ΠΟΛΩΝΙΑ/ΛΕΥΚΟΡΩΣΙΑ: ΝΕΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΠΑΡΑΒΙΑΣΕΙΣ ΑΝΑΔΕΙΚΝΥΟΥΝ ΤΗΝ «ΥΠΟΚΡΙΣΙΑ» ΤΗΣ ΑΝΙΣΗΣ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΑΙΤΟΥΣΩΝ/-ΝΤΩΝ ΑΣΥΛΟ
Οι πολωνικές αρχές κράτησαν αυθαίρετα σχεδόν 2.000 αιτούσες/-ντες άσυλο που πέρασαν στη χώρα από τη Λευκορωσία το 2021 και υπέβαλαν πολλές/-ούς από αυτές/-ούς σε κακομεταχείριση, συμπεριλαμβανομένων των σωματικών ερευνών σε ανθυγιεινές, υπερπλήρεις εγκαταστάσεις, και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και σε βίαιη καταστολή και ηλεκτροσόκ, ανέφερε σήμερα η Διεθνής Αμνηστία.
Επιπλέον, μετά από μια παύση κατά τη διάρκεια του χειμώνα, περισσότερες/-οι αιτούσες/-ντες άσυλο προσπαθούν τώρα να εισέλθουν στην Πολωνία από τη Λευκορωσία, όπου δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε περαιτέρω πόρους λόγω των διεθνών κυρώσεων και κινδυνεύουν με παρενόχληση ή σύλληψη από τη λευκορωσική αστυνομία λόγω του παράτυπου μεταναστευτικού τους καθεστώτος. Στα πολωνικά σύνορα έρχονται αντιμέτωπες/-οι με συρματοπλέγματα και επανειλημμένες απωθήσεις από τους συνοριοφύλακες, μερικές φορές έως και 20-30 φορές.
Οι αιτούσες/ντες άσυλο που πέρασαν τα σύνορα της Λευκορωσίας με την Πολωνία, συμπεριλαμβανομένων πολλών που εξαναγκάστηκαν να το κάνουν από τους Λευκορώσους συνοριοφύλακες, κρατούνται τώρα σε βρόμικα, υπερπλήρη κέντρα κράτησης, όπου οι φύλακες τους υποβάλλουν σε κακομεταχείριση και τους αρνούνται την επαφή με τον έξω κόσμο.
Jelena Sesar, περιφερειακή ερευνήτρια της Διεθνούς Αμνηστίας
«Αυτή η βίαιη και εξευτελιστική μεταχείριση έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη θερμή υποδοχή που προσφέρει η Πολωνία στις/στους εκτοπισμένες/-ους που φτάνουν από την Ουκρανία. Η συμπεριφορά των πολωνικών αρχών παραπέμπει σε ρατσισμό και υποκρισία. Η Πολωνία πρέπει επειγόντως να επεκτείνει την αξιοθαύμαστη συμπόνια της για όσες/-ους εισέρχονται στη χώρα από την Ουκρανία σε όλες/-ους εκείνες/-ους που διασχίζουν τα σύνορά της για να αναζητήσουν ασφάλεια».
Αυθαίρετη κράτηση σε άθλιες συνθήκες
Οι Πολωνοί συνοριοφύλακες συλλαμβάνουν συστηματικά και επαναπροωθούν βίαια τους ανθρώπους που περνούν από τη Λευκορωσία, μερικές φορές απειλώντας τους με όπλα. Η συντριπτική πλειονότητα όσων είχαν την τύχη να αποφύγουν την επαναπροώθηση στη Λευκορωσία και να υποβάλουν αίτηση ασύλου στην Πολωνία, αναγκάζονται σε αυτόματη κράτηση, χωρίς να αξιολογείται σωστά η ατομική τους κατάσταση και ο αντίκτυπος που θα είχε η κράτηση στη σωματική και την ψυχική τους υγεία. Συχνά κρατούνται για παρατεταμένες και αόριστες χρονικές περιόδους σε κατάμεστα κέντρα που προσφέρουν ελάχιστη ιδιωτικότητα και περιορισμένη μόνο πρόσβαση σε χώρους υγιεινής, γιατρούς, ψυχολόγους ή νομική υποστήριξη.
Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι με τους οποίους μίλησε η Διεθνής Αμνηστία δήλωσαν ότι έχουν υποστεί τραύματα μετά τη διαφυγή τους από περιοχές συγκρούσεων και τον πολύμηνο εγκλωβισμό τους στα σύνορα Λευκορωσίας-Πολωνίας. Υποφέρουν επίσης από σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα, όπως άγχος, αϋπνία, κατάθλιψη και συχνές αυτοκτονικές σκέψεις, που αναμφίβολα έχουν επιδεινωθεί από τα περιττά μέτρα. Για τους περισσότερους ανθρώπους, η ψυχολογική υποστήριξη δεν ήταν διαθέσιμη.
Ξανά τραυματισμένες/-οι μέσα σε στρατιωτική βάση
Πολλοί από τους ανθρώπους με τους οποίους μίλησε η Διεθνής Αμνηστία είχαν βρεθεί στο κέντρο κράτησης στο Wędrzyn, το οποίο χωράει έως και 600 άτομα. Ο συνωστισμός είναι ιδιαίτερα έντονος σε αυτή τη μονάδα, όπου έως και 24 άνδρες κρατούνται σε δωμάτια που έχουν μέγεθος μόνο οχτώ τετραγωνικά μέτρα.
Το 2021, οι πολωνικές αρχές μείωσαν τον ελάχιστο απαιτούμενο χώρο για τις/τους αλλοδαπές/-ούς κρατούμενες/-ους από τρία τετραγωνικά μέτρα ανά άτομο σε μόλις δύο. Το ελάχιστο μέτρο του Συμβουλίου της Ευρώπης για τον προσωπικό χώρο διαβίωσης στις φυλακές και τα κέντρα κράτησης είναι τέσσερα τετραγωνικά μέτρα ανά άτομο.
Άνθρωποι που κρατούνται στο Wędrzyn εξιστόρησαν πώς οι φρουροί υποδέχονταν τις/τους νέες/-ους κρατούμενες/-ους λέγοντας «καλώς ήρθατε στο Γκουαντάναμο». Πολλες/-οί από αυτές/-ούς υπήρξαν θύματα βασανιστηρίων στις πατρίδες τους πριν υποστούν οδυνηρές εμπειρίες τόσο στη Λευκορωσία όσο και στα σύνορα της Πολωνίας. Το κέντρο κράτησης στο Wędrzyn αποτελεί μέρος μιας ενεργής στρατιωτικής βάσης. Τα συρματοπλέγματα των εγκαταστάσεων –και ο συνεχής ήχος των τεθωρακισμένων οχημάτων, των ελικοπτέρων και των πυροβολισμών από τις στρατιωτικές ασκήσεις στην περιοχή– συμβάλλει μονάχα στον εκ νέου τραυματισμό τους.
Στο Κέντρο Κράτησης στη Lesznowola, οι κρατούμενες/-οι δήλωσαν ότι η συμπεριφορά των δεσμοφυλάκων τούς έκανε να νιώθουν σαν να μην ήταν άνθρωποι. Το προσωπικό αποκαλούσε τις/τους κρατούμενες/-ους με τους αριθμούς που είχαν προσδώσει σε κάθε υπόθεση αντί να χρησιμοποιεί τα ονόματά τους και επέβαλλε υπερβολικές τιμωρίες, συμπεριλαμβανομένης της απομόνωσης, για απλά αιτήματα, όπως το αίτημα για μια πετσέτα ή για περισσότερο φαγητό.
Khafiz, Σύριος πρόσφυγας
Σχεδόν όλες/-οι όσες/-οι ερωτήθηκαν ανέφεραν σταθερά ασεβείς και λεκτικά προσβλητικές συμπεριφορές, ρατσιστικά σχόλια και άλλες πρακτικές που υποδήλωναν ψυχολογική κακομεταχείριση.
Οι άντρες από τους οποίους πήρε συνέντευξη η Διεθνής Αμνηστία παραπονέθηκαν με κοινό τρόπο σχετικά με το πώς διενεργήθηκαν οι σωματικές έρευνες. Όταν οι άνθρωποι μεταφέρονταν από το ένα κέντρο κράτησης στο άλλο, αναγκάζονταν να υποβληθούν σε σωματικό έλεγχο σε κάθε εγκατάσταση, παρόλο που βρίσκονταν υπό κρατική επιτήρηση ανά πάσα στιγμή. Στο Wędrzyn, οι άνθρωποι διηγήθηκαν παραβιαστικές έρευνες. Για παράδειγμα, όλοι οι νεοεισερχόμενοι αλλοδαποί κρατούνται μαζί σε ένα δωμάτιο, τους ζητείται να βγάλουν όλα τους τα ρούχα και διατάσσονται να κάνουν καθίσματα περισσότερο από όσο χρειάζεται για έναν θεμιτό έλεγχο.
Βίαιες εξαναγκαστικές επιστροφές
Η Διεθνής Αμνηστία πήρε συνέντευξη από αρκετούς ανθρώπους που επέστρεψαν διά της βίας, καθώς και από κάποιους που απέφυγαν τον επαναπατρισμό και παραμένουν υπό κράτηση στην Πολωνία. Πολλοί δήλωσαν ότι οι Πολωνοί συνοριοφύλακες που διεξήγαγαν τις επαναπροωθήσεις τους εξανάγκασαν να υπογράψουν έγγραφα στα πολωνικά, στα οποία υποπτεύονται ότι περιέχονταν ενοχοποιητικές πληροφορίες, προκειμένου να δικαιολογήσουν τις επαναπροωθήσεις τους. Είπαν επίσης ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι συνοριοφύλακες χρησιμοποίησαν υπερβολική βία, όπως ηλεκτροσόκ, ακινητοποίησαν τους ανθρώπους με χειροπέδες και ακόμη και νάρκωσαν τους επαναπροωθούμενους.
Οι αρχές επιχείρησαν να επιστρέψουν με τη βία την Yezda, μια 30χρονη Κούρδισσα, μαζί με τον σύζυγο και τα τρία μικρά παιδιά της. Αφού της είπαν ότι η οικογένειά της θα επιστρέψει στο Ιράκ, η Yezda πανικοβλήθηκε και άρχισε να ουρλιάζει και παρακάλεσε τους φρουρούς να μην τους πάρουν. Απείλησε να αφαιρέσει τη ζωή της και ήταν εξαιρετικά ταραγμένη. «Ήξερα ότι δεν μπορούσα να επιστρέψω στο Ιράκ και ήμουν έτοιμη να πεθάνω στην Πολωνία. Ενώ έκλαιγα έτσι, δύο φρουροί ακινητοποίησαν εμένα και τον σύζυγό μου, έδεσαν τα χέρια μας πίσω από την πλάτη κι ένας γιατρός μάς έκανε μια ένεση που μας έκανε πολύ αδύναμους και νυσταγμένους. Το κεφάλι μου δεν ήταν καθαρό, αλλά μπορούσα να ακούσω τα παιδιά μου, που ήταν στο δωμάτιο μαζί μας, να κλαίνε και να ουρλιάζουν».
«Μας ζήτησαν να περάσουμε από την ασφάλεια του αεροδρομίου, και οι φρουροί μας είπαν να συμπεριφερθούμε κόσμια στο αεροπλάνο. Αλλά εγώ αρνήθηκα να πάω. Θυμάμαι να παρατηρώ ότι δεν φορούσα καν παπούτσια, καθώς μέσα στο χάος που επικρατούσε στον καταυλισμό, μου γλίστρησαν από τα πόδια. Το κεφάλι μου δεν ήταν καθαρό και δεν μπορούσα να δω τον σύζυγό μου ή τα παιδιά, αλλά θυμάμαι ότι με ανάγκασαν να μπω στο αεροπλάνο που ήταν γεμάτο κόσμο. Έκλαιγα ακόμη και παρακαλούσα την αστυνομία να μην μας πάρει». Η Yezda είπε ότι έσπασε το πόδι της καθώς πάλευε με τους φρουρούς που προσπάθησαν να την βάλουν στο αεροπλάνο. Η Yezda και η οικογένειά της επέστρεψαν στη Βαρσοβία αφού η αεροπορική εταιρεία αρνήθηκε να τους πάει στο Ιράκ. Προς το παρόν παραμένουν σε έναν καταυλισμό στην Πολωνία.
Στις/-ους εθελόντριες/-ντες και τις/τους ακτιβίστριες/-ες έχει απαγορευτεί η πρόσβαση στα σύνορα της Πολωνίας και της Λευκορωσίας και ορισμένοι έχουν αντιμετωπίσει ακόμη και διώξεις επειδή προσπάθησαν να βοηθήσουν ανθρώπους να διασχίσουν τα σύνορα. Τον Μάρτιο, ακτιβίστριες/-ες που είχαν βοηθήσει ανθρώπους τόσο στα σύνορα της Πολωνίας με την Ουκρανία όσο και με τη Λευκορωσία συνελήφθησαν επειδή παρείχαν σωτήρια βοήθεια σε προσφύγισσες/-όσφυγες και μετανάστριες/-ες στα σύνορα με τη Λευκορωσία και τώρα αντιμετωπίζουν ενδεχόμενες σοβαρές κατηγορίες.
Εγκλωβισμένες/-οι στα σύνορα
Στις 20 Μαρτίου, οι αρχές της Λευκορωσίας φέρεται να εκδίωξαν περίπου 700 προσφύγισσες/-όσφυγες και μετανάστριες/-ες, μεταξύ των οποίων πολλές οικογένειες με μικρά παιδιά και άτομα που έπασχαν από σοβαρές ασθένειες και αναπηρίες, από την αποθήκη στο χωριό Bruzgi της Λευκορωσίας, η οποία είχε φιλοξενήσει αρκετές χιλιάδες ανθρώπους το 2021.
Οι άνθρωποι που εκδιώχθηκαν από την αποθήκη βρέθηκαν ξαφνικά αποκλεισμένοι στο δάσος, προσπαθώντας να επιβιώσουν σε θερμοκρασίες υπό το μηδέν χωρίς στέγη, τροφή, νερό ή πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη. Πολλοί παραμένουν στο δάσος και βιώνουν καθημερινά την κακοποίηση από τους συνοριοφύλακες της Λευκορωσίας, οι οποίοι χρησιμοποιούν σκύλους και βία για να αναγκάσουν τους ανθρώπους να περάσουν τα σύνορα προς την Πολωνία.
«Εκατοντάδες άνθρωποι που διαφεύγουν από συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή και σε άλλα μέρη του κόσμου παραμένουν εγκλωβισμένοι στα σύνορα μεταξύ Λευκορωσίας και Πολωνίας. Η πολωνική κυβέρνηση πρέπει να σταματήσει αμέσως τις επαναπροωθήσεις. Είναι παράνομες, ανεξάρτητα από το πώς προσπαθεί η κυβέρνηση να τις δικαιολογήσει. Η διεθνής κοινότητα, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ, πρέπει να απαιτήσει να δοθεί στους εγκλωβισμένους στα σύνορα της Πολωνίας με τη Λευκορωσία η ίδια πρόσβαση στο έδαφος της Ε.Ε. με οποιαδήποτε άλλη ομάδα που αναζητά καταφύγιο στην Ευρώπη», δήλωσε η Jelena Sesar.
