληφθεί από τα συμφέροντα των ορυκτών καυσίμων πριν καν αρχίσει. Θα πρέπει να παραιτηθεί από το ρόλο του στην ADNOC, ο οποίος αποτελεί δριμεία σύγκρουση συμφερόντων και υπονομεύει την αξιοπιστία της συνόδου κορυφής.

Η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων και πολλά κράτη επιθυμούν τη διατήρηση της συνήθους κατάστασης και στοχεύουν στο οικολογικό ξέπλυμα ώστε να μας κάνουν να πιστέψουμε ψευδώς πως οι χωρίς αποδεδειγμένη αξία τεχνικές λύσεις με πιθανότητα πρόκλησης περιβαλλοντικών ζημιών, όπως η δέσμευση και η αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα, είναι η απάντηση στην υπερθέρμανση του πλανήτη.

Πολλές από τις μεγαλύτερες εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου, με την υποστήριξη των κυβερνήσεων σε όλο τον κόσμο, σχεδιάζουν να επεκτείνουν την παραγωγή, με την προϋπόθεση ότι αυτές οι αναξιόπιστες λύσεις θα απομακρύνουν μαγικά το πρόβλημα κάποια στιγμή στο μέλλον. Σε αυτό πρέπει να αντισταθούμε. Οι κυβερνήσεις είναι υποχρεωμένες να δεσμευτούν σε ουσιαστική δράση για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μας και όχι σε κακοσχεδιασμένες στρατηγικές για την προστασία των κερδών των λίγων πλούσιων που επωφελούνται περισσότερο από τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων.

Η συνέχιση της εκμετάλλευσης του πετρελαίου, του ορυκτού φυσικού αερίου ή του άνθρακα θα θερμάνει περαιτέρω τον υπερθερμασμένο κόσμο μας, προκαλώντας περισσότερες καταστροφές και παρατείνοντας τον πόνο. Όλοι οι ανεκμετάλλευτοι πόροι ορυκτών καυσίμων πρέπει να παραμείνουν στο έδαφος για πάντα, ενώ απαιτείται επείγουσα δράση για μια δίκαιη μετάβαση σε βιώσιμες πηγές ενέργειας. Η COP28 πρέπει επίσης να επαναβεβαιώσει τη δέσμευσή της να προσπαθήσει να περιορίσει την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας αυτόν τον αιώνα στον 1,5°C για να αποφύγει τις χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Κλιματικό χάος, απώλειες και ζημιές

Το 2023 είναι μακράν το πιο θερμό έτος που έχει καταγραφεί ποτέ. Οι καταστροφές από την υπερθέρμανση του πλανήτη γίνονται όλο και πιο εμφανείς και οδηγούν σε αύξηση της συχνότητας και της σοβαρότητας των ακραίων καιρικών φαινομένων, καθώς και στην εντατικοποίηση των φαινομένων βραδείας εκδήλωσης, όπως η ξηρασία, η ερημοποίηση και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας.

Ο κόσμος μπορεί να φτάσει σε σημείο καμπής που οι ξηρασίες θα ακολουθούνται από πυρκαγιές, απελευθερώνοντας τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα που υπό άλλες συνθήκες θα παρέμεναν στο περιβάλλον, θερμαίνοντας περαιτέρω την ατμόσφαιρα. Η ποιότητα του αέρα επιδεινώνεται και η ατμοσφαιρική ρύπανση που συνδέεται άμεσα με τα ορυκτά καύσιμα προκάλεσε τον θάνατο 1,2 εκατομμυρίων ανθρώπων το 2020.

Οι σοδειές και τα οικοσυστήματα επηρεάζονται, η έλλειψη τροφίμων και νερού έχει αυξηθεί, συμβάλλοντας σε μεγαλύτερο ανταγωνισμό για τους πόρους, σε εκτοπισμούς, σε μετανάστευση και σε συγκρούσεις. Δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν, και τα δικαιώματα δισεκατομμυρίων απειλούνται.

Η παγκόσμια εκστρατεία της Διεθνούς Αμνηστίας για το 2023 Write for Rights υποστηρίζει τον θείο Pabai και τον θείο Paul, ηγέτες της κοινότητας Guda Maluyligal Nation στο Torres Strait, στο βορειότερο τμήμα της Αυστραλίας, τα νησιά και τα μέσα διαβίωσης των οποίων καταστρέφονται από την κλιματική αλλαγή.

Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής είναι καταστροφικές για ανθρώπους όπως ο θείος Pabai και ο θείος Paul, καθώς και για τα οικοσυστήματα από τα οποία εξαρτώνται πολλές ευάλωτες κοινότητες όπως η δική τους. Τα μέσα διαβίωσης, καθώς και ο τρόπος ζωής και ο πολιτισμός των κοινοτήτων σε όλο τον κόσμο, καταστρέφονται.

Η COP του περασμένου έτους συμφώνησε να δημιουργήσει ένα ταμείο ζημιών και απωλειών για να βοηθήσει στην αποκατάσταση των ζημιών που προκαλούνται σε αυτούς που σηκώνουν το κύριο βάρος των δεινών που προκαλεί η κλιματική αλλαγή. Έκτοτε, η συζήτηση σχετικά με τον τρόπο διαχείρισης του ταμείου παρατείνεται, ενώ τα δεινά που επρόκειτο να ανακουφίσει αυξάνονται.  

Νωρίτερα αυτόν τον μήνα τα κράτη κατέληξαν σε μια γενική συμφωνία, η οποία περιλαμβάνει την ανάθεση στην Παγκόσμια Τράπεζα της προσωρινής διαχείρισης του ταμείου για τέσσερα χρόνια, και η οποία αναμένεται να επικυρωθεί ή να συζητηθεί στην COP28.

Η Agnès Callamard δήλωσε: «Καλούμε την Παγκόσμια Τράπεζα να διευκρινίσει αν μπορεί να δεσμευτεί για τις εγγυήσεις που συμφωνήθηκαν πρόσφατα, καθώς όλα τα αναπτυσσόμενα κράτη και οι πληγείσες κοινότητες πρέπει να έχουν πρόσβαση στο ταμείο, κάτι που οι συνήθεις, πιο περιοριστικοί όροι της Παγκόσμιας Τράπεζας δεν θα επέτρεπαν».

«Ζητάμε επίσης από τα βιομηχανικά κράτη που έχουν τη μεγαλύτερη ιστορική ευθύνη για τις εκπομπές, καθώς και από άλλα, συμπεριλαμβανομένων των χωρών παραγωγής ορυκτών καυσίμων υψηλού εισοδήματος, να παράσχουν γρήγορα κεφάλαια στην κλίμακα που απαιτείται, ώστε το Ταμείο Ζημιών και Απωλειών να μπορέσει να αρχίσει να βοηθά ανθρώπους που έχουν μεγάλη ανάγκη».

Κλιματική δικαιοσύνη

Ένα μέλλον χωρίς ορυκτά καύσιμα είναι απαραίτητο για την επιβίωση της ανθρωπότητας. Ωστόσο, πολλά κράτη παραμένουν δέσμια των επιχειρήσεων ορυκτών καυσίμων και μάλιστα επιδοτούν αυτές. Οι κρατικές επιδοτήσεις σε μια βιομηχανία που καταστρέφει ζωές πρέπει να τερματιστούν και να γίνουν πολύ μεγαλύτερες επενδύσεις για να επιταχυνθεί η μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Οι «αναπτυγμένες» χώρες, οι οποίες ιστορικά ήταν οι μεγαλύτερες πηγές εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, είχαν προηγουμένως δεσμευτεί να παρέχουν 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως έως το 2020 για να βοηθήσουν τις χώρες που δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους να προσαρμοστούν και να μετριάσουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Η δέσμευση αυτή εκπληρώθηκε τελικά με καθυστέρηση ετών, οπότε τα βιομηχανικά κράτη και τα κράτη με υψηλό εισόδημα που παράγουν ορυκτά καύσιμα στην COP28 πρέπει να παρουσιάσουν ένα σαφές σχέδιο, που όχι μόνο θα καλύψει το υπάρχον έλλειμμα, αλλά και θα αυξήσει σημαντικά τις μελλοντικές τους συνεισφορές, και θα τις παρέχει κυρίως μέσω επιχορηγήσεων και όχι μέσω δανείων.

Εάν οι αντιπρόσωποι έχουν το όραμα και την αποφασιστικότητα να αψηφήσουν το λόμπι των ορυκτών καυσίμων, τότε η COP28 θα μπορούσε να χαράξει μια πορεία για τον ταχύ τερματισμό της χρήσης των ορυκτών καυσίμων και να συμβάλει στη δίκαιη μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που θα είναι προσβάσιμες σε όλους.

Μια προσέγγιση βασισμένη στα ανθρώπινα δικαιώματα, η οποία σέβεται και εκπληρώνει το δικαίωμα σε ένα καθαρό, υγιές και βιώσιμο περιβάλλον, θα σώσει αμέτρητες ζωές και θα αποτρέψει μια παγκόσμια κρίση που δεν σέβεται τα εθνικά σύνορα. Θα βελτιώσει την υγεία και τα δικαιώματα στη ζωή, την εκπαίδευση και την υγεία. Οι αντιπρόσωποι της COP28 πρέπει να αδράξουν αυτή την ευκαιρία για να συμβάλουν στην επίτευξη αποτελεσματικής δράσης για το κλίμα με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ιστορικό

Η COP28 διαρκεί από τις 30 Νοεμβρίου έως τις 12 Δεκεμβρίου και συγκεντρώνει περισσότερα από 190 κράτη και μέρη για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Η Διεθνής Αμνηστία δημοσίευσε επίσημη ενημέρωση για την COP28. Η Agnès Callamard θα βρίσκεται στην COP28 από την 1η έως τις 6 Δεκεμβρίου ως μέλος αντιπροσωπείας της Διεθνούς Αμνηστίας, η οποία θα είναι παρούσα καθ' όλη τη διάρκεια της διάσκεψης.