ΛΙΒΑΝΟΣ: ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΝ ΟΙ ΑΠΕΛΑΣΕΙΣ ΣΥΡΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΙΣΣΩΝ/-ΩΝ ΜΕ ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ

Οι ένοπλες δυνάμεις του Λιβάνου απέλασαν πρόσφατα και με συνοπτικές διαδικασίες εκατοντάδες Σύριες/-ους πίσω στη Συρία, όπου κινδυνεύουν από διώξεις ή βασανιστήρια. Οι απελάσεις έρχονται εν μέσω μιας ανησυχητικής αύξησης της ρητορικής κατά των προσφύγισσών/-ων στον Λίβανο και άλλων καταναγκαστικών μέτρων που αποσκοπούν στην άσκηση πίεσης στις πρόσφυγισσες και τους πρόσφυγες για να επαναπατριστούν, δήλωσε σήμερα μια ομάδα 20 εθνικών και διεθνών οργανώσεων.

Από τις αρχές Απριλίου, οι ένοπλες δυνάμεις του Λιβάνου πραγματοποιούν επιδρομές στη βάση διακρίσεων σε σπίτια Σύριων προσφύγισσων/-ων σε συνοικίες σε ολόκληρο τον Λίβανο, όπως το Όρος Λίβανος, το Jounieh, το Qob Elias και το Bourj Hammoud, και στη συνέχεια απελαύνουν αμέσως τις/τους περισσότερες/-ους από αυτές/-ους. Πολλά άτομα που απελάθηκαν με τη βία είναι καταγεγραμμένα ή γνωστά στην Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τις/τους Πρόσφυγισσες/-ες. Τα άτομα που απελάθηκαν δήλωσαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι δεν τους δόθηκε η ευκαιρία να μιλήσουν με δικηγόρο ή με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ και ότι δεν τους δόθηκε το δικαίωμα να αμφισβητήσουν την απέλασή τους και να υποστηρίξουν την υπόθεσή τους στην προοπτική της αναζήτησης προστασίας.

«Οι αρχές του Λιβάνου διαχειρίστηκαν εσκεμμένα με λάθος τρόπο την οικονομική κρίση της χώρας, εξαθλιώνοντας εκατομμύρια ανθρώπους και στερώντας τους τα βασικά τους δικαιώματα. Αλλά αντί να εφαρμόσουν τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, καταφεύγουν αντιθέτως στο να κατηγορούν τις/τους προσφύγισσες/-ες ως αποδιοπομπαίους τράγους για τις δικές τους αποτυχίες. Τίποτα δεν δικαιολογεί το να παίρνουν με τη βία εκατοντάδες Σύριους άντρες, γυναίκες και παιδιά από τα κρεβάτια τους τις πρώτες πρωινές ώρες και να τους παραδίδουν στην κυβέρνηση από την οποία διέφυγαν», ανέφεραν οι οργανώσεις.

Τα άτομα που ρωτήθηκαν, μεταξύ των οποίων και προσφύγισσες/-ες εγγεγραμμένες/-οι στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ από το 2012, είπαν στις οργανώσεις ότι ο στρατός του Λιβάνου οδήγησε τα απελαθέντα άτομα στα σύνορα και τα παρέδωσε απευθείας στις συριακές αρχές. Ορισμένα από αυτά συνελήφθησαν ή εξαφανίστηκαν κατά την επιστροφή τους στη Συρία.

Τοπικές και διεθνείς οργανώσεις συνεχίζουν να καταγράφουν τις φρικτές παραβιάσεις που διαπράττουν οι συριακές στρατιωτικές δυνάμεις και οι δυνάμεις ασφαλείας κατά των Σύριων επαναπατριζόμενων, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, όπως παράνομη ή αυθαίρετη κράτηση και βασανιστήρια ή άλλη κακομεταχείριση, βιασμούς και σεξουαλική βία, καθώς και εξαναγκαστικές εξαφανίσεις.

Οι απελάσεις συνοδεύονται από άλλα μέτρα που αποσκοπούν στον εξαναγκασμό των Σύριων προσφυγισσών/-ων να επιστρέψουν στη Συρία. Αρκετοί δήμοι σε ολόκληρο τον Λίβανο έχουν επιβάλει μέτρα διακρίσεων κατά των Σύριων, όπως απαγόρευση κυκλοφορίας και περιορισμό της μετακίνησής τους και περιορισμούς στη δυνατότητα ενοικίασης κατοικιών. Επιπλέον, ορισμένες τοπικές αρχές έχουν απαιτήσει από τις/τους Σύριες/-ους να μοιραστούν τα προσωπικά τους στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων των εγγράφων ταυτοποίησης, των δελτίων διαμονής και των αποδεικτικών στοιχείων κατοικίας τους, ενώ έχουν απειλήσει ότι θα τις/τους απελάσουν εάν δεν το πράξουν.

Το εξαναγκαστικό και εχθρικό περιβάλλον για τις προσφύγισσες και τους πρόσφυγες έχει επιδεινωθεί από την ανησυχητική αύξηση της αντιπροσφυγικής ρητορικής, που σε ορισμένες περιπτώσεις τροφοδοτείται από τις τοπικές αρχές και τους πολιτικούς.

Τα μέσα ενημέρωσης του Λιβάνου έχουν επικριθεί για τη γλώσσας που χρησιμοποιούν αναφορικά με τις/τους Σύριες/-ούς, προκαλώντας αυξανόμενες εντάσεις μεταξύ των κοινοτήτων υποδοχής και των προσφυγισσών/-ων.

Αυτές οι πρόσφατες εξελίξεις έχουν οδηγήσει σε μια ατμόσφαιρα εχθρότητας, δημιουργώντας άγχος και πανικό στη συριακή κοινότητα του Λιβάνου. Οι προσφύγισσες/-ες στον Λίβανο ανέφεραν ότι ζουν με τον φόβο ότι θα απελαθούν ή ότι θα πέσουν θύματα επιθέσεων, ενώ πολλές/-οί δήλωσαν ότι δεν έχουν βγει από τα σπίτια τους εδώ και βδομάδες.

«Η αύξηση της αντιπροσφυγικής ρητορικής, μεγάλο μέρος της οποίας βασίζεται σε παραπληροφόρηση, συμβάλλει στη βία και στις διακρίσεις σε βάρος τους. Τα μέσα ενημέρωσης και οι πολιτικές προσωπικότητες θα πρέπει να προστατεύουν τα δικαιώματα όλων στον Λίβανο, συμπεριλαμβανομένων των προσφυγισσών και των προσφύγων, και όχι να υποκινούν τη βία εναντίον τους», ανέφεραν οι οργανώσεις.

Ως συμβαλλόμενο μέρος της Σύμβασης κατά των Βασανιστηρίων, ο Λίβανος είναι υποχρεωμένος να μην επιστρέφει ή να μην εκδίδει οποιοδήποτε άτομα κινδυνεύει να υποστεί βασανιστήρια. Ο Λίβανος δεσμεύεται επίσης από την αρχή του εθιμικού διεθνούς δικαίου της μη επαναπροώθησης να μην επιστρέφει ανθρώπους σε τόπο όπου κινδυνεύουν από διώξεις ή άλλες σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Σύμφωνα με το δίκαιο του Λιβάνου, εντολές απέλασης μπορούν να εκδοθούν μόνο από δικαστική αρχή ή με απόφαση του γενικού διευθυντή της Γενικής Ασφάλειας σε εξαιρετικές περιπτώσεις και βάσει ατομικής αξιολόγησης.

Ο Λίβανος θα πρέπει να σταματήσει τις συνοπτικές απελάσεις προς τη Συρία, οι οποίες παραβιάζουν την αρχή της μη επαναπροώθησης. Οι αρχές θα πρέπει να απέχουν από την επιβολή μέτρων που εισάγουν διακρίσεις και από τη χρήση υποτιμητικών εκφράσεων κατά των Σύριων προσφυγισσών/-ων.  Θα πρέπει να σέβονται τη δέουσα διαδικασία και να διασφαλίζουν ότι κάθε άτομο που κινδυνεύει με απέλαση στη Συρία έχει την ευκαιρία να δει δικηγόρο, να συναντηθεί με την Ύπατη Αρμοστεία και να υποστηρίξει την υπόθεσή του για προστασία και κατά της απέλασης σε αρμόδιο δικαστήριο. Τα δικαστήρια θα πρέπει να απαγορεύουν κάθε απέλαση που ισοδυναμεί με επαναπροώθηση.

Η διεθνής κοινότητα θα πρέπει επίσης να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, μεταξύ άλλων με την εντατικοποίηση της συνδρομής της, ιδίως των προγραμμάτων επανεγκατάστασης και εναλλακτικών διαδρομών, για να βοηθήσει τον Λίβανο αναφορικά με την παρουσία περίπου 1,5 εκατομμυρίου προσφυγισσών/-ων. Το 2022, 13 χώρες επανεγκατέστησαν μόνο 7490 Σύρεις προσφύγισσες/-ες που διέμεναν στον Λίβανο.

Υπογράφουσες οργανώσεις:

Amnesty International

Human Rights Watch

The Legal Agenda

The Syria Campaign

The Syrian Network for Human Rights

MENA Rights Group

Refugee Protection Watch Coalition (Access Centre for Human Rights, ALEF- Act for Human Rights, Basmeh & Zeitooneh, Le Centre Libanais des Droits Humains (CLDH), PAX, Women Now, Upinion, 11.11.11)

Samir Kassir Foundation

Daraj Media

SMEX

Alternative Press Syndicate (Nakaba Badila)

Media Association for Peace (MAP)

Helem