ΠΑΚΙΣΤΑΝ: ΟΙ ΑΡΧΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΟΥΝ ΤΗ ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΤΟΥΣ ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΝ ΤΗΝ ΑΓΡΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΞΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΩΝ ΕΞΑΦΑΝΙΣΕΩΝ
Οι αρχές του Πακιστάν πρέπει να υλοποιήσουν τη μεταρρύθμιση που έχουν υποσχεθεί εδώ και καιρό σχετικά με τον τερματισμό των κρατικά εγκεκριμένων εξαναγκαστικών εξαφανίσεων και επιτέλους να ευθυγραμμίσουν τη χώρα με το διεθνές δίκαιο και τα πρότυπα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία, την Παγκόσμια Ημέρα των Ηνωμένων Εθνών για τα Θύματα Εξαναγκαστικής Εξαφάνισης.
Η προτεινόμενη τροποποίηση του ποινικού κώδικά του Πακιστάν, που θα καθιστούσε παράνομη την πρακτική, κατά την οποία το κράτος αρνείται ότι κρατά κάποιο άτομο ή αρνείται να παράσχει πληροφορίες για την τύχη ή τον τόπο όπου βρίσκεται, παραμένει σε εκκρεμότητα για περισσότερο από δυόμισι χρόνια. Οι εξαναγκαστικές εξαφανίσεις χρησιμοποιούνται συνήθως ως εργαλείο από τις υπηρεσίες πληροφοριών του Πακιστάν από την έναρξη του λεγόμενου «Πολέμου κατά της Τρομοκρατίας» το 2001, και θέτουν στο στόχαστρο υπερασπιστές/ίστριες ανθρώπινων δικαιωμάτων, πολιτικούς ακτιβιστές/ίστριες, φοιτητές/ήτριες και δημοσιογράφους. Η μοίρα εκατοντάδων θυμάτων παραμένει ακόμη άγνωστη, σύμφωνα με ομάδες θυμάτων και οικογένειες.
Το πιο πρόσφατο τροποποιητικό νομοσχέδιο, το οποίο βρίσκεται υπό κοινοβουλευτικό έλεγχο, περιέχει θεμελιώδη ελαττώματα και δεν ανταποκρίνεται στις ελάχιστες απαιτήσεις του διεθνούς δικαίου, το οποίο απαγορεύει αυστηρά τις εξαναγκαστικές εξαφανίσεις.
Οι εξαναγκαστικές εξαφανίσεις αποτελούν εδώ και καιρό κηλίδα στο ιστορικό ανθρώπινων δικαιωμάτων του Πακιστάν, προκαλώντας ανείπωτη αγωνία σε εκατοντάδες οικογένειες.
«Παρότι αυτό έχει αναγνωριστεί επανειλημμένα από την παρούσα κυβέρνηση, η συνέχιση της πρακτικής στέλνει ανάμεικτα μηνύματα στις ομάδες που απελπισμένα αναζητούν να μάθουν για την τύχη των αγαπημένων τους προσώπων. Το γεγονός ότι κανείς δεν έχει λογοδοτήσει παρά όλες αυτές τις κινήσεις προκαλεί επίσης ανησυχία», δήλωσε η Dinushika Dissanayake, Αναπληρώτρια Διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας για τη Νότια Ασία.
«Όταν ανακοινώθηκε τον Ιανουάριο του 2019, η προτεινόμενη μεταρρύθμιση προσέφερε ελπίδα ότι μπορεί να υπάρξει πολιτική βούληση για να ποινικοποιηθούν επιτέλους οι εξαναγκαστικές εξαφανίσεις. Δυόμισι χρόνια μετά, έχουμε μια αποδυναμωμένη πρόταση που υπολείπεται όσων είχαν υποσχεθεί».
Το τρέχον τροποποιητικό νομοσχέδιο υπολείπεται των προτύπων που ορίζει το διεθνές δίκαιο σε διάφορους τομείς, ιδίως όσον αφορά το πεδίο εφαρμογής του νόμου που προσδιορίζει ποιος μπορεί να είναι ο δράστης. Απαγορεύει μόνο τις εξαναγκαστικές εξαφανίσεις που διαπράττονται εναντίον Πακιστανών υπηκόων ή εντός Πακιστάν, αγνοώντας περιπτώσεις Πακιστανών που θα μπορούσαν να είναι υπεύθυνοι εξαναγκαστικών εξαφανίσεων στο εξωτερικό, πιθανών ξένων θυμάτων και περιπτώσεων όπου ο φερόμενος ως δράστης είναι παρών σε οποιοδήποτε έδαφος υπό τη δικαιοδοσία του Πακιστάν, όπως προβλέπει το διεθνές δίκαιο. Το νομοσχέδιο ισχύει επίσης μόνο για περιπτώσεις όπου έχει λάβει χώρα «παράνομη στέρηση της ελευθερίας», παραλείποντας να αναγνωρίσει ότι εξαναγκαστικές εξαφανίσεις μπορεί να διαπράττονται ακόμη και έπειτα από νόμιμη κράτηση ή σύλληψη. Ομοίως, το νομοσχέδιο δεν αναγνωρίζει ότι η κρατική γνώση, η συναίνεση ή η υποστήριξη μιας εξαφάνισης δεν είναι απαραίτητες για να θεωρηθεί μια πράξη αξιόποινη.
Ομοίως, το νομοσχέδιο δεν καθορίζει σαφώς τι επιτάσσει και δεν διευκρινίζει υπό ποια νομική δομή οι οικογένειες των θυμάτων θα μπορούν να υποβάλλουν καταγγελία, πώς θα καθορίζεται η αποζημίωση και τι αναδρομική ισχύ θα έχει η τροποποίηση, εάν υπάρχει.
Το τροποποιητικό νομοσχέδιο παρουσιάστηκε στο κοινοβούλιο από το Υπουργείο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων στις 7 Ιουνίου. Επί του παρόντος, συζητιέται στη Μόνιμη Επιτροπή Εσωτερικών στην Εθνοσυνέλευση, η οποία δεν έχει διατυπώσει κανένα σχόλιο για σχεδόν τρεις μήνες. Λίγες εβδομάδες μετά την παρουσίαση της μεταρρύθμισης, στις 26 Ιουνίου, ο πολιτικός ακτιβιστής Seengar Noonari απήχθη από τις αρχές.
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί επίσης τις πακιστανικές αρχές να τηρήσουν άμεσα τη Διεθνή Σύμβαση για την Προστασία όλων των Ατόμων από Εξαναγκαστικές Εξαφανίσεις, χωρίς καμία επιφύλαξη στο κείμενο, και να αποκαλύψουν άμεσα τον τόπο και την τύχη των αγνοουμένων.
«Οι εξαναγκαστικές εξαφανίσεις έχουν αφήσει ανεξίτηλη και οδυνηρή κληρονομιά στο Πακιστάν. Για να προχωρήσουμε από αυτό το παρελθόν, οι αρχές πρέπει όχι μόνο να επιταχύνουν τις μεταρρυθμίσεις, αλλά και να είναι απόλυτα διαφανείς σχετικά με την τύχη όλων όσων απήχθησαν από κρατικούς φορείς και άλλες ομάδες, και να ωθήσουν τους δράστες να λογοδοτήσουν», δήλωσε η Dinushika Dissanayake.
Ιστορικό
Το Πακιστάν έχει σημειώσει περιορισμένη πρόοδο προς την απαγόρευση των εξαναγκαστικών εξαφανίσεων. Πρόσφατες ετυμηγορίες του Ανώτατου Δικαστηρίου του Ισλαμαμπάντ έχουν δημιουργήσει προηγούμενα για αποζημιώσεις των οικογενειών θυμάτων εξαναγκαστικών εξαφανίσεων και για πρόστιμα εναντίον αξιωματούχων επιβολής του νόμου. Ωστόσο, δεν είναι σαφές εάν αυτά έχουν εφαρμοστεί.
Ο Seengar Noonari επέστρεψε στην οικογένειά του πέντε εβδομάδες μετά την εξαναγκαστική εξαφάνισή του.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις εξαναγκαστικές εξαφανίσεις στο Πακιστάν, δείτε εδώ.
