ΟΥΚΡΑΝΙΑ: ΕΚΑΤΟΝΤΑΔΕΣ ΝΕΚΡΟΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΕΛΕΗΤΟ ΡΩΣΙΚΟ ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΜΟ ΣΤΟ ΧΑΡΚΟΒΟ – ΝΕΑ ΕΡΕΥΝΑ

Εκατοντάδες άμαχοι έχουν σκοτωθεί στην ουκρανική πόλη Χάρκοβο από τους αδιάκριτους ρωσικούς βομβαρδισμούς που χρησιμοποιούν ευρέως απαγορευμένα πυρομαχικά διασποράς και μη ακριβείας ρουκέτες, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία.

Μια νέα έκθεση με τίτλο «“Οποιοσδήποτε μπορεί να πεθάνει ανά πάσα στιγμή”: Aδιάκριτες επιθέσεις των ρωσικών δυνάμεων στο Χάρκοβο της Ουκρανίας» καταγράφει πώς οι ρωσικές δυνάμεις έχουν προκαλέσει εκτεταμένους θανάτους και καταστροφές βομβαρδίζοντας ανελέητα κατοικημένες συνοικίες στο Χάρκοβο από τότε που άρχισε η εισβολή στα τέλη Φεβρουαρίου.

Κατά τη διάρκεια εκτεταμένης έρευνας, η Διεθνής Αμνηστία βρήκε στοιχεία ότι οι ρωσικές δυνάμεις χρησιμοποίησαν επανειλημμένα πυρομαχικά διασποράς 9N210/9N235 καθώς και νάρκες διασποράς, οι οποίες υπόκεινται σε διεθνείς συνθήκες απαγόρευσης λόγω των αδιάκριτων αποτελεσμάτων τους.

«Άνθρωποι σκοτώθηκαν στα σπίτια τους και στους δρόμους, σε παιδικές χαρές και σε νεκροταφεία, ενώ περίμεναν στην ουρά για ανθρωπιστική βοήθεια ή ψώνιζαν τρόφιμα και φάρμακα».

«Η επανειλημμένη χρήση των ευρέως απαγορευμένων πυρομαχικών διασποράς είναι σοκαριστική και αποτελεί περαιτέρω ένδειξη της απόλυτης αδιαφορίας για τις ζωές των πολιτών. Οι ρωσικές δυνάμεις που ευθύνονται γι’ αυτές τις φρικτές επιθέσεις πρέπει να λογοδοτήσουν για τις πράξεις τους, ενώ τα θύματα και οι οικογένειές τους πρέπει να λάβουν πλήρη αποζημίωση».

Ο διευθυντής του Ιατρικού Τμήματος της Περιφερειακής Στρατιωτικής Διοίκησης στο Χάρκοβο δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι 606 άμαχοι σκοτώθηκαν και 1.248 τραυματίστηκαν στην περιοχή από την έναρξη της σύγκρουσης.Τα περισσότερα από τα πλήγματα που ερεύνησε η Διεθνής Αμνηστία προκάλεσαν πολλαπλά θύματα σε εκτεταμένες περιοχές.

Παρόλο που η Ρωσία δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος ούτε στη Σύμβαση για τα πυρομαχικά διασποράς ούτε στη Σύμβαση για τις νάρκες κατά προσωπικού, το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο απαγορεύει τις επιθέσεις χωρίς διακρίσεις και τη χρήση όπλων που από τη φύση τους είναι αδιάκριτα. Η εξαπόλυση επιθέσεων χωρίς διακρίσεις που έχουν αποτέλεσμα τον θάνατο ή τον τραυματισμό αμάχων ή τη ζημία σε μη στρατιωτικά αντικείμενα συνιστά έγκλημα πολέμου.

Επίθεση σε παιδική χαρά

Οι βομβαρδισμός στο Χάρκοβο, όπου κατοικούν 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι, ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου, όταν άρχισε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Οι κατοικημένες γειτονιές στα βόρεια και ανατολικά τμήματα της πόλης δέχτηκαν το μεγαλύτερο βάρος των βομβαρδισμών.

Το απόγευμα της 15ης Απριλίου, οι ρωσικές δυνάμεις έριξαν πυρομαχικά διασποράς μέσα και γύρω από την οδό Myru, στη συνοικία Industrialni. Τουλάχιστον 9 άμαχοι σκοτώθηκαν και περισσότεροι από 35 τραυματίστηκαν, συμπεριλαμβανομένων πολλών παιδιών. Οι γιατροί στο City Clinical Hospital 25 στο Χάρκοβο έδειξαν στη Διεθνή Αμνηστία μεταλλικά θραύσματα που είχαν αφαιρέσει από τα σώματα των ασθενών, συμπεριλαμβανομένων των χαρακτηριστικών κομματιών από χαλύβδινες ράβδους που περιέχονται στα πυρομαχικά διασποράς 9N210/9N235.

Η Tetiana Ahayeva, μια 53χρονη νοσοκόμα, στεκόταν στην είσοδο του κτιρίου της όταν εξερράγησαν αρκετές βόμβες διασποράς. Είπε στη Διεθνή Αμνηστία: «Υπήρξε ένας ξαφνικός ήχος από κροτίδες παντού, πολλές, παντού. Είδα μαύρους καπνούς στα σημεία όπου έγιναν οι εκρήξεις. Πέσαμε στο έδαφος και προσπαθήσαμε να βρούμε κάλυψη... Ο γιος του γείτονά μας, ένα 16χρονο αγόρι ονόματι Artem Shevchenko, σκοτώθηκε επιτόπου... Ο πατέρας του είχε ένα σπασμένο ισχίο κι ένα τραύμα από θραύσματα στο πόδι. Είναι δύσκολο να πούμε πόση ώρα κράτησαν οι εκρήξεις: Ένα λεπτό μπορεί να φαίνεται ότι διαρκεί για πάντα».

Σε μια κοντινή παιδική χαρά, η Oksana Litvynyenko, 41 ετών, υπέστη ολέθρια τραύματα όταν εξερράγησαν πολλά πυρομαχικά διασποράς ενώ περπατούσε με τον σύζυγό της τον Ivan και την τετράχρονη κόρη τους. Τα θραύσματα διαπέρασαν την πλάτη, το στήθος και την κοιλιά της, τρυπώντας τους πνεύμονες και τη σπονδυλική της στήλη. Το χτύπημα έγινε το απόγευμα, ενώ πολλές άλλες οικογένειες βρίσκονταν στην παιδική χαρά με τα παιδιά τους.

Ο Ivan δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία: «Ξαφνικά είδα μια λάμψη... άρπαξα την κόρη μου, την έσπρωξα στο δέντρο και αγκάλιασα το δέντρο έτσι ώστε να είναι προστατευμένη ανάμεσα στο δέντρο και το σώμα μου. Υπήρχε πολύς καπνός και δεν μπορούσα να δω τίποτα... Στη συνέχεια, καθώς ο καπνός γύρω μου υποχώρησε, είδα ανθρώπους στο έδαφος... η σύζυγός μου η Oksana ήταν πεσμένη στο έδαφος. Όταν η κόρη μου είδε τη μαμά της στο έδαφος μέσα σε μια λίμνη αίματος, μου είπε: “Πάμε σπίτι: Η μαμά είναι νεκρή και οι άνθρωποι είναι νεκροί”. Ήταν σε κατάσταση σοκ και το ίδιο και εγώ. Ακόμη δεν ξέρω αν η γυναίκα μου θα αναρρώσει. Οι γιατροί δεν μπορούν να πουν αν θα μπορέσει να μιλήσει ή να περπατήσει ξανά. Ο κόσμος μας έχει αλλάξει».

Μετά από περισσότερο από έναν μήνα στην εντατική, η κατάσταση της Oksana έχει βελτιωθεί ελαφρώς. Οι ερευνήτριες και οι ερευνητές της Διεθνούς Αμνηστίας βρήκαν στην παιδική χαρά τα χαρακτηριστικά πτερύγια και μεταλλικά σφαιρίδια, καθώς και άλλα θραύσματα από τα πυρομαχικά διασποράς 9N210/9N235. Αρκετοί μικροί κρατήρες στο τσιμεντένιο έδαφος ήταν επίσης ορατοί και συμβατοί με τις ζημιές που αναμένονται από την έκρηξη τέτοιων πυρομαχικών.

Επίθεση στην ουρά για ανθρωπιστική βοήθεια

Τουλάχιστον 6 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 15 τραυματίστηκαν το πρωί της 24ης Μαρτίου, όταν πυρομαχικά διασποράς έπληξαν χώρο στάθμευσης κοντά στον σταθμό του μετρό Akademika Pavlova, όπου εκατοντάδες άνθρωποι περίμεναν στην ουρά για ανθρωπιστική βοήθεια.

Η Valeriia Kolyshkina, πωλήτρια σε κατάστημα κατοικίδιων ζώων κοντά στον τόπο του πλήγματος, δήλωσε ότι ένας άνθρωπος σκοτώθηκε όταν οι εκρήξεις κατέστρεψαν τη γυάλινη πρόσοψη κοντινού καταστήματος.

Η ίδια δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία: «Ένας άντρας σκοτώθηκε ακριβώς έξω από το κατάστημα. Στεκόταν έξω και κάπνιζε, ενώ η γυναίκα του αγόραζε τροφή για κατοικίδια ζώα... Μεταλλικά θραύσματα πέρασαν από το μπροστινό παράθυρο, πετώντας πάνω από το κεφάλι μου, καθώς ήμουν πίσω από τον πάγκο. Στη συνέχεια υπήρξαν αρκετές ακόμα εκρήξεις. Ήταν ο απόλυτος πανικός. Το μαγαζί ήταν γεμάτο κόσμο. Τρέξαμε στην αποθήκη στο πίσω μέρος του καταστήματος για προστασία. Ήταν πολύ τρομακτικό... Νόμιζα ότι θα πέθαινα».

Ο Ruslan,* ντόπιος αστυνομικός που ήταν μάρτυρας της επίθεσης, δήλωσε: «Ήταν πραγματικά μια φρικτή κατάσταση, τα θραύσματα έπεφταν σαν βροχή».

Οι ερευνήτριες/-ητές της Διεθνούς Αμνηστίας βρήκαν τμήματα ενός πυραύλου Uragan 220 χιλιοστών, ο οποίος φέρει 30 υποπυρομαχικά, ακόμη ενσωματωμένα σε κρατήρα στην άσφαλτο. Γύρω από την περιοχή, βρήκαν επίσης πτερύγια και θραύσματα από τα πυρομαχικά διασποράς 9N210/9N235, καθώς και πολλούς άλλους κρατήρες.

Δύο άλλα πυρομαχικά διασποράς χτύπησαν επίσης την οροφή της εκκλησίας της Αγίας Τριάδας, περίπου 500 μέτρα από το σημείο όπου προσγειώθηκε ο πύραυλος. Η εκκλησία χρησιμεύει ως ανθρωπιστικός κόμβος όπου εθελόντριες/-οντές προετοιμάζουν πακέτα τροφίμων και βοήθειας που διανέμονται σε ανθρώπους οι οποίοι δυσκολεύονται να έχουν πρόσβαση σε σημεία διανομής ανθρωπιστικής βοήθειας, όπως ηλικιωμένοι και άτομα με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα. Ο πάστορας Petro Loboiko και ο πάστορας Serhii Andreiivich έδειξαν στη Διεθνή Αμνηστία θραύσματα από δύο πυρομαχικά διασποράς που είχαν διαπεράσει τους τοίχους και τις πόρτες της εκκλησίας αφού εξερράγησαν στην οροφή.

Χαμένα άκρα

Το απόγευμα της 12ης Μαρτίου, η Veronica Cherevychko, μια 30χρονη υπεύθυνη logistics και μητέρα, έχασε το δεξί της πόδι όταν μια ρουκέτα Grad έπεσε στην παιδική χαρά μπροστά από το σπίτι της στη συνοικία Saltivka..

Η ίδια δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία: «Καθόμουν σε αυτό το παγκάκι όταν έγινε η έκρηξη. Θυμάμαι ότι άκουσα ένα σφύριγμα λίγο πριν από την έκρηξη. Μετά ξύπνησα στο νοσοκομείο, χωρίς πόδι: Το δεξί μου πόδι είχε χαθεί. Τώρα η ζωή μου χωρίζεται σε πριν από τις 12 Μαρτίου και μετά τις 12 Μαρτίου. Θα το συνηθίσω αυτό. Τώρα δεν το έχω συνηθίσει ακόμη, συχνά προσπαθώ να αγγίξω το πόδι μου, να ξύσω το πόδι μου... Δεν ξέρω τι να πω για [τους] ανθρώπους που το έκαναν. Δεν θα τους καταλάβω ποτέ».

Τρεις άνθρωποι σκοτώθηκαν και έξι τραυματίστηκαν όταν μια σειρά πυρομαχικών διασποράς εξερράγησαν στην ίδια γειτονιά το πρωί της 26ης Απριλίου. Η 57χρονη Olena Sorokina, επιζώσα καρκίνου, έχασε και τα δύο της πόδια από την έκρηξη. Καθόταν έξω από το κτίριό της και περίμενε την παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας όταν άκουσε τον ήχο μιας οβίδας που πετούσε, και έτρεξε στην είσοδο του κτιρίου.

Η Olena έχασε τις αισθήσεις της, μετά ξύπνησε στο ασθενοφόρο και συνειδητοποίησε ότι είχε χάσει ένα πόδι. Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, όπου χρειάστηκε να ακρωτηριαστεί και το άλλο της πόδι. Βρίσκεται τώρα στη δυτική Ουκρανία, με την ελπίδα να μεταφερθεί σε κάποιο κέντρο αποκατάστασης σε άλλο μέρος της Ευρώπης. Η Olena δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία: «Μετά τη μάχη με τον καρκίνο, τώρα πρέπει να αντιμετωπίσω άλλη μια μάχη για να μάθω να λειτουργώ χωρίς πόδια».

Οι μη κατευθυνόμενες ρουκέτες –όπως οι Grads και οι Uragans, που χρησιμοποιούνται συστηματικά από τις ρωσικές δυνάμεις– είναι εγγενώς ανακριβείς, γεγονός που τις καθιστά αδιάκριτες όταν χρησιμοποιούνται σε κατοικημένες περιοχές. Τα μη κατευθυνόμενα βλήματα πυροβολικού έχουν περιθώριο σφάλματος πάνω από 100 μέτρα. Σε κατοικημένες περιοχές όπου τα κτίρια απέχουν μεταξύ τους μόνο λίγα μέτρα, τέτοιες ανακρίβειες είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα κοστίσουν ζωές αμάχων και θα προκαλέσουν εκτεταμένες καταστροφές και ζημιές σε μη στρατιωτικές υποδομές.

Οι ουκρανικές δυνάμεις, από την πλευρά τους, συχνά εξαπέλυαν χτυπήματα από κατοικημένες συνοικίες, θέτοντας σε κίνδυνο τους αμάχους στις περιοχές αυτές. Μια τέτοια πρακτική παραβιάζει το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, αλλά δεν δικαιολογεί σε καμία περίπτωση τα επαναλαμβανόμενα αδιάκριτα πλήγματα των ρωσικών δυνάμεων.

Μεθοδολογία

Οι ερευνήτριες/-ητές της Διεθνούς Αμνηστίας διερεύνησαν 41 επιθέσεις (από τις οποίες σκοτώθηκαν τουλάχιστον 62 άτομα και τραυματίστηκαν τουλάχιστον 196) και πήραν συνεντεύξεις από 160 άτομα στο Χάρκοβο επί 14 ημέρες τον Απρίλιο και τον Μάιο, συμπεριλαμβανομένων επιζώντων επιθέσεων, συγγενών των θυμάτων, μαρτύρων και γιατρών που περιέθαλψαν τους τραυματίες. Οι ερευνήτριες/-ητές της οργάνωσης συνέλεξαν και ανέλυσαν υλικά αποδεικτικά στοιχεία από τις τοποθεσίες των επιθέσεων, ιδίως θραύσματα πυρομαχικών, καθώς και ποικίλα ψηφιακά υλικά.

Όλη η συνεχιζόμενη τεκμηρίωση της Διεθνούς Αμνηστίας για τις παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων και του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία είναι διαθέσιμη εδώ.