ΕΥΡΩΠΗ: ΟΙ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΚΟΡΥΦΑΙΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΩΝ ΓΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΣΥΝΟΡΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΟΥΝ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ
Τα ευρήματα του κορυφαίου ευρωπαϊκού οργανισμού κατά των βασανιστηρίων, σύμφωνα με τα οποία οι αρχές σε όλη την Ευρώπη έχουν χρησιμοποιήσει πρακτικές που ισοδυναμούν με βασανιστήρια για να στοχοποιήσουν προσφύγισσες/-όσφυγες και μετανάστριες/-άστες που προσπάθησαν να διασχίσουν τα ευρωπαϊκά σύνορα ενισχύουν τις εκκλήσεις για επείγουσα αλλαγή, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία.
Η έκθεση που δημοσιοποιήθηκε από την Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων (CPT) του Συμβουλίου της Ευρώπης διαπιστώνει ευρεία χρήση βίας, εκφοβισμού και παρατεταμένης κράτησης και εντοπίζει «σαφή πρότυπα σωματικής κακομεταχείρισης» σε βάρος ανθρώπων στο πλαίσιο επιχειρήσεων επαναπροωθήσεων. Διαπιστώνει επίσης συνεχή περιφρόνηση των βασικών νομικών εγγυήσεων και του δικαιώματος πρόσβασης στο άσυλο σε ολόκληρη την Ευρώπη.
«Αυτή η καταδικαστική έκθεση έρχεται να προστεθεί στο αυξανόμενο πλήθος αποδείξεων για σοβαρές και συστηματικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράττονται κατά ανθρώπων στα σύνορα από τις αρχές των ευρωπαϊκών κρατών», δήλωσε η Eve Geddie, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Γραφείου της Διεθνούς Αμνηστίας.
Επιβεβαιώνει τις μαρτυρίες χιλιάδων ανθρώπων που έχουν βιώσει βία στα χερσαία και θαλάσσια σύνορα της Ευρώπης.
Η έκθεση της CPT εντοπίζει γενικές τάσεις στα σύνορα της Ευρώπης, αν και δεν προσδιορίζει μεμονωμένες χώρες. Αναφέρει περιπτώσεις αστυνομικών, συνοριοφυλάκων και άλλων στελεχών των υπηρεσιών επιβολής του νόμου που χτυπούν ανθρώπους με κλομπ, ρίχνουν σφαίρες πάνω από τα κεφάλια τους, τους σπρώχνουν, μερικές φορές με δεμένα τα χέρια, σε ποτάμια, τους αναγκάζουν να περπατήσουν ξυπόλητοι, με τα εσώρουχα και σε ορισμένες περιπτώσεις εντελώς γυμνοί στα σύνορα, ενώ χρησιμοποιούν σκυλιά χωρίς φίμωτρο για να τους απειλήσουν ή να τους κυνηγήσουν.
Αυτές οι βάναυσες και παράνομες πρακτικές, που συχνά διαπράττονται στο πλαίσιο παράνομων επιστροφών με συνοπτικές διαδικασίες ή «επαναπροωθήσεων», χρησιμοποιούνται από τις εθνικές αρχές για να εμποδίσουν τους ανθρώπους που χρήζουν προστασίας να φτάσουν στα σύνορά τους. Τα ευρήματα της Επιτροπής, σχετικά με τη συστημική φύση αυτών των καταχρήσεων, επιβεβαιώνονται από την έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας για τα σύνορα της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης, πιο πρόσφατα, της Ισπανίας, της Κροατίας, της Πολωνίας, της Λιθουανίας και της Λετονίας.
Η έκθεση έρχεται ενώ το λιθουανικό κοινοβούλιο συζητά επί του παρόντος ένα νομοσχέδιο που αποσκοπεί στη νομιμοποίηση των επαναπροωθήσεων στο πλαίσιο της εθνικής νομοθεσίας. Εάν ψηφιστεί, θα στερήσει ουσιαστικά από τους ανθρώπους που έχουν περάσει παράτυπα στη Λιθουανία κάθε δυνατότητα να ζητήσουν διεθνή προστασία και θα επιστρέψουν με τη βία πολλούς σε μέρη όπου αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο βασανιστηρίων.
Ο αποτρόπαιος κατάλογος της βίας και του εκφοβισμού που περιγράφεται λεπτομερώς σε αυτή την έκθεση είναι δυστυχώς πάρα πολύ οικείος. Η έλλειψη λογοδοσίας για σοβαρές παραβιάσεις επιτρέπει στον κύκλο της βίας να συνεχίζεται αδιαμαρτύρητα και προδίδει μια συγκλονιστική αδιαφορία των ευρωπαϊκών χωρών για τις ζωές των ανθρώπων που αναζητούν προστασία.
Eve Geddie, Διεθνής Αμνηστία
Από το καλοκαίρι του 2021, η Λιθουανία, η Πολωνία και η Λετονία έχουν επικαλεστεί καταστάσεις έκτακτης ανάγκης για να νομιμοποιήσουν την επανειλημμένη χρήση των επαναπροωθήσεων στα σύνορά τους με τη Λευκορωσία, εκθέτοντας μεγάλο αριθμό ανθρώπων σε σωματική βία, συνοπτικές επιστροφές και άθλιες συνθήκες κράτησης. Την περίοδο αυτή, τουλάχιστον 37 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στα πολωνικά σύνορα, ενώ περισσότεροι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στα σύνορα με τη Λετονία και τη Λιθουανία.
Τα ευρήματα της έκθεσης της CPT ότι οι αρχές απέτυχαν γενικά να διερευνήσουν σωστά τους ισχυρισμούς για βασανιστήρια, κακομεταχείριση και άλλες καταχρήσεις στο πλαίσιο των συνοριακών επιχειρήσεων, απηχούν τα στοιχεία της Διεθνούς Αμνηστίας.
«Ο αποτρόπαιος κατάλογος της βίας και του εκφοβισμού που περιγράφεται λεπτομερώς σε αυτή την έκθεση είναι δυστυχώς πάρα πολύ οικείος. Η έλλειψη λογοδοσίας για σοβαρές παραβιάσεις επιτρέπει στον κύκλο της βίας να συνεχίζεται αδιαμαρτύρητα και προδίδει μια συγκλονιστική αδιαφορία των ευρωπαϊκών χωρών για τις ζωές των ανθρώπων που αναζητούν προστασία», δήλωσε η Eve Geddie.
«Υπάρχει επείγουσα ανάγκη να διασφαλιστεί η άμεση και ανεξάρτητη διερεύνηση των αναφορών για καταγγελίες βίας, να λογοδοτήσουν οι δράστες και να δημιουργηθούν ισχυροί ανεξάρτητοι μηχανισμοί παρακολούθησης των συνόρων».
Ιστορικό
Τον Μάρτιο του 2022, η Διεθνής Αμνηστία ανέφερε πώς εκατοντάδες προσφύγισσες/-όσφυγες και μετανάστριες/-αστες, συμπεριλαμβανομένων οικογενειών με μικρά παιδιά, εγκλωβίστηκαν σε δάσος μεταξύ Λευκορωσίας και Πολωνίας προσπαθώντας να επιβιώσουν σε θερμοκρασίες υπό το μηδέν χωρίς στέγη, τροφή, νερό ή ιατρική περίθαλψη. Αντιμετώπισαν επανειλημμένες και βίαιες επαναπροωθήσεις από Πολωνούς συνοριοφύλακες που πυροβολούσαν με πραγματικά πυρά πάνω από τα κεφάλια τους και χρησιμοποιούσαν αστυνομικούς σκύλους χωρίς φίμωτρο για να τους αναγκάσουν να πέσουν σε παγωμένα ποτάμια και βάλτους.
Οι συνοριακές αρχές της Λετονίας και της Λιθουανίας υπέβαλαν προσφύγισσες/-όσφυγες και μετανάστριες/-άστες στα σύνορά τους σε παρόμοιες κακομεταχειρίσεις, συμπεριλαμβανομένων σκληρών και αναίτιων επιθέσεων με κλομπ ή τέιζερ, ή περιπτώσεων κατά τις οποίες μετανάστριες/-άσες και προσφύγισες/-όσφυγες δέχονταν πέτρες και σφαίρες από καουτσούκ και ξυλοκοπούνταν καθώς κείτονταν στο έδαφος ημιλιπόθυμοι αφού είχαν αντιμετωπίσει δακρυγόνα σε κλειστό χώρο.
Η βίαιη καταστολή τόσο από τις ισπανικές όσο και από τις μαροκινές αρχές στα σύνορα της Μελίγιας το 2022 είχε αποτέλεσμα τουλάχιστον 37 θανάτους και δεκάδες τραυματισμούς. Κάποιοι άνθρωποι που είχαν καταφέρει να φτάσουν στο ισπανικό έδαφος απομακρύνθηκαν αμέσως και βίαια από τους Ισπανούς συνοριοφύλακες, όχι μόνο χωρίς τη δέουσα διαδικασία αξιολόγησης των κινδύνων για την ασφάλειά τους, αλλά και παρά το γεγονός ότι είχαν προφανή ανάγκη ιατρικής περίθαλψης.
Το 2022, η Διεθνής Αμνηστία ανέφερε πώς οι πολωνικές αρχές κράτησαν χιλιάδες αιτούσες/-ντες άσυλο που διέσχισαν τη χώρα από τη Λευκορωσία και υπέβαλαν πολλές/-ούς από αυτές/-ούς σε κακομεταχείριση, συμπεριλαμβανομένων των σωματικών ερευνών, της βίαιης καταστολής και του ηλεκτροσόκ, σε άθλιες και υπερπλήρεις εγκαταστάσεις.
Στη Λετονία, η Διεθνής Αμνηστία διαπίστωσε ότι μεταξύ των βίαιων επαναπροωθήσεων, οι συνοριακές αρχές κρατούσαν αυθαίρετα προσφύγισσες/-όσφυγες και μετανάστριες/-άστες σε μυστικές τοποθεσίες στο δάσος, συχνά αφού πρώτα τους κατάσχονταν τα τηλέφωνα, μια πρακτική που πιθανώς ισοδυναμεί με εξαναγκαστική εξαφάνιση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι άνθρωποι μπορούσαν να φύγουν από τη συνοριακή περιοχή μόνο αφού συμφωνούσαν να επιστρέψουν στις χώρες τους «εθελοντικά», μερικές φορές έχοντας περάσει μεγάλα χρονικά διαστήματα στο δάσος ή έχοντας υποστεί σωματική κακοποίηση ή απειλές. Άλλοι άνθρωποι παραπλανήθηκαν ή εξαναγκάστηκαν να υπογράψουν έγγραφα επιστροφής αφού μεταφέρθηκαν σε χώρους κράτησης ή αστυνομικά τμήματα.
