ΤΥΝΗΣΙΑ: Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΣΕ ΚΙΝΔΥΝΟ ΚΑΘΩΣ ΑΥΞΑΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΔΙΩΞΕΙΣ

Οι αρχές της Τυνησίας πρέπει να σταματήσουν άμεσα να εκμεταλλεύονται τους σε μεγάλο βαθμό ανεπίκαιρους, εξαιρετικά ευρείς και κατασταλτικούς νόμους για να διώκουν άτομα που ασκούν το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης διαδικτυακά, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία στην έκθεση και εκστρατεία που δημοσίευσε χτες.

Η Διεθνής Αμνηστία διαπίστωσε πως τουλάχιστον 40 bloggers, διαχειριστές/ριες που ακολουθούνται ευρέως στις σελίδες του Facebook, πολιτικοί ακτιβιστές/τριες και υπερασπιστές/τριες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων βρέθηκαν αντιμέτωποι/ες με ποινική δίωξη κατά το διάστημα 2018-2020 επειδή δημοσίευσαν στο διαδίκτυο αναρτήσεις κριτικής εναντίον των περιφερειακών αρχών, της αστυνομίας και άλλων κρατικών αξιωματούχων.

«Είναι πολύ ενοχλητικό να βλέπουμε bloggers και ακτιβιστές/τριες να στοχοποιούνται με ποινικές διώξεις βάσει νόμων οι οποίοι χρονολογούνται από την καταστολή στην Τυνησία, 10 χρόνια μετά την επανάσταση, απλά επειδή δημοσίευσαν την άποψη τους στο Facebook. Αντί να προσπαθούν να σταματήσουν την κριτική, οι αρχές της Τυνησίας θα έπρεπε να στηρίζουν το δικαίωμα του κάθε ατόμου να μπορεί να εκφράζεται ελεύθερα και ασφαλή, χωρίς φόβο μήπως υποστεί αντίποινα,» ανέφερε η Amna Guellali, Αναπληρώτρια Περιφερειακή Διευθύντρια για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.

«Οι διώξεις αυτές απειλούν την πρόοδο ανθρωπίνων δικαιωμάτων που έχει γίνει ως τώρα στην Τυνησία όπου η ελευθερία της έκφρασης υπήρξε μία αξία που κατακτήθηκε έπειτα από σκληρό αγώνα της επανάστασης. Ζητάμε από τις νομοθετικές αρχές να θέσουν ως προτεραιότητα τους την τροποποίηση των σε μεγάλο βαθμό ανεπίκαιρων νόμων, οι οποίοι επιτρέπουν την καταστολή, προκειμένου να αποφευχθεί μία οπισθοδρόμηση αλλά και να διασφαλίσουν την πλήρη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις της Τυνησίας ώστε να μην παραβιάζεται το δικαίωμα ελευθερίας της έκφρασης.»

Παρά το γεγονός ότι όλες αυτές οι υποθέσεις δεν οδήγησαν σε ποινή φυλάκισης, οι κλητεύσεις ανάκρισης, οι κατηγορίες και οι δίκες στις οποίες υπάρχει το ενδεχόμενο φυλάκισης αλλά και η παρενόχληση και ο εκφοβισμός ενάντια σε όσους και όσες εκφράζουν κριτικές απόψεις κατά δημοσίων αξιωματούχων, λειτουργούν αποθαρρυντικά στο δικαίωμα ελευθερίας του λόγου.

Αν και η Τυνησία θεωρείται ως η μόνη χώρα της Αραβικής εξέγερσης που έχει σημειώσει επιτυχία και έχει επικροτηθεί για την προσπάθεια διαμόρφωσης ενός ασφαλούς περιβάλλοντος σχετικά με όλες τις μορφές έκφρασης, το Υπουργείο Εσωτερικό ξεκινάει ανοιχτές απειλές διώξεων κατά ανθρώπων για την νόμιμη κριτική που άσκησαν κατά της αστυνομίας. Παράλληλα έχει παρατηρηθεί μία αυξανόμενη τάση διώξεων που σχετίζονται με δημοσιεύσεις στο Facebook οι οποίες περιείχαν σχόλια για εικαζόμενες περιπτώσεις διαφθοράς, κριτική κατά των αρχών ή θεωρήθηκαν ως «προσβολή» κατά των αξιωματούχων.

Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις αρχές της Τυνησίας να προστατέψουν την ελευθερία της έκφρασης στην Τυνησία με το να αποσύρουν όλες τις κατηγορίες εναντίων όσων αποτέλεσαν αντικείμενο έρευνας ή δίωξης για την ειρηνική άσκηση του δικαιώματός τους στην ελευθερία της έκφρασης. Πρέπει επίσης να δώσουν εντολή στις αρχές που ασκούν ποινικές διώξεις αλλά και στους κρατικούς αξιωματούχους, να σταματήσουν να παρενοχλούν και να απειλούν με τέτοιες διώξεις.

Η οργάνωση επίσης καλεί τους τυνήσιους βουλευτές να θέσουν ως προτεραιότητα τους τη μεταρρύθμιση ορισμένων νόμων, συμπεριλαμβανομένων διατάξεων του Κώδικα Τηλεπικοινωνίων και του Ποινικού Κώδικα οι οποίοι ποινικοποιούν ή περιορίζουν νομοθετικά τη νόμιμη έκφραση. Τους καλεί επίσης να αντιμετωπίζουν υποθέσεις δυσφήμησης ως αστικά αδικήματα και μόνο.

Αυξανόμενη μισαλλοδοξία και κριτική

Κατά τα τελευταία δύο χρόνια, οι τυνησιακές αρχές έχουν δείξει πως δεν έχουν ανοχή ως προς τις κριτικές σε δημόσιους αξιωματούχους ή δημόσιους φορείς και έχουν αυξήσει σημαντικά τις διώξεις κατά των bloggers και των χρηστών/ριών του Facebook επειδή εξέφρασαν την άποψη τους, η οποία θεωρήθηκε «προσβλητική» .

Το Υπουργείο Εσωτερικών, οι δυνάμεις ασφαλείας και οι τοπικές αρχές έχουν πραγματοποιήσει ευρέως απειλές διώξεων τα τελευταία δύο χρόνια ως απάντηση στην κριτική που ασκείται κατά ενεργειών της αστυνομίας ή εκστρατειών που καλούν σε λογοδοσία.

Στις 18 Οκτωβρίου, το Υπουργείο Εσωτερικών εξέδωσε δήλωση με την οποία ανακοίνωσε ότι «θα αναλάβει νομική δράση εναντίον όσων προσβάλουν σκοπίμως, αμφισβητούν ή μεταδίδουν ψευδείς ισχυρισμούς για τις υπηρεσίες (της κυβέρνησης).» Η ίδια δήλωση, συνεχίζει υποστηρίζοντας ότι «πρόσφατες επαναλαμβανόμενες δηλώσεις από ανθρώπους με διαφορετικές διασυνδέσεις και ιδιότητες από διάφορες ιστοσελίδες των μέσω μαζικής ενημέρωσης θα θεωρούνται επικίνδυνες καθώς θέτουν σε κίνδυνο τους θεσμούς ασφαλείας.»

Στις 20 Οκτωβρίου του 2020, τουλάχιστον 5 ακτιβιστές/τριες κλήθηκαν σε έρευνα επειδή άσκησαν κριτική στις δυνάμεις ασφαλείας στο διαδίκτυο εντός πλαισίου της καμπάνιας ενάντια σε νομοσχέδιο που ενδυναμώνει την ατιμωρησία.

Σύμφωνα με τα ευρήματα της Διεθνούς Αμνηστίας, οι διατάξεις πολύ συχνά χρησιμοποιούνται για διώξεις του λόγου στο διαδίκτυο βάσει του Ποινικού Κώδικα της Τυνησίας, του Κώδικα των Τηλεπικοινωνίων και του Διατάγματος 115 σχετικά με την Ελευθερία της Έκφρασης του Τύπου.

Παραδείγματος χάριν, στις 7 Οκτωβρίου του 2020, η ακτιβίστρια ενάντια στην ατιμωρησία, Myriam Bribri έλαβε κλήσεις από την δικαστική αστυνομία στο Sfax επειδή δημοσίευσε την κριτική της για την αστυνομία στο Facebook. Την επόμενη μέρα, δέχθηκε παράπονο από το γραφείο γενικού γραμματέα της Ένωσης Δυνάμεων Ασφαλείας στο Sfax, με την κατηγορία της «προσβολής κατά της αστυνομίας.»

Ο διεθνής νόμος για τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν αναγνωρίζει την «προσβολή» ως νομοθετική παραβίαση αλλά ως λόγο που προστατεύεται από την ελευθερία της έκφρασης.

Η Myriam Bribri συνελήφθη και τέθηκε υπό κράτηση πριν μεταφερθεί στο δικαστήριο την ίδια μέρα. Βρίσκεται αντιμέτωπη με της κατηγορία«βλάβης εκ προθέσεων κατά τρίτων και διατάραξη της ηρεμίας τους» βάσει του Άρθρου 86 του Κώδικα Τηλεπικοινωνίων ο οποίος προβλέπει έως και δυο χρόνια φυλάκισης. Η Myriam Bribri ανέφερε ότι χρειάστηκε να περιμένει σχεδόν δύο ώρες στο δικαστήριο μέχρι οι δικηγόροι της να την ενημερώσουν ότι η δίκη θα ξεκινούσε το μεσημέρι. Ο δικαστής έκανε δεκτό το αίτημα του/της δικηγόρου της Myriam για αναβολή της ακρόασης της και έτσι αφέθηκε προσωρινά ελεύθερη. Η Myriam προβλέπεται να παρευρεθεί εκ νέου στο δικαστήριο στις 14 Δεκεμβρίου.

Ομοίως, στις 6 Οκτωβρίου, ο Imed Ben Khoud,, ακτιβιστής της κοινωνίας των πολιτών από το Kerouane, δημοσίευσε ένα σκίτσο ενός διάσημου ανώνυμου σκιτσογράφου στο Facebook, στο οποίο αναπαρίστανται αστυνομικοί ως «σκυλιά» και το κτήριο του Υπουργείου Εσωτερικών ως το «σκυλόσπιτο». Στις 12 Οκτωβρίου, συνελήφθη από την Εθνική Φρουρά βάσει των ίδιων κατηγοριών του Κώδικα Τηλεπικοινωνιών. Λίγο αργότερα την ίδια μέρα αφέθηκε ελεύθερος, ωστόσο η έρευνα εναντίον του παραμένει ανοιχτή.

Οι τοπικές αρχές έχουν επίσης χρησιμοποιήσει διατάξεις του Ποινικού Κώδικα για την πραγματοποίηση διώξεων κατά ατόμων που άσκησαν κριτική εναντίον τους, όπως η περίπτωση του blogger Anis Mabrouki. Στις 13 Απριλίου, ο Anis Mabrouki δημοσίευσε ένα βίντεο στο Facebook στο οποίο φαίνεται πλήθος πολιτών στην Τεμπούρμπα (30 χιλιόμετρα δυτικά της πρωτεύουσας, Τύνιδας), οι οποίοι συγκεντρώθηκαν έξω από το κλειστό γραφείο του δημάρχου για να ζητήσουν οικονομική βοήθεια λόγω του κορονοϊού και της ολικής απαγόρευσης, βοήθεια που τους είχε υποσχεθεί η κυβέρνηση. Άσκησε κριτική στις τοπικές αρχές λέγοντας πως τα άτομα που είχαν πραγματική ανάγκη αγνοήθηκαν και κατηγόρησε τον δήμαρχο για ανικανότητα διαχείρισης της διανομής βοήθειας. Την επόμενη μέρα έλαβε κλήση από τις αρχές καθώς ο δήμαρχος υπέβαλε κατηγορίες εναντίον του. Στις 15 Απριλίου ο Anis Mabrouki κατηγορήθηκε για «πρόκληση θορύβων και διατάραξη του κοινού» αλλά και για «κατηγορία κατά των δημόσιων υπαλλήλων για εγκλήματα που σχετίζονται με την δουλειά τους χωρίς αποδείξεις» βάσει των άρθρων 316 και 128 του Ποινικού Κώδικα. Ο Anis συνελήφθη και κρατήθηκε στην φυλακή σε καθεστώς προδικαστικής κράτησης μέχρι που το Πρωτοδικείο της πόλη Μανούμπα τον αθώωσε στις 30 Απριλίου.

Η εκστρατεία της Διεθνούς Αμνηστίας καλεί τις αρχές της Τυνησίας να σταματήσουν τις διώξεις εναντίων όλων όσων ασκούν το νόμιμο δικαίωμά τους στην ειρηνική έκφραση. Τις καλεί επίσης να τροποποιήσουν τους νόμους που παρουσιάζουν απειλές για την ελευθερία της έκφρασης στην Τυνησία.