ΛΙΒΑΝΟΣ: ΤΕΚΜΗΡΙΑ ΓΙΑ ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΧΡΗΣΗ ΛΕΥΚΟΥ ΦΩΣΦΟΡΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΙΣΡΑΗΛ ΣΤΟΝ ΝΟΤΙΟ ΛΙΒΑΝΟ, ΚΑΘΩΣ ΚΛΙΜΑΚΩΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΕΣ ΕΧΘΡΟΠΡΑΞΙΕΣ

Ο ισραηλινός στρατός εκτόξευσε βλήματα πυροβολικού που περιείχαν λευκό φώσφορο, ένα εμπρηστικό όπλο, σε στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά μήκος των νότιων συνόρων του Λιβάνου μεταξύ 10 και 16 Οκτωβρίου 2023, ανέφερε σήμερα η Διεθνής Αμνηστία. Η επίθεση στην πόλη Ντάιρα στις 16 Οκτωβρίου πρέπει να διερευνηθεί ως έγκλημα πολέμου, διότι ήταν επίθεση χωρίς διακρίσεις που τραυμάτισε τουλάχιστον εννέα αμάχους και προκάλεσε ζημιές σε μη στρατιωτικούς στόχους, και ως εκ τούτου ήταν παράνομη, δήλωσε η οργάνωση.

Οι διασυνοριακές εχθροπραξίες στον νότιο Λίβανο έχουν κλιμακωθεί σημαντικά από τις 7 Οκτωβρίου. Οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί στον Λίβανο έχουν σκοτώσει μέχρι στιγμής τουλάχιστον 4 πολίτες και 48 μέλη της Χεζμπολάχ. Η Χεζμπολάχ και άλλες ένοπλες ομάδες έχουν επίσης εκτοξεύσει ρουκέτες στο βόρειο Ισραήλ, σκοτώνοντας 6 ισραηλινούς στρατιώτες και 1 ισραηλινό πολίτη, σύμφωνα με τον ισραηλινό στρατό. Η Διεθνής Αμνηστία διερευνά τις επιθέσεις της Χεζμπολάχ και άλλων ένοπλων ομάδων στο βόρειο Ισραήλ για να διαπιστώσει αν παραβίασαν το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο.

«Είναι πέρα για πέρα φρικτό το γεγονός ότι ο ισραηλινός στρατός χρησιμοποίησε αδιακρίτως λευκό φώσφορο κατά παράβαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Η παράνομη χρήση λευκού φωσφόρου στον Λίβανο στην πόλη Ντάιρα στις 16 Οκτωβρίου έθεσε σε σοβαρό κίνδυνο τη ζωή αμάχων, πολλοί από τους οποίους νοσηλεύτηκαν και εκτοπίστηκαν και των οποίων τα σπίτια και τα αυτοκίνητα έπιασαν φωτιά», δήλωσε η Aya Majzoub, αναπληρώτρια περιφερειακή διευθύντρια για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική της Διεθνούς Αμνηστίας.

«Με την ανησυχία να αυξάνεται για την εντατικοποίηση των εχθροπραξιών στον νότιο Λίβανο, ο ισραηλινός στρατός πρέπει να σταματήσει αμέσως τη χρήση λευκού φωσφόρου, ιδίως σε κατοικημένες περιοχές, σύμφωνα με την ξεχασμένη δέσμευσή του το 2013 να σταματήσει τη χρήση αυτών των όπλων. Πρέπει να τηρήσει τη δέσμευσή του και να σταματήσει να θέτει περαιτέρω σε κίνδυνο τη ζωή των αμάχων στον Λίβανο».

Η χρήση λευκού φωσφόρου περιορίζεται από το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο.

Αν και μπορεί να υπάρχουν νόμιμες χρήσεις, δεν πρέπει ποτέ να ρίχνεται σε κατοικημένη περιοχή ή σε κοντινή απόσταση από μη στρατιωτική περιοχή ή μη στρατιωτική υποδομή, λόγω της μεγάλης πιθανότητας εξάπλωσης της φωτιάς και του καπνού που προκαλεί. Τέτοιες επιθέσεις, οι οποίες δεν κάνουν διάκριση μεταξύ αμάχων και πολιτικών στόχων αφενός, και μαχητών και στρατιωτικών στόχων αφετέρου, είναι αδιάκριτες και συνεπώς απαγορεύονται.

Ο λευκός φώσφορος είναι εμπρηστική ουσία που χρησιμοποιείται κυρίως για τη δημιουργία πυκνού παραπετάσματος καπνού ή για τη σήμανση στόχων.

Όταν εκτίθεται στον αέρα, καίγεται σε εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες και συχνά προκαλεί πυρκαγιές στις περιοχές στις οποίες αναπτύσσεται. Οι άνθρωποι που εκτίθενται σε λευκό φώσφορο μπορεί να υποστούν αναπνευστική βλάβη, ανεπάρκεια οργάνων και άλλους φρικτούς τραυματισμούς που αλλάζουν τη ζωή τους, συμπεριλαμβανομένων των εγκαυμάτων που είναι εξαιρετικά δύσκολο να αντιμετωπιστούν και δεν μπορούν να σβήσουν με νερό. Τα εγκαύματα που επηρεάζουν μόνο το 10% του σώματος είναι συχνά θανατηφόρα.

Τα στοιχεία που εξέτασε η Διεθνής Αμνηστία δείχνουν ότι το Ισραήλ χρησιμοποίησε βλήματα πυροβολικού με λευκό φώσφορο και καπνό κατά τη διάρκεια επίθεσης στη νότια συνοριακή πόλη Ντάιρα, μια κατοικημένη περιοχή με άμαχο πληθυσμό. Το Εργαστήριο Αποδεικτικών Στοιχείων Κρίσεων της Διεθνούς Αμνηστίας επαλήθευσε βίντεο και φωτογραφίες που δείχνουν τη χρήση βλημάτων πυροβολικού με καπνό λευκού φωσφόρου στην Ντάιρα στις 16 Οκτωβρίου. Οι ερευνήτριες/-ητές της Διεθνούς Αμνηστίας πήραν συνέντευξη από τον δήμαρχο της Ντάιρα, από κάτοικο της Ντάιρα, από ένα μέλος ομάδας άμεσης επέμβασης που διευκόλυνε τη μεταφορά τραυματισμένων αμάχων σε κοντινό νοσοκομείο και από γιατρό επειγόντων περιστατικών που εργαζόταν στο νοσοκομείο το οποίο δέχτηκε τους τραυματισμένους αμάχους.

Η ομάδα συγκέντρωσε επίσης αδιάσειστα στοιχεία που υποδεικνύουν τη χρήση λευκού φωσφόρου και σε τρία άλλα περιστατικά μεταξύ 10 και 16 Οκτωβρίου στην Ντάιρα και στις συνοριακές πόλεις al-Mari και Aita al-Chaab, επαληθεύοντας βίντεο και φωτογραφίες αυτών των επιθέσεων.

Χρήση πυρομαχικών λευκού φωσφόρου στην Ντάιρα

Το Εργαστήριο Αποδεικτικών Στοιχείων Κρίσεων της Διεθνούς Αμνηστίας επαλήθευσε βίντεο που δείχνει σύννεφα καπνού να διασκορπίζονται από το πυροβολικό, τα οποία συνάδουν με πυρομαχικά λευκού φωσφόρου, στις 16 Οκτωβρίου στην Ντάιρα.

Ο Haitham Nisr, γιατρός επειγόντων περιστατικών στο ιταλικό νοσοκομείο του Λιβάνου, δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι στις 16 και 17 Οκτωβρίου, ότι ιατρικές ομάδες περιέθαλψαν 9 άτομα από τις πόλεις Ντάιρα, Γιαρίν και Μαρουαχίν, τα οποία υπέφεραν από δύσπνοια και βήχα, κάτι που, όπως είπε, οφειλόταν στην εισπνοή λευκού φωσφόρου. Οι περισσότεροι ασθενείς πήραν εξιτήριο από το νοσοκομείο την ίδια ημέρα, ανέφερε.

Ο περιφερειακός διευθυντής της Πολιτικής Άμυνας του Λιβάνου, Ali Safieddine, ο οποίος διευκόλυνε τη μεταφορά τραυματισμένων πολιτών στο νοσοκομείο στις 16 Οκτωβρίου και την επακόλουθη εκκένωση της πόλης στις 17 Οκτωβρίου, δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι η Πολιτική Άμυνα έλαβε κλήσεις για βοήθεια από κατοίκους που ανέφεραν «βόμβες οι οποίες παράγουν εξαιρετικά άσχημη οσμή και προκαλούν ασφυξία μόλις τις εισπνεύσει κανείς... Τέσσερα μέλη του προσωπικού μας καθώς και αρκετοί άνθρωποι που ζουν στην Ντάιρα εισήχθησαν σε νοσοκομείο για ασφυξία τις τελευταίες ημέρες».

«Δεν μπορούσαμε να δούμε ούτε τα ίδια μας τα χέρια λόγω του πυκνού λευκού καπνού που κάλυπτε την πόλη όλη τη νύχτα και διήρκεσε μέχρι σήμερα το πρωί [17 Οκτωβρίου]», δήλωσε ο Ali Saffiedine στη Διεθνή Αμνηστία. Η περιγραφή αυτή συνάδει με τον λευκό φώσφορο, ο οποίος παράγει πυκνό λευκό καπνό και οσμή που μοιάζει με σκόρδο.

Σύμφωνα με τον δήμαρχο της Ντάιρα, Abdullah al-Ghrayyeb, οι βομβαρδισμοί της περιοχής, μεταξύ άλλων και με λευκό φώσφορο, άρχισαν γύρω στις 4:00 μ.μ. τοπική ώρα στις 16 Οκτωβρίου και συνεχίστηκαν κατά τη διάρκεια της νύχτας.

«Μια πολύ άσχημη οσμή κι ένα τεράστιο σύννεφο κάλυψαν την πόλη, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να δούμε πέρα από πέντε ή έξι μέτρα μπροστά μας. Αυτό έκανε τους ανθρώπους να εγκαταλείψουν μανιωδώς τα σπίτια τους. Και όταν κάποιοι επέστρεψαν δύο ημέρες αργότερα, τα σπίτια τους εξακολουθούσαν να καίγονται. Τα αυτοκίνητα έπιασαν φωτιά. Επίσης κάηκαν και χερσαίες εκτάσεις. Μέχρι σήμερα, βρίσκεις υπολείμματα -στο μέγεθος μιας γροθιάς- που αναφλέγονται όταν εκτίθενται στον αέρα», δήλωσε ο Abdullah al-Ghrayyeb στη Διεθνή Αμνηστία.

Το Εργαστήριο Αποδεικτικών Στοιχείων Κρίσεων της Διεθνούς Αμνηστίας ανέλυσε βίντεο που έδειχνε μια σφήνα λευκού φωσφόρου να αναφλέγεται στην αυλή ενός κατοίκου, όταν την έσπρωξαν με πέτρα. Σύμφωνα με τον al-Ghrayyeb, ο κάτοικος τράβηξε το βίντεο στις 25 Οκτωβρίου, εννέα ημέρες μετά τον βομβαρδισμό της Ντάιρα με λευκό φώσφορο. Ο λευκός φώσφορος μπορεί να αναφλεγεί όταν εκτεθεί σε οξυγόνο, ακόμα και εβδομάδες μετά την ανάπτυξή του.

Σύμφωνα με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, όλα τα μέρη σε μια σύγκρουση πρέπει, ανά πάσα στιγμή, να κάνουν διάκριση μεταξύ αμάχων και πολιτικών στόχων αφενός, και μαχητών και στρατιωτικών στόχων αφετέρου, και να κατευθύνουν τις επιθέσεις τους μόνο σε μαχητές και στρατιωτικούς στόχους. Απαγορεύονται οι επιθέσεις χωρίς διακρίσεις, δηλαδή εκείνες που δεν διαφοροποιούν μεταξύ αμάχων και στρατιωτικών στόχων, όπως απαιτείται. Η εξαπόλυση επίθεσης χωρίς διακρίσεις, που έχει αποτέλεσμα την απώλεια ζωής ή τον τραυματισμό αμάχων ή την πρόκληση ζημιών σε μη στρατιωτικά αντικείμενα, αποτελεί έγκλημα πολέμου.

Επομένως, ο λευκός φώσφορος δεν θα πρέπει ποτέ να χρησιμοποιείται σε περιοχές που κατοικούνται από αμάχους, λόγω της μεγάλης πιθανότητας εξάπλωσης της φωτιάς και του καπνού, γεγονός που θα καθιστούσε τις επιθέσεις αυτές αδιάκριτες. Αυτή η επίθεση στη Ντάιρα, η οποία τραυμάτισε αμάχους και προκάλεσε ζημιές σε αντικείμενα αμάχων, ήταν αδιάκριτη και επομένως παράνομη. Πρέπει να διερευνηθεί ως έγκλημα πολέμου.

Επιπλέον, η Διεθνής Αμνηστία επαλήθευσε βίντεο από την Ντάιρα με ημερομηνία 13 Οκτωβρίου, το οποίο δείχνει καπνό να διαχέεται από το πυροβολικό, που συνάδει με πυρομαχικά λευκού φωσφόρου. Ανέλυσε επίσης πλάνα που τραβήχτηκαν από δημοσιογράφο στις 10 Οκτωβρίου στην Ντάιρα, τα οποία φαίνεται να δείχνουν την απελευθέρωση λευκού φωσφόρου που αναφλέγεται μετά από επαφή με τον αέρα.

Χρήση λευκού φωσφόρου στην Aita al-Chaab και την al-Mari

Το Εργαστήριο Τεκμηρίωσης Κρίσεων της Διεθνούς Αμνηστίας επαλήθευσε επίσης πλάνα που δείχνουν τον βομβαρδισμό της συνοριακής πόλης Aita al-Chaab και κοντά στην πόλη al-Mari στον νότιο Λίβανο.

Δύο βίντεο που επαληθεύτηκαν από το Εργαστήριο Αποδεικτικών Στοιχείων Κρίσεων της Διεθνούς Αμνηστίας και τραβήχτηκαν στις 10 Οκτωβρίου γύρω από το al-Mari δείχνουν αναμμένες σφήνες να πέφτουν στο έδαφος και να προκαλούν εκτεταμένες πυρκαγιές, γεγονός που υποδηλώνει σχεδόν σίγουρα τη χρήση λευκού φωσφόρου.

Η Διεθνής Αμνηστία επαλήθευσε επίσης βίντεο και πέντε φωτογραφίες που δείχνουν τον βομβαρδισμό της Aita al-Chaab στις 15 Οκτωβρίου, οι οποίες είναι πολύ πιθανό να απεικονίζουν τη χρήση μείγματος βλημάτων λευκού φωσφόρου και κανονικών βλημάτων πυροβολικού υψηλής εκρηκτικότητας.

Βλήματα λευκού φωσφόρου στα σύνορα Ισραήλ-Λιβάνου

Το Εργαστήριο Αποδεικτικών Στοιχείων Κρίσεων της Διεθνούς Αμνηστίας επαλήθευσε φωτογραφίες που τραβήχτηκαν από φωτογράφους του AFP στις 18 Οκτωβρίου κοντά στα λιβανέζικα σύνορα. Οι φωτογραφίες αυτές δείχνουν βλήματα πυρομαχικών καπνού λευκού φωσφόρου 155 χιλιοστών παρατεταγμένα για χρήση δίπλα σε οβιδοβόλα M109 του ισραηλινού στρατού. Τα βλήματα αυτά έχουν ένα χαρακτηριστικό ανοιχτό πράσινο χρώμα και κόκκινες και κίτρινες χρωματικές λωρίδες, καθώς και ορατές σημάνσεις που αναγράφουν M825A1 και D528, αντίστοιχα την ονοματολογία του βλήματος και τον κωδικό αναγνώρισης του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ (DODIC) για πυρομαχικά με βάση τον λευκό φώσφορο, όπως έχει ήδη καταγραφεί από τη Διεθνή Αμνηστία κοντά στον φράχτη της Γάζας. Ενώ πρόκειται για αμερικανικούς κωδικούς και ονοματολογίες, η Διεθνής Αμνηστία δεν μπορεί να επιβεβαιώσει πού έχουν κατασκευαστεί αυτά τα βλήματα.

Διεθνές δίκαιο

Ο λευκός φώσφορος δεν θεωρείται χημικό όπλο, επειδή λειτουργεί κυρίως με τη θερμότητα και τη φλόγα και όχι με την τοξικότητα, γεγονός που τον καθιστά εμπρηστικό όπλο. Η χρήση του διέπεται από το Πρωτόκολλο ΙΙΙ της Σύμβασης για τα συμβατικά όπλα (CCW). Ο Λίβανος προσχώρησε στο πρωτόκολλο το 2017, αλλά το Ισραήλ δεν έχει προσχωρήσει.

Το Πρωτόκολλο ΙΙΙ απαγορεύει τη χρήση εμπρηστικών όπλων που ρίχνονται από αέρος σε «συγκεντρώσεις αμάχων» και περιορίζει τη νόμιμη χρήση εμπρηστικών όπλων εδάφους - όπως το πυροβολικό που τεκμηριώνεται εδώ - όταν υπάρχουν συγκεντρώσεις αμάχων. Το πρωτόκολλο ορίζει τα εμπρηστικά όπλα ως όπλα που «έχουν σχεδιαστεί» κυρίως για να βάζουν φωτιές και να καίνε ανθρώπους, αποκλείοντας τις χρήσεις των εμπρηστικών όπλων για άλλους σκοπούς, μεταξύ άλλων ως προπετάσματα καπνού.

Ιστορικό

Οι διασυνοριακές εχθροπραξίες έχουν κλιμακωθεί μετά τις επιθέσεις στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, κατά τις οποίες η Χαμάς και άλλες ένοπλες ομάδες σκότωσαν τουλάχιστον 1.400 άτομα και πήραν περισσότερους από 200 ομήρους, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν άμαχοι, σύμφωνα με τις ισραηλινές αρχές, Οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν εξαπολύσει χιλιάδες αεροπορικές και χερσαίες επιδρομές στη Λωρίδα της Γάζας, σκοτώνοντας περισσότερους από 8.000 ανθρώπους, κυρίως αμάχους, μεταξύ των οποίων τουλάχιστον 2.704 παιδιά, σύμφωνα με το παλαιστινιακό Υπουργείο Υγείας στη Γάζα. Περισσότεροι από 17.439 έχουν τραυματιστεί και πάνω από 2.000 πτώματα είναι ακόμη παγιδευμένα κάτω από τα ερείπια, ενώ ο τομέας της υγείας έχει γονατίσει.

Τον Οκτώβριο, η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε τη χρήση βλημάτων πυροβολικού με λευκό φώσφορο από τον ισραηλινό στρατό σε πυκνοκατοικημένες περιοχές της Γάζας με άμαχο πληθυσμό, ορισμένες από τις οποίες μπορεί να θεωρηθούν επιθέσεις χωρίς διακρίσεις και επομένως παράνομες. Στις 14 Οκτωβρίου, οι ισραηλινές αρχές αρνήθηκαν ότι χρησιμοποίησαν λευκό φώσφορο στις στρατιωτικές επιχειρήσεις τους στη Γάζα και στο Λίβανο.

Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, από τις 27 Οκτωβρίου, σχεδόν 20.000 κάτοικοι στον νότιο Λίβανο έχουν εκτοπιστεί λόγω των εχθροπραξιών. Οι ισραηλινές αρχές ανακοίνωσαν επίσης ότι εκκενώνουν 28 πόλεις στο βόρειο Ισραήλ κατά μήκος των συνόρων με τον Λίβανο, που περιλαμβάνουν περίπου 60.000 κατοίκους.