ΑΝΓΚΟΛΑ: ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΠΕΙΝΑ, ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΠΟΥΝ ΤΑ ΣΠΙΤΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΘΩΣ Η ΞΗΡΑΣΙΑ ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΕΙ ΤΟΝ ΝΟΤΟ ΤΗΣ ΑΝΓΚΟΛΑΣ
Εκατομμύρια άνθρωποι στη νότια Ανγκόλα αντιμετωπίζουν μια υπαρξιακή απειλή καθώς η ξηρασία που επιδεινώνεται από την κλιματική αλλαγή συνεχίζει να πλήττει την περιοχή, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία. Η οργάνωση υπογράμμισε πώς η δημιουργία εμπορικών αγροκτημάτων εκτροφής βοοειδών σε κοινοτική γη έχει απομακρύνει τις ποιμενικές κοινότητες από τη γη τους από το τέλος του εμφυλίου πολέμου το 2002, μια αλλαγή που άφησε τεράστια τμήματα του πληθυσμού διατροφικά ανασφαλή και άνοιξε τον δρόμο για μια ανθρωπιστική κρίση, καθώς η οξεία ξηρασία επιμένει για πάνω από τρία χρόνια απ’ όταν η ξηρασία έπληξε την περιοχή πριν από τρία χρόνια. Καθώς τα τρόφιμα και το νερό γίνονται όλο και πιο σπάνια, χιλιάδες εγκαταλείπουν τα σπίτια τους και αναζητούν καταφύγιο στη γειτονική Ναμίμπια.
Εκατομμύρια άνθρωποι στη νότια Αγκόλα βρίσκονται στο χείλος της λιμοκτονίας, εγκλωβισμένοι μεταξύ των καταστροφικών συνεπειών της κλιματικής αλλαγής και της μετατροπής της γης τους σε εκτάσεις εμπορικής κτηνοτροφίας.
Deprose Muchena, διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ανατολική και τη Νότια Αφρική
«Αυτή η ξηρασία, η χειρότερη των τελευταίων 40 ετών, έχει διαλύσει τις παραδοσιακές κοινότητες που αγωνίζονται να επιβιώσουν από τότε που αποστερήθηκαν τις τεράστιες εκτάσεις γης προς βοσκή. Η κυβέρνηση της Αγκόλας πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για τον δικό της ρόλο σε αυτήν την τρομερή κατάσταση, να εξασφαλίσει αποζημιώσεις για τις πληγείσες κοινότητες, και να λάβει άμεσα μέτρα για την αντιμετώπιση της επισιτιστικής ανασφάλειας στις αγροτικές περιοχές των επαρχιών Κουνέν και Χιούλα».
Σύμφωνα με την Associação Construindo Comunidades (ΑCC), μια τοπική ΜΚΟ, παραδοσιακές ποιμενικές οικογένειες στον δήμο Γκάμπος της επαρχίας Χιούλα αντιμετωπίζουν πείνα. Η ACC ανέφερε ότι δεκάδες άνθρωποι έχουν πεθάνει από υποσιτισμό από το 2019, με τους ηλικιωμένους και τα παιδιά να είναι ιδιαίτερα ευάλωτα. Η ACC, η οποία διανέμει καλάθια τροφίμων στην περιοχή, δήλωσε ότι οι άνθρωποι είχαν καταφύγει στην κατανάλωση φύλλων για να επιβιώσουν.
Ξεφεύγοντας από την πείνα
Οι πολίτες της Αγκόλας που ζουν στις επαρχίες Κουνέν και Χιούλα έχουν πληγεί ιδιαίτερα από την επίμονη ξηρασία. Η περίοδος βροχών του 2020/21 ήταν ασυνήθιστα ξηρή, πράγμα που σημαίνει ότι η κατάσταση είναι πιθανό να επιδεινωθεί περαιτέρω τους επόμενους μήνες. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα (WFP), η έλλειψη βροχοπτώσεων μεταξύ Νοεμβρίου 2020 και Ιανουαρίου 2021 έχει ήδη προκαλέσει τη χειρότερη ξηρασία τα τελευταία 40 χρόνια.
Η ξηρασία έχει κάνει τις ζωές των παραδοσιακών ποιμενικών κοινοτήτων πολύ δύσκολη και η πείνα έχει οδηγήσει χιλιάδες πέρα από τα σύνορα της Ναμίμπια από τις αρχές Μαρτίου του 2021, σύμφωνα με τη Διεθνή Ομοσπονδία Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου (IFRC).
Το IFRC ανέφερε ότι οι τοπικές αρχές της Ναμίμπια είχαν καταγράψει συνολικά 894 πολίτες της Αγκόλας στις περιοχές Ομουσάτι και Κουνέν έως τις 20 Μαρτίου. Στις 14 Μαρτίου 2021, η ραδιοτηλεοπτική ένωση της Ναμίμπια ανέφερε ότι μεγάλος αριθμός οικογενειών ποιμένων από τις επαρχίες Κουνέν και Χιούλα είχαν εγκαταλείψει τα σπίτια τους για να αναζητήσουν καταφύγιο στη βόρεια Ναμίμπια. Τον Μάιο του 2021, ΜΚΟ της Αγκόλας ανέφεραν ότι πάνω από 7.000 κάτοικοι της Αγκόλας, κυρίως γυναίκες με παιδιά και νέοι/ες, είχαν φύγει προς στη Ναμίμπια, αριθμός που εξακολουθεί να αυξάνεται. Οι ΜΚΟ της Αγκόλας αναφέρουν όσους/ες καταφεύγουν στη Ναμίμπια ως «κλιματικούς/ές πρόσφυγες», εντοπίζοντας την προσοχή στο γεγονός ότι η ξηρασία και η έλλειψη πόρων στη νότια Αγκόλα τούς ωθούν να μεταναστεύσουν στη Ναμίμπια ως απεγνωσμένο βήμα επιβίωσης.
Η Διακυβερνητική Ομάδα για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) παρατήρησε ότι «η συχνότητα και η ένταση της ξηρασίας έχει αυξηθεί σε ορισμένες περιοχές», συμπεριλαμβανομένης της νότιας Αφρικής, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη και ότι «η συχνότητα και η ένταση της ξηρασίας προβλέπεται να αυξηθούν ιδιαίτερα στην περιοχή της Μεσογείου και στη νότια Αφρική».
Κατοχή γης
Η κατάσταση στις επαρχίες Κουνέν και Χιούλα ήταν επισφαλής ακόμα και πριν από την ξηρασία. Η επισιτιστική ανασφάλεια έχει αυξηθεί εν μέρει λόγω της μετατροπής των κοινοτικών βοσκοτόπων σε εμπορικά αγροκτήματα, η οποία συμβαίνει τις τελευταίες δύο δεκαετίες μετά τον εμφύλιο πόλεμο. Το 2019, η Διεθνής Αμνηστία αποκάλυψε πώς η κυβέρνηση της Αγκόλας είχε εκτρέψει τις κοινοτικές εκτάσεις βοσκής του Γκάμπο σε εμπορικά κτηνοτροφικά αγροκτήματα εκτός των προβλεπόμενων διαδικασιών.
Σύμφωνα με την κυβέρνηση, το 67% των βοσκοτόπων στον δήμο Γκάμπος έχει καταληφθεί από εμπορικές φάρμες εκτροφής βοοειδών. Αυτό περιλαμβάνει μεγάλα τμήματα της Vale de Chimbolela, γνωστά στους βοσκούς ως «το λίκνο των βοοειδών» και την Tunda dos Gambos, τα συνηθισμένα κοινοτικά βοσκοτόπια για τους βοσκούς της περιοχής. Η Διεθνής Αμνηστία, σε έκθεσή της το 2019, με τίτλο «Το τέλος του παραδείσου των βοοειδών», έδειξε πώς η κατοχή της πιο εύφορης γης από εμπορικές φάρμες εκτροφής βοοειδών εμπόδισε την πρόσβαση σε γη ποιοτικής βοσκής υπονομεύοντας έτσι την οικονομική και κοινωνική ανθεκτικότητα των ποιμενικών κοινοτήτων και την ικανότητά τους παράγουν τρόφιμα και επιβιώνουν από ξηρασίες.
Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην πείνα
Η Διεθνής Αμνηστία επισκέφθηκε παραδοσιακές ποιμενικές κοινότητες στο δήμο Γκάμπος, στην επαρχία Χιούλα το 2018 και το 2019. Οι ερευνητές/ήτριες είδαν από πρώτο χέρι τον αγώνα να παραγάγουν τρόφιμα, και τεκμηρίωσαν, για παράδειγμα, το αρνητικό αντίκτυπο στις γυναίκες, καθώς φέρουν το βάρος να οργώνουν τη γη και να φροντίζουν παράλληλα τους ασθενείς και τα παιδιά. Πρέπει επίσης να ταξιδέψουν μεγάλες αποστάσεις (περίπου 10 χιλιόμετρα) για να πουλήσουν καυσόξυλα ώστε να μπορέσουν να αγοράσουν τρόφιμα.
Τρία χρόνια μετά, η ξηρασία δεν δείχνει σημάδια μείωσης.
Το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα (WFP) παρατήρησε ότι ως άμεση συνέπεια της ξηρασίας, ο υποσιτισμός κορυφώνεται, και η πρόσβαση στο νερό, στην καθαριότητα και την υγιεινή καθίσταται όλο και πιο επισφαλής με αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία και τη διατροφή των τοπικών κοινοτήτων.
Τον Μάιο του 2021, το WFP υπολόγισε ότι 6 εκατομμύρια άνθρωποι στην Αγκόλα είχαν ανεπαρκή τρόφιμα, με την επισιτιστική ανασφάλεια να κυριαρχεί στο νότο της χώρας. Σημείωσε επίσης ότι περισσότερα από 15 εκατομμύρια άνθρωποι χρησιμοποιούν στρατηγικές αντιμετώπισης κρίσεων ή έκτακτης ανάγκης, όπως η χρήση του αποθεματικού ή η μείωση των μη διατροφικών εξόδων.
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις αρχές της Αγκόλας και τη διεθνή κοινότητα να εντείνουν τις προσπάθειές τους για ανακούφιση, συμπεριλαμβανομένης της συστηματικής και τακτικής επείγουσας επισιτιστικής βοήθειας και της πρόσβασης σε καθαρό και ασφαλές νερό για οικιακή χρήση και κατανάλωση στις αγροτικές περιοχές των επαρχιών Κουνέν και Χιούλα.
Η κατάσταση στη νότια Αγκόλα είναι μια επώδυνη υπενθύμιση ότι η κλιματική αλλαγή προκαλεί ήδη πόνο και θάνατο. Η διεθνής κοινότητα, ιδιαίτερα οι πλουσιότερες χώρες και οι πιο υπεύθυνες για την κλιματική κρίση, πρέπει να αναλάβουν άμεση δράση για να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα μειώνοντας επειγόντως τις αέριες εκπομπές και παρέχοντας την απαραίτητη οικονομική και τεχνική βοήθεια στην κυβέρνηση και την τοπική κοινωνία των πολιτών για την υποστήριξη των κοινοτήτων που έχουν πληγεί.
Deprose Muchena
«Επιπλέον, οι αρχές της Αγκόλας πρέπει να σταματήσουν να απομακρύνουν τη γη από τις παραδοσιακές κοινότητες στις αγροτικές περιοχές των επαρχιών Κουνέν και Χιούλα. Πρέπει να διασφαλίσουν ότι όσοι/ες χορήγησαν τα κοινοτικά βοσκοτόπια σε εμπορικές φάρμες θα λογοδοτήσουν.