ΙΡΑΝ: Η ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΑ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ ΤΩΝ ΔΙΑΔΗΛΩΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ΤΗΣ MAHSA AMINI ΥΠΟ ΚΡΑΤΗΣΗ ΑΠΑΙΤΕΙ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΔΡΑΣΗ

Οι παγκόσμιες/-οι ηγέτιδες/-ες στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ πρέπει να υποστηρίξουν τις εκκλήσεις για τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου διεθνούς μηχανισμού έρευνας και λογοδοσίας για την αντιμετώπιση της επικρατούσας κρίσης ατιμωρησίας στο Ιράν. Η επείγουσα ανάγκη για δράση καταδείχtηκε πιο πρόσφατα από τον θάνατο υπό κράτηση της 22χρονης Mahsa (Zhina) Amini, και το μπαράζ πυρών που εξαπολύθηκε εναντίον διαδηλωτριών/-ών, το οποίο άφησε πίσω του τουλάχιστον 8 νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες, δήλωσε σήμερα η Διεθνής Αμνηστία.

Οι ιρανικές δυνάμεις ασφαλείας καταπνίγουν βίαια τις κατά βάση ειρηνικές διαδηλώσεις που πυροδότησε ο θάνατος της Mahsa Amini στις 16 Σεπτεμβρίου, λίγες ημέρες μετά τη βίαιη σύλληψή της από την «αστυνομία ηθών» επειδή δεν συμμορφώθηκε με τους νόμους περί υποχρεωτικής κάλυψης με μαντίλα, νόμους που εισάγουν διακρίσεις. Η Διεθνής Αμνηστία συγκέντρωσε στοιχεία για την παράνομη χρήση από τις δυνάμεις ασφαλείας μεταλλικών σφαιριδίων, δακρυγόνων, αύρας και ξυλοδαρμών με κλομπ για τη διάλυση των διαδηλώσεων.

«Το παγκόσμιο ξέσπασμα οργής και συμπόνιαςγια τον θάνατο της Mahsa Amini πρέπει να ακολουθηθεί από συγκεκριμένα βήματα της διεθνούς κοινότητας ώστε να αντιμετωπιστεί η κρίση συστημικής ατιμωρησίας που επιτρέπει στα εκτεταμένα βασανιστήρια, τις εξωδικαστικές εκτελέσεις και σε άλλους παράνομους φόνους από τις ιρανικές αρχές να συνεχίζονται αμείωτα τόσο πίσω από τους τοίχους των φυλακών όσο και κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων», δήλωσε η Diana Eltahawy, αναπληρώτρια διευθύντρια για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική της Διεθνούς Αμνηστίας.

«Η τελευταία βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων από τις ιρανικές αρχές συμπίπτει με την ομιλία του Ebrahim Raisi στον ΟΗΕ. Του δόθηκε βήμα στην παγκόσμια σκηνή, παρά τις αξιόπιστες αποδείξεις για την εμπλοκή του σε εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, σε μια έντονη υπενθύμιση των καταστροφικών επιπτώσεων από την επανειλημμένη αποτυχία των κρατών-μελών του ΟΗΕ να αντιμετωπίσουν την ατιμωρησία για σοβαρά εγκλήματα στο Ιράν».

Η Διεθνής Αμνηστία έχει καταγράψει τον θάνατο 6 αντρών, 1 γυναίκας και 1 παιδιού κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων στις 19 και 20 Σεπτεμβρίου στις επαρχίες του Κουρδιστάν (4), της Κερμανσάχ (2) και του Δυτικού Αζερμπαϊτζάν (2). Από αυτές/-ούς, τουλάχιστον τέσσερις πέθαναν από τραυματισμούς που υπέστησαν επειδή οι δυνάμεις ασφαλείας πυροβόλησαν με μεταλλικά σφαιρίδια από κοντινή απόσταση.

Τουλάχιστον άλλα 2 άτομα έχασαν την όρασή τους από το ένα ή και από τα δύο μάτια. Εκατοντάδες άλλες/-οι, συμπεριλαμβανομένων παιδιών, έχουν υποστεί οδυνηρά τραύματα που ισοδυναμούν με βασανιστήρια ή άλλη κακομεταχείριση λόγω της παράνομης χρήσης σφαιριδίων και άλλων πυρομαχικών εναντίον τους.

Πυροβολισμοί με σκοπό τον θάνατο και την πρόκληση βλάβης

Η Διεθνής Αμνηστία συγκέντρωσε μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων και ανέλυσε εικόνες και βίντεο από τις διαδηλώσεις, τα οποία αποκαλύπτουν ένα τρομακτικό μοτίβο των ιρανικών δυνάμεων ασφαλείας, που πυροβολούν παράνομα και επανειλημμένα με μεταλλικά σφαιρίδια απευθείας κατά των διαδηλωτριών/-ών.

Αυτόπτες μάρτυρες ανέφεραν ότι τουλάχιστον 3 άντρες (ο Fereydoun Mahmoudi στο Σακκέζ, επαρχία του Κουρδιστάν, ο Farjad Darvishi στο Ουρουμιέχ, επαρχία του Δυτικού Αζερμπαϊτζάν, ένας άντρας αγνώστων στοιχείων στην Κερμανσάχ, επαρχία Κερμανσάχ) και μια γυναίκα (η Minou Majidi στην Κερμανσάχ, επαρχία Κερμανσάχ) πέθαναν από θανάσιμα τραύματα που προκλήθηκαν από μεταλλικά σφαιρίδια κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων στις 19 και 20 Σεπτεμβρίου. Τέσσερα άλλα θύματα, ο Reza Lotfi και ο Foad Ghadimi στο Ντεγκολάν, επαρχία του Κουρδιστάν, ο Mohsen Mohammadi στο Ντιβανταρέ, επαρχία του Κουρδιστάν και ο 16χρονος Zakaria Khial στην Ουρουμιέχ σκοτώθηκαν. Υπερασπίστριες και υπερασπιστές των ανθρώπινων δικαιωμάτων δήλωσαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι, σύμφωνα με τις επιτόπιες πηγές τους, πυροβολήθηκαν από τις δυνάμεις ασφαλείας, αλλά δεν είχαν πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με τους τύπους των πυρομαχικών που χρησιμοποιήθηκαν.

Οι αρχές επιβεβαίωσαν τον θάνατο 3 ατόμων στην επαρχία Κουρδιστάν στις 19 Σεπτεμβρίου και 2 ατόμων στην επαρχία Κερμανσάχ στις 20 Σεπτεμβρίου αλλά, σύμφωνα με τα ευρέως διαδεδομένα μοτίβαάρνησης και συγκάλυψης, απέδωσαν την ευθύνη για τους θανάτους τους σε «εχθρούς της [Ισλαμικής Δημοκρατίας]».

Συνεπείς μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων και βίντεο δεν αφήνουν καμία αμφιβολία ότι τα άτομα που πυροβολούσαν με όπλα κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων ανήκαν στις δυνάμεις ασφαλείας του Ιράν. Εκτεταμένα αποδεικτικά βίντεο δείχνουν ότι οι διαδηλώτριες/-ωτές στις επαρχίες Κερμανσάχ, Κουρδιστάν και Δυτικό Αζερμπαϊτζάν, όπου καταγράφηκαν θάνατοι διαδηλωτριών/-ών, ήταν ως επί το πλείστον ειρηνικές/-οί. Σε ορισμένα μέρη, κάποιες/-οι διαδηλώτριες/-ωτές επιδόθηκαν σε πετροπόλεμο και προκάλεσαν ζημιές σε οχήματα της αστυνομίας.* Αυτό δεν δικαιολογεί με κανέναν τρόπο τη χρήση μεταλλικών σφαιριδίων, η οποία απαγορεύεται σε κάθε περίπτωση.

Φρικτοί τραυματισμοί εις βάρος διαδηλωτριών/-ών

Σύμφωνα με πρωτογενή πηγή που ερωτήθηκε από τη Διεθνή Αμνηστία, στις 16 Σεπτεμβρίου, την πρώτη μέρα των διαδηλώσεων, οι δυνάμεις ασφαλείας στο Σακκέζ πυροβόλησαν με αεροβόλο τον 18χρονο Nachirvan Maroufi σε απόσταση περίπου 10 μέτρων, με αποτέλεσμα να χάσει την όρασή του από το δεξί του μάτι. Η πηγή ανέφερε ότι οι δυνάμεις ασφαλείας πυροβόλησαν επίσης με αντίστοιχα σφαιρίδια έναν άλλο νεαρό, τον 22χρονο Parsa Sehat, ο οποίος έχασε την όρασή του και από τα δύο μάτια.

Στις 19 Σεπτεμβρίου, οι μαζικές διαμαρτυρίες εξαπλώθηκαν από το Σακκέζ σε άλλες πόλεις που κατοικούνται από την καταπιεσμένη κουρδική μειονότητα του Ιράν, συμπεριλαμβανομένων των Μπανέχ, Ντεγκολάν, Ντιβανταρέχ, Καμγιαράν, Μαχαμπάντ και Σανάντατζ. Διαδηλώτριες/-ωτές, συγγενείς των θυμάτων και δημοσιογράφοι που βρίσκονταν επί τόπου δήλωσαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι , μιλώντας μονάχα για εκείνη τη μέρα, οι δυνάμεις ασφαλείας τραυμάτισαν εκατοντάδες άνδρες, γυναίκες και παιδιά, εκτοξεύοντας επανειλημμένα μεταλλικά σφαιρίδια στο κεφάλι και το στήθος τους από κοντινή απόσταση, γεγονός που υποδηλώνει πρόθεση να προκαλέσουν τη μέγιστη δυνατή βλάβη.

Ένας αυτόπτης μάρτυρας της καταστολής στο Καμγιαράν δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία: «Τα ΜΑΤ πυροβολούσαν επανειλημμένα προς τους ανθρώπους από απόσταση περίπου 100 μέτρων... Εγώ ο ίδιος έγινα μάρτυρας τουλάχιστον 10-20 ανθρώπων που πυροβολήθηκαν με μεταλλικά σφαιρίδια... Οι περισσότεροι από αυτούς τραυματίστηκαν στην πλάτη καθώς έτρεχαν να ξεφύγουν».

Ένας διαδηλωτής από το Μαχαμπάντ περιέγραψε ένα παρόμοιο μοτίβο. Είπε: «Ως απάντηση στους ανθρώπους που φώναζαν "Γυναίκες, ζωή, ελευθερία" και "Θάνατος στον δικτάτορα", οι δυνάμεις ασφαλείας πυροβολούσαν με όπλα γεμάτα με μεταλλικά σφαιρίδια, συχνά από απόσταση περίπου 20-30 μέτρων... Στόχευαν ανθρώπους στο κεφάλι ειδικά».

Ένας δημοσιογράφος από το Μπανέχ δήλωσε ομοίως στη Διεθνή Αμνηστία: «Οι δυνάμεις ασφαλείας πυροβόλησαν απευθείας ανθρώπους στο στομάχι και στην πλάτη από κοντινή απόσταση... Πολλοί από αυτούς που αρχικά πυροβολήθηκαν και τραυματίστηκαν ήταν γυναίκες, επειδή οι γυναίκες στέκονταν μπροστά».

Οι μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων περί εκτεταμένης χρήσης μεταλλικών σφαιριδίων από τις δυνάμεις ασφαλείας επιβεβαιώνονται από βίντεο και φωτογραφίες που εξέτασε η Διεθνής Αμνηστία και στις οποίες ακούγονται ήχοι επαναλαμβανόμενων πυροβολισμών και διακρίνονται κλασικά μοτιβα  χρήσης αεροβόλου εναντίον τραυματισμένων διαδηλωτριών/-ών και παρευρισκομένων

Ανατριχιαστικές εικόνες και μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων που εξασφάλισε η Διεθνής Αμνηστία δείχνουν επίσης ότι στο Ντιβανταρέχ, το Σακκέζ και το Ντεγκολάν, οι δυνάμεις ασφαλείας έριξαν επίσης πυρομαχικά αγνώστου ταυτότητας, προκαλώντας διάτρητες πληγές στα πόδια, το στήθος και την κοιλιά των διαδηλωτριών-ών.

Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται ο Zana Karimi, ένα 17χρονο αγόρι που υπέστη σοβαρά τραύματα στο πόδι μετά από πυροβολισμούς στο Ντιβανταρέχ, τα οποία ενδέχεται να απαιτήσουν ακρωτηριασμό του ποδιού του, και ο Ehsan Ghafouri που υπέστη σοβαρά τραύματα στα νεφρά μετά από πυροβολισμούς στο Ντεγκολάν.

Η Διεθνής Αμνηστία έμαθε ότι οι περισσότερες/-οι τραυματισμένες/-οι διαδηλώτριες/-ωτές και παρευρισκόμενοι δεν αναζητούν νοσοκομειακή περίθαλψη εξαιτίας του φόβου ότι θα συλληφθούν, γεγονός που τους θέτει σε κίνδυνο μόλυνσης και άλλων ιατρικών επιπλοκών.

Οι δυνάμεις ασφαλείας συνέλαβαν βίαια αρκετές εκατοντάδες διαδηλώτριες/-ωτές, μεταξύ των οποίων και παιδιά, τόσο κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων της 19ης Σεπτεμβρίου όσο και κατά τις επακόλουθες επιδρομές που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της νύχτας. Αυτόπτης μάρτυρας ανέφερε ότι είδε δεκάδες συλληφθείσες/-έντες διαδηλώτριες/-ωτές στο Καμγάραν με σπασμένα κεφάλια, μύτες ή χέρια και αιμόφυρτα σώματα.

«Οι δυνάμεις ασφαλείας του Ιράν, αν δεν λογοδοτήσουν, θα συνεχίσουν να αισθάνονται αρκετά ισχυρές ώστε να σκοτώνουν ή να τραυματίζουν διαδηλώτριες/-ωτές και κρατούμενες/-ους, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών που συνελήφθησαν επειδή αψήφησαν τους καταχρηστικούς νόμους περί υποχρεωτικής κάλυψης. Καθώς, σε εθνικό επίπεδο, όλοι οι δρόμοι προς τη λογοδοσία είναι κλειστοί, το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ έχει καθήκον να στείλει ισχυρό μήνυμα στις ιρανικές αρχές ότι οι υπεύθυνοι για εγκλήματα του διεθνούς δικαίου δεν θα μείνουν ατιμώρητοι», δήλωσε η Diana Eltahawy.

Ιστορικό

Στις 13 Σεπτεμβρίου 2022, η Ιρανή Κούρδισσα Mahsa Amini συνελήφθη στην Τεχεράνη από τη λεγόμενη «αστυνομία ηθών» του Ιράν, η οποία συστηματικά υποβάλλει γυναίκες και κορίτσια σε αυθαίρετη σύλληψη και κράτηση, βασανιστήρια και άλλη κακομεταχείριση επειδή δεν συμμορφώνονται με τους νόμους της χώρας περί μαντίλας, νόμοι οποίοι εισάγουν διακρίσεις.

Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, η Mahsa Amini ξυλοκοπήθηκε βίαια κατά την εξαναγκαστικήμεταφορά της στο κέντρο κράτησης Vozara στην Τεχεράνη. Μέσα σε λίγες ώρες, μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο Kasra έχοντας πέσει σε κώμα. Πέθανε τρεις ημέρες αργότερα. Οι ιρανικές αρχές ανακοίνωσαν έρευνες, ενώ ταυτόχρονα αρνήθηκαν κάθε επιλήψιμη ενέργεια. Η υποσχεθείσα έρευνα δεν πληροί τις προϋποθέσεις ανεξαρτησίας, καθώς πρόκειται να διεξαχθεί από το Υπουργείο Εσωτερικών.

*Σημείωση τέλους - Το παρόν δελτίο τύπου επικεντρώνεται στις επαρχίες του Κουρδιστάν, της Κερμανσάχ και του Δυτικού Αζερμπαϊτζάν όπου σκοτώθηκαν διαδηλώτριες/-ωτές. Η Διεθνής Αμνηστία διερευνά την καταστολή των διαδηλώσεων που έλαβαν χώρα και σε άλλες πόλεις του Ιράν από τις 19 Σεπτεμβρίου, συμπεριλαμβανομένων των Χαμεντάν, Ραστ, Σιράζ, Ταμπρίζ και Τεχεράνης.