ΟΥΚΡΑΝΙΑ: ΠΥΡΟΜΑΧΙΚΑ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ ΣΚΟΤΩΝΟΥΝ ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ ΑΛΛΟΥΣ ΔΥΟ ΠΟΛΙΤΕΣ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΥΝ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΣΕ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

Ένα νηπιαγωγείο στη βορειοανατολική Ουκρανία χτυπήθηκε το πρωί της 25ης Φεβρουαρίου με ευρέως απαγορευμένα πυρομαχικά διασποράς ενώ άμαχοι βρίσκονταν μέσα σε αυτό, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τρεις από αυτούς, συμπεριλαμβανομένου ενός παιδιού, και να τραυματιστεί ένα άλλο παιδί, ανέφερε η Διεθνής Αμνηστία. Η επίθεση φαίνεται ότι πραγματοποιήθηκε από τις ρωσικές δυνάμεις, οι οποίες επιχειρούσαν σε κοντινή απόσταση και οι οποίες έχουν ντροπιαστικό ιστορικό χρήσης πυρομαχικών διασποράς σε κατοικημένες περιοχές.

Η Διεθνής Αμνηστία επιβεβαίωσε ότι μια ρουκέτα Uragan 220 χιλιοστών έριξε πυρομαχικά διασποράς στον παιδικό σταθμό και το νηπιαγωγείο Sonechko στην πόλη Okhtyrka της περιφέρειας Sumy, όπου οι κάτοικοι της περιοχής αναζητούσαν ασφάλεια από τις μάχες. Το χτύπημα μπορεί να συνιστά έγκλημα πολέμου.

«Δεν υπάρχει καμία πιθανή δικαιολογία για τη ρίψη πυρομαχικών διασποράς σε κατοικημένες περιοχές, πόσο μάλλον κοντά σε σχολείο», δήλωσε η Agnès Callamard, γενική γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας. «Αυτή η επίθεση φέρει όλα τα χαρακτηριστικά της χρήσης από τη Ρωσία αυτού του εγγενώς αδιάκριτου και διεθνώς απαγορευμένου όπλου και δείχνει κατάφωρη περιφρόνηση για τη ζωή των αμάχων».

Το χτύπημα παραβιάζει την απαγόρευση των αδιάκριτων επιθέσεων και έχει προκαλέσει ζημιές σε σχολείο, μια δομή που νομικά δικαιούται ειδική προστασία. Σύμφωνα με τη Σύμβαση του 2008 για τα πυρομαχικά διασποράς, μια συνθήκη που υποστηρίζεται από περισσότερα από 100 κράτη, αλλά στην οποία η Ουκρανία και η Ρωσία δεν έχουν προσχωρήσει, απαγορεύεται υπό οποιεσδήποτε συνθήκες η χρήση, η ανάπτυξη, η παραγωγή, η απόκτηση, η αποθήκευση και η μεταφορά πυρομαχικών διασποράς. Το εθιμικό διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο απαγορεύει τη χρήση εγγενώς αδιάκριτων όπλων όπως τα πυρομαχικά διασποράς. Η εξαπόλυση επιθέσεων χωρίς διακρίσεις που σκοτώνουν ή τραυματίζουν αμάχους συνιστά έγκλημα πολέμου.

Βίντεο από μη επανδρωμένο αεροσκάφος που ελήφθη από τη σκηνή δείχνει ότι τα πυρομαχικά διασποράς έπληξαν τουλάχιστον επτά σημεία πάνω ή κοντά στο κτίριο, τέσσερα στην οροφή και τρία στο πεζοδρόμιο αμέσως έξω από το σχολείο. Δύο τραυματισμένοι ή νεκροί πολίτες είναι επίσης ορατοί στα πλάνα, όπως και λίμνες αίματος. Επιπλέον 65 φωτογραφίες και βίντεο που απέκτησε η Διεθνής Αμνηστία από τοπική πηγή δείχνουν περισσότερες λεπτομέρειες από τη σκηνή, τα θύματα και τα μέλη των οικογενειών τους, καθώς και τις ζημιές στο σχολείο.

«Ενώ περπατούσα κάτω [με] τη σύζυγό μου, υπήρξαν άμεσες εκρήξεις», δήλωσε ένας ηλικιωμένος άντρας σε μια επαφή που συνεργάζεται με τη Διεθνή Αμνηστία. «Βλέπετε, όλοι είναι καλυμμένοι με αίμα, τα πάντα. Κοιτάξτε το... [βρισιά], με σκοτώνει το γεγονός ότι πρόκειται για νηπιαγωγείο. Τι είναι αυτό που πυροβολούν; Σε στρατιωτικά αντικείμενα; Πού είναι αυτά;»

Ο πύραυλος Uragan των 220 χιλιοστών, είτε 9M27K είτε 9M27K1, φέρει 30 πυρομαχικά διασποράς 9N210 ή 9N235, τα οποία είναι σχεδόν πανομοιότυπα και διαφέρουν μόνο στη διάρκεια της χρονικής καθυστέρησης της λειτουργίας αυτοκαταστροφής τους. Οι επτά προσκρούσεις στο σχολείο και κοντά σε αυτό αποτυπώνουν τις ζημιές, συμπεριλαμβανομένων των χαρακτηριστικών αποκολλήσεων στο έδαφος, που συνάδουν με τις αναμενόμενες ζημιές από πυρομαχικά διασποράς 9N210/9N235.

Όπως ανέφερε για πρώτη φορά ο οργανισμός ερευνών ανοικτού κώδικα Bellingcat, τα υπολείμματα του κώνου της μύτης και του διαμερίσματος φορτίου του πυραύλου 9M27K ανακαλύφθηκαν 200 μέτρα ανατολικά. Αναφορές από λογισμικό ανοιχτού κώδικα δείχνουν ότι υπήρχαν ρωσικές δυνάμεις δυτικά της Okhtyrka, της πηγής εκτόξευσης του πυραύλου με βάση την τροχιά πτήσης, κατά τη στιγμή της επίθεσης. Μια αποθήκη υλικοτεχνικής υποδομής 300 μέτρα βόρεια του σχολείου μπορεί να ήταν ο στόχος της επίθεσης. Ωστόσο, τα συστήματα πολλαπλής εκτόξευσης πυραύλων (MLRS), όπως οι πύραυλοι Uragan των 220 χιλιοστών που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτή την επίθεση, είναι μη καθοδηγούμενα και πασίγνωστα ανακριβή και δεν θα πρέπει ποτέ να χρησιμοποιούνται σε κατοικημένες από πολίτες περιοχές.

Επιπλέον, επειδή διασκορπίζουν τα πυρομαχικά σε μεγάλη έκταση και έχουν εξαιρετικά υψηλό ποσοστό αποτυχίας έως και 20%, και λόγω της επακόλουθης απειλής που αποτελούν για τους αμάχους, τα πυρομαχικά διασποράς είναι εκ φύσεως όπλα χωρίς διακρίσεις, τα οποία απαγορεύονται διεθνώς με συνθήκη που υποστηρίζεται από περισσότερα από 100 κράτη. Η χρήση αυτών των όπλων παραβιάζει την απαγόρευση των επιθέσεων χωρίς διακρίσεις.

Επιθέσεις σε σχολεία

Πρόκειται για την τέταρτη επίθεση κατά τη διάρκεια αυτής της σύγκρουσης που πλήττει σχολείο, την οποία έχει επαληθεύσει η Διεθνής Αμνηστία.

Στις 17 Φεβρουαρίου, κατά τη διάρκεια αυξημένων βομβαρδισμών κατά μήκος της γραμμής ελέγχου, οι υποστηριζόμενες από τη Ρωσία δυνάμεις έπληξαν ένα νηπιαγωγείο στην πόλη Stanytsia Luhanska, τραυματίζοντας τρεις αμάχους. Το βράδυ της 25ης Φεβρουαρίου, ένας πύραυλος προκάλεσε ζημιές στο σχολείο αριθ. 48 στη Μαριούπολη, ανατινάζοντας παράθυρα και σημαδεύοντας τους τοίχους με μεταλλικά θραύσματα. Και, στις 26 Φεβρουαρίου, ένα εκρηκτικό όπλο, πιθανότατα βλήμα πυροβολικού, έπληξε τον δεύτερο όροφο ενός νηπιαγωγείου στο Chernihiv, προκαλώντας πυρκαγιά που πιθανότατα εντοπίστηκε από τους αισθητήρες του περιβαλλοντικού δορυφόρου VIIRS.

Οι υπέρυθρες εικόνες ψεύτικου χρώματος αναδεικνύουν την πυρκαγιά που είναι ορατή σε εικόνες που ελήφθησαν στις 0849 UTC στις 26 Φεβρουαρίου 2022. Περιβαλλοντικοί αισθητήρες σε δορυφόρους της NASA/NOAA εντόπισαν επίσης δύο φορές εστίες φωτιάς στο Chernihiv στις 26 Φεβρουαρίου 2022. Η μία εστία βρίσκεται κοντά στο σχολείο που έχει εντοπιστεί γεωγραφικά.

Σύμφωνα με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, οι εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις δικαιούνται αυξημένη προστασία εφόσον δεν χρησιμοποιούνται για στρατιωτικούς σκοπούς. (Κανένα από τα σχολεία που υπέστησαν ζημιές στα περιστατικά που κατέγραψε η Διεθνής Αμνηστία δεν φαίνεται να έχει χρησιμοποιηθεί για στρατιωτικούς σκοπούς). Τα μέρη μιας σύγκρουσης οφείλουν να λαμβάνουν ιδιαίτερη μέριμνα για να αποφεύγουν την καταστροφή ή την καταστροφή τους, απαίτηση που οι ρωσικές δυνάμεις δεν φαίνεται να τηρούν, αν κρίνουμε από τον αυξανόμενο αριθμό επιθέσεων.

Το 2019, η Ουκρανία προσυπέγραψε τη Διακήρυξη Ασφαλών Σχολείων, η οποία περιλαμβάνει δεσμεύσεις για την ενίσχυση της προστασίας των σχολείων κατά τη διάρκεια ένοπλων συγκρούσεων και τον περιορισμό της χρήσης τους για στρατιωτικούς σκοπούς. Όλα τα μέρη της παρούσας σύγκρουσης θα πρέπει να σεβαστούν τη Διακήρυξη Ασφαλών Σχολείων και τις κατευθυντήριες γραμμές της.

«Σφίγγει το στομάχι να βλέπεις μια αδιάκριτη επίθεση σε βρεφονηπιακό και παιδικό σταθμό, όπου οι άμαχοι αναζητούν ασφαλές καταφύγιο. Απλά και καθαρά, αυτό θα πρέπει να διερευνηθεί ως έγκλημα πολέμου», δήλωσε η Agnès Callamard.

«Καθώς αυτή η ανθρώπινη τραγωδία εκτυλίσσεται στην Ουκρανία, κάθε πρόσωπο που διαπράττει εγκλήματα πολέμου θα πρέπει να λογοδοτεί ατομικά ενώπιον του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ) ή άλλης διεθνούς ποινικής διαδικασίας σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο. Είναι επιτακτική ανάγκη τα κράτη-μέλη του ΟΗΕ και το ΔΠΔ να εξετάσουν επειγόντως πώς θα διασφαλίσουν την έγκαιρη και αποτελεσματική συλλογή και διατήρηση των αποδεικτικών στοιχείων για τυχόν εγκλήματα του διεθνούς δικαίου που διαπράχθηκαν στην Ουκρανία».

Ενώ η Ρωσία και η Ουκρανία δεν είναι συμβαλλόμενα μέρη του ΔΠΔ, το 2015 η Ουκρανία αποδέχτηκε τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου επί φερομένων εγκλημάτων που διαπράχθηκαν στο έδαφός της από τις 20 Φεβρουαρίου 2014.