ΤΟΓΚΟ: «ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΓΕΝΝΟΥΝ ΣΤΟ ΠΑΤΩΜΑ» ΛΟΓΩ ΕΛΛΕΙΨΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΚΑΙ ΑΝΕΠΑΡΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

Οι αρχές του Τόγκο πρέπει επειγόντως να ενισχύσουν την πρόσβαση στη μητρική υγειονομική περίθαλψη στη χώρα και να μειώσουν τη βρεφική και τη νεογνική θνησιμότητα, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία με αφορμή την Ημέρα Αφρικανών Γυναικών στις 31 Ιουλίου.

Το ποσοστό βρεφικής θνησιμότητας στο Τόγκο είναι 43 θάνατοι ανά 1.000 γεννήσεις, ενώ το ποσοστό νεογνικής θνησιμότητας (αναφέρεται στα νεογέννητα που πεθαίνουν πριν την 28η μέρα) είναι, σύμφωνα με τη UNICEF, 24 θάνατοι ανά 1.000 γεννήσεις. Το ποσοστό μητρικής θνησιμότητας του Τόγκο είναι επίσης υψηλό, με 399 μητρικούς θανάτους να καταγράφονται για κάθε 100.000 γεννήσεις.

Αντιπρόσωποι της Διεθνούς Αμνηστίας πραγματοποίησαν συνεντεύξεις με 21 άτομα, ανάμεσα στα οποία 13 ασθενείς, 4 μαίες και 4 γιατροί, σε πέντε δημόσιες εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης στη Λομέ, την πρωτεύουσα, και στην Ανέχο, πόλη στο νοτιοανατολικό Τόγκο, τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 2023.

Στις περισσότερες εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης, οι εκπρόσωποι της Διεθνούς Αμνηστίας διαπίστωσαν ελλείψεις προσωπικού, κατεστραμμένο εξοπλισμό και κακή ποιότητα περίθαλψης.

Το δικαίωμα στην υγεία κατοχυρώνεται από το άρθρο 12 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα, το άρθρο 16 του Αφρικανικού Χάρτη για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και των Λαών, το άρθρο 14 του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου του για τα Δικαιώματα των Γυναικών και το άρθρο 16 του Συντάγματος του Τόγκο. Το άρθρο 97 του υγειονομικού κώδικα του Τόγκο ορίζει ότι «κάθε έγκυος γυναίκα έχει δικαίωμα σε καλή παρακολούθηση της εγκυμοσύνης, ασφαλή τοκετό και μεταγεννητική φροντίδα για την ίδια και το παιδί της».

Ελλείψεις προσωπικού και ανεπαρκής ιατρικός εξοπλισμός

Οι μαιευτικές μονάδες που επισκέφτηκε η Διεθνής Αμνηστία δεν διέθεταν αρκετό προσωπικό, επαρκή εξοπλισμό και εγκαταστάσεις υγιεινής. Ως αποτέλεσμα, οι λίγες μαίες που απασχολούνταν δυσκολεύονταν να αντεπεξέλθουν στον υπερβολικό φόρτο εργασίας. Τρεις μαίες δήλωσαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι οι εφημερίες συχνά διαρκούν πάνω από 15 ώρες. Σύμφωνα με το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Πληθυσμό, υπάρχουν μόνο δύο μαίες για κάθε 10.000 άτομα στο Τόγκο.

Μέλος της Ένωσης Μαιών του Τόγκο δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι η έλλειψη μαιών οφείλεται στην έλλειψη τακτικών εξετάσεων για την είσοδο στις δημόσιες υπηρεσίες, η οποία εμποδίζει την πρόσληψη αποφοίτων μαιευτικών σχολών. Υπάρχουν επίσης πολύ λίγοι γυναικολόγοι στα δημόσια νοσοκομεία.

Γυναικολόγος δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία: «Οι γυναικολόγοι είναι συχνά εξαντλημένοι. Συμμετέχουμε σε διαβουλεύσεις, χειρουργεία, περίπλοκους τοκετούς κ.λπ. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι γυναικολόγοι σπανίζουν στον δημόσιο τομέα. Πηγαίνουν στον ιδιωτικό τομέα για να κερδίσουν όσα προσφέρουν. Για παράδειγμα, υπάρχουν μόνο δύο στο δημόσιο νοσοκομείο του Μπε. Ορισμένα [δημόσια νοσοκομεία] διαθέτουν χειρουργεία αλλά όχι γυναικολόγους».
Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο γενικός γραμματέας της Εθνικής Ένωσης Νοσοκομειακών Γιατρών του Τόγκο δήλωσε ότι, από τους 127 γυναικολόγους που είναι εγγεγραμμένοι στον Εθνικό Ιατρικό Σύλλογο του Τόγκο, μόνο 25 εργάζονται σε δημόσια νοσοκομεία.

Όλες οι μαιευτικές μονάδες που επισκέφτηκε η Διεθνής Αμνηστία στερούνταν επίσης τον βασικό εξοπλισμό που απαιτείται για την υποδοχή ασθενών ή την παροχή φροντίδας. Σε ένα από τα κοινωνικοϊατρικά κέντρα στο Λομέ, οι εκπρόσωποι της Διεθνούς Αμνηστίας βρήκαν ετοιμόρροπα τραπέζια εξέτασης στην αίθουσα προγεννητικών συμβουλών, ενώ η έλλειψη χειρουργικών λαμπτήρων σήμαινε ότι οι μαίες έπρεπε να χρησιμοποιούν φακούς στα κινητά τους τηλέφωνα κατά τη διάρκεια των συμβουλών.

Μαία κοινωνικοϊατρικού κέντρου δήλωσε ότι είχαν μόνο ένα τραπέζι τοκετού, ενώ πολλά είδη εξοπλισμού ήταν δυσλειτουργικά, ελαττωματικά ή σε έλλειψη, όπως όργανα ανάνηψης, αναρροφητήρες βλέννας και ψαλίδια επισιοτομής.

Στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Sylvanius Olympio, μια άλλη μονάδα υγειονομικής περίθαλψης που επισκέφθηκε η Διεθνής Αμνηστία, μια μαία δήλωσε: «Μπορείς να δεις γυναίκες να γεννούν στο πάτωμα, σε στρώματα, ενώ μερικές φορές ακόμα και απλά σ’ ένα κομμάτι ύφασμα όταν δεν υπάρχει στρώμα. Υπάρχουν καινούργια τραπέζια τοκετού αλλά και παλιά, που είναι ετοιμόρροπα και μουχλιασμένα».

Τεταμένες σχέσεις μεταξύ ασθενών και προσωπικού

Οι ελλείψεις σε εξοπλισμό και προσωπικό είχαν επίσης αρνητικό αντίκτυπο στην ποιότητα της φροντίδας που προσφέρεται στις ασθενείς κατά τη διάρκεια των προγεννητικών διαβουλεύσεων και του τοκετού.

Ασθενής δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία: «Στο παιδιατρικό τμήμα, δεν υπάρχει πάντα χώρος για να φέρει η μητέρα το παιδί της. Έπρεπε να αγοράσουμε μια καρέκλα. Μερικές φορές οι γυναίκες αναγκάζονται να στέκονται όρθιες με τα παιδιά τους».

Οι κακές συνθήκες εργασίας έχουν επίσης επηρεάσει αρνητικά τις σχέσεις μεταξύ ασθενών και προσωπικού. Αρκετές ασθενείς δήλωσαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι είχαν υποστεί λεκτική κακοποίηση ή εξευτελισμό από το προσωπικό.

Μαία δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία: «Είμαστε υπερφορτωμένες, δεν μπορούμε να δώσουμε τον καλύτερό μας εαυτό, ξεχειλίζουμε στις ασθενείς, δεν τις υποδεχόμαστε σωστά και μπορεί να κάνουμε λάθη στη δουλειά μας. Καθήκοντα ανατίθενται σε φοιτητές, που κάνουν λάθη».

Οι μαίες δήλωσαν επίσης στη Διεθνή Αμνηστία ότι γίνονται συχνά στόχοι λεκτικής και μερικές φορές σωματικής βίας από ασθενείς ή συγγενείς τους.

Πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή υγειονομική περίθαλψη

Τον Αύγουστο του 2021, οι αρχές του Τόγκο βελτίωσαν την πρόσβαση των γυναικών στις υπηρεσίες μητρικής υγειονομικής περίθαλψης με τη δημιουργία ενός εθνικού προγράμματος υποστήριξης για τις έγκυες γυναίκες και τα νεογέννητα παιδιά, με την ονομασία «Wezou» (ζωή), το οποίο σχεδιάστηκε για να «μειώσει τα ποσοστά μητρικής και νεογνικής θνησιμότητας», επιτρέποντας στις γυναίκες να έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες μητρικής υγειονομικής περίθαλψης έναντι μειωμένης τιμής.

Η Διεθνής Αμνηστία διαπίστωσε ότι το πρόγραμμα ήταν ιδιαίτερα ορατό στις πέντε μαιευτικές μονάδες που επισκέφθηκε και αρκετές ασθενείς δήλωσαν ότι είχαν επωφεληθεί από αυτό.

Πριν από την έναρξη του Wezou, ωστόσο, οι επίσημες ιστοσελίδες ανέφεραν ότι το πρόγραμμα θα παρείχε «δωρεάν περίθαλψη για τις έγκυες γυναίκες». Στην πράξη, μόνο ορισμένες υπηρεσίες είναι δωρεάν, και μόνο για γυναίκες άνω των 18 ετών. Τα αντιβιοτικά, που συχνά απαιτούνται μετά τον τοκετό, δεν περιλαμβάνονται επίσης στο σχέδιο Wezou.

Ενώ η πρωτοβουλία Wezou είναι σημαντικό βήμα προς τα εμπρός, υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης. Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις αρχές του Τόγκο να σεβαστούν, να προστατεύσουν και να εκπληρώσουν το δικαίωμα στην υγεία, διασφαλίζοντας ότι υπάρχει επαρκής αριθμός εξειδικευμένου ιατρικού προσωπικού διαθέσιμου για τις ασθενείς. Θα πρέπει επίσης να διασφαλίσουν ότι τα προγράμματα που αποσκοπούν στο να καταστήσουν την υγειονομική περίθαλψη προσιτή, θα είναι διαθέσιμα σε όλους τους ανθρώπους, χωρίς διακρίσεις, και να διαθέσουν τουλάχιστον το 15% του κρατικού προϋπολογισμού στον τομέα της υγείας, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν στη Διακήρυξη της Αμπούτζα η οποία έγινε δεκτή από την Αφρικανική Ένωση το 2001.