ΤΟ ΑΖΕΡΜΠΑΙΤΖΑΝ ΚΑΙ Η ΑΡΜΕΝΙΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΣΟΥΝ ΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΓΡΑΜΜΗ ΣΤΟ NAGORNO-KARABAKH
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί όλες τις πλευρές στη σύγκρουση στην αυτόνομη περιοχή Nagorno-Karabakh του Αζερμπαϊτζάν να σεβαστούν πλήρως το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και να προστατεύσουν τους πολίτες από τις επιπτώσεις των εχθροπραξιών. Στις 27 Σεπτεμβρίου, ξέσπασαν έντονες διαμάχες μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας και των αρμενικών δυνάμεων του Nagorno-Karabakh, επί της αμφισβητούμενης περιοχής Nagorno-Karabakh.
Το Αζερμπαϊτζάν ανακοίνωσε αντεπίθεση με στρατιωτική επιχείρηση σε ολόκληρη την πρώτη γραμμή στο Nagorno-Karabakh, που ισχυρίστηκε ότι ήρθε ως απάντηση στο βομβαρδισμό από τις αρμενικές δυνάμεις, ενώ οι Αρμενία και οι de facto αρχές στο Nagorno-Karabakh κήρυξαν στρατιωτικό νόμο και στρατιωτική κινητοποίηση.
Δεκάδες άνθρωποι βρέθηκαν νεκροί και στις δύο πλευρές, με τον αριθμό των νεκρών να αυξάνεται καθώς συνεχίζονται οι συγκρούσεις. Ενώ αναφέρεται ότι τα περισσότερα θύματα ήταν στρατιωτικοί, και οι δύο πλευρές ανέφεραν ότι σκοτώθηκαν και τραυματίστηκαν και άμαχοι. Σύμφωνα με το Υπουργείο Άμυνας της Αρμενίας, πόλεις και χωριά, συμπεριλαμβανομένης της περιφερειακής πρωτεύουσας Stepanakert/Khankendi, βομβαρδίστηκαν το πρωί της Κυριακής 27 Σεπτεμβρίου. Οι χρήστες/ριες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από την Αρμενία δημοσίευσαν επίσης φωτογραφίες και βίντεο που φέρεται να δείχνουν το βομβαρδισμό του Stepanakert/Khankendi και των γύρω περιοχών. Οι de facto αρχές του Nagorno-Karabakh ανέφεραν ότι δύο πολίτες, μια γυναίκα και ένα παιδί, σκοτώθηκαν από το βομβαρδισμό των δυνάμεων του Αζερμπαϊτζάν στην περιοχή Martuni του Nagorno-Karabakh, ενώ δύο άλλοι πολίτες τραυματίστηκαν και τα σχολεία μπήκαν στο στόχαστρο.
Στις 29 Σεπτεμβρίου, ένας εκπρόσωπος του υπουργείου Άμυνας της Αρμενίας δημοσίευσε ένα βίντεο στο Facebook που φέρεται να δείχνει ένα αστικό λεωφορείο στην πόλη Vardenis στην Αρμενία να δέχεται πυρά από ένα μη επανδρωμένο εναέριο όχημα του Αζερμπαϊτζάν (UAV) 5 και να σκοτώνει έναν άμαχο.
Το Υπουργείο Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν ανέφερε ότι αρκετοί πολίτες τραυματίστηκαν και σκοτώθηκαν και οι πολιτικές υποδομές υπέστησαν ζημιές ως αποτέλεσμα έντονης βομβιστικής επίθεσης από τις αρμενικές δυνάμεις σε διάφορα χωριά κατά μήκος της πρώτης γραμμής, συμπεριλαμβανομένου του βομβαρδισμού της πόλης του Terter του Αζερμπαϊτζάν, νότια του Nagorno-Karabakh. Αυτό φέρεται να είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή πολλών σπιτιών αμάχων στις 28 Σεπτεμβρίου και τον βομβαρδισμό της περιοχής Dashkesan του Αζερμπαϊτζάν στις 29 Σεπτεμβρίου. Δέκα πολίτες βρέθηκαν νεκροί και 30 τραυματίστηκαν τις πρώτες τρεις ημέρες των εχθροπραξιών. Η Διεθνής Αμνηστία δεν μπόρεσε ακόμη να τεκμηριώσει ανεξάρτητα τις αναφορές ατυχημάτων αμάχων ή να εξακριβώσει τις συνθήκες υπό τις οποίες συνέβησαν.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν περιορίζει επίσης την πρόσβαση στο Διαδίκτυο σε ολόκληρη τη χώρα. Σύμφωνα με το Υπουργείο Επικοινωνιών του Αζερμπαϊτζάν, οι περιορισμοί εξυπηρετούν τον σκοπό της πρόληψης των προκλήσεων. Οι ακτιβιστές/ριες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Αζερμπαϊτζάν είπαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι οι αρχές έχουν αποκλείσει τα περισσότερα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ότι επί του παρόντος διατίθεται περιορισμένη πρόσβαση μέσω VPN.
Οι υπηρεσίες ασφαλείας του Αζερμπαϊτζάν συνέλαβαν επίσης και ανέκριναν τον ακτιβιστή και πρώην κρατούμενο συνείδησης Giyas Ibrahimov στο διαμέρισμά του, μετά από δημοσιεύσεις του στο Facebook στις οποίες επικρίνει τις εχθροπραξίες. Απελευθερώθηκε την ίδια μέρα χωρίς καμία κατηγορία μετά από ανάκρισή στο κτίριο της Υπηρεσίας Κρατικής Ασφάλειας. Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τα μέρη της σύγκρουσης να σεβαστούν πλήρως το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, ιδίως την απαγόρευση των άμεσων επιθέσεων εναντίον αμάχων και πολιτών, καθώς και των αδιάκριτων επιθέσεων. Οι στρατιωτικές δυνάμεις πρέπει επίσης να λάβουν όλες τις εφικτές προφυλάξεις για να σώσουν αμάχους και πολίτες. Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιούν εκρηκτικά όπλα ευρείας περιοχής, όπως το πυροβολικό, κοντά σε σημεία που υπάρχουν πολίτες.
Οι αναφορές παραβιάσεων του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου πρέπει να διερευνηθούν διεξοδικά και οι δράστες να λογοδοτήσουν. Η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν εξακολουθούν επίσης να δεσμεύονται από τις υποχρεώσεις τους βάσει του διεθνούς δικαίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα και δεν πρέπει να χρησιμοποιούν τη σύγκρουση ως πρόσχημα για αυθαίρετους περιορισμούς στα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι αναφορές ότι οι αρχές στο Αζερμπαϊτζάν έχουν μειώσει την πρόσβαση στο Διαδίκτυο σε ολόκληρη τη χώρα είναι πολύ ανησυχητικές. Αυτό θα ήταν ένα δυσανάλογο μέτρο και θα παραβίαζε το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης.
Δυσανάλογη ήταν επίσης και η αυθαίρετη κράτηση του Giyas Ibrahimov ως αντίποινα για τις ειρηνικές, αντιπολεμικές απόψεις του, γεγονός που παραβιάζει το δικαίωμά του στην ελεύθερη έκφραση. Η Διεθνής Αμνηστία παροτρύνει επίσης τη διεθνή κοινότητα να παρακολουθεί την κατάσταση και να καταβάλλει κάθε προσπάθεια για να διασφαλίσει ότι και οι δύο πλευρές της σύγκρουσης τηρούν το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και δίνουν απόλυτη προτεραιότητα στην πολιτική προστασία.
ΥΠΟΒΑΘΡΟ
Το Αζερμπαϊτζάν και η Αρμενία έχουν ξεκινήσει διαμάχη για την περιοχή Nagorno-Karabakh που κατοικείται κυρίως από Αρμενίους και η οποία κήρυξε μονομερή ανεξαρτησία από το Αζερμπαϊτζάν το 1991 και παραμένει διεθνώς μη αναγνωρισμένη μέχρι σήμερα. Η σύγκρουση στην περιοχή ξεκίνησε το 1988 και διήρκεσε μέχρι και τη δεκαετία του 1990, αφήνοντας δεκάδες χιλιάδες νεκρούς/ές και εκατοντάδες χιλιάδες εκτοπισμένους/ες, κυρίως από το Αζερμπαϊτζάν. Οι τοπικές de facto αρχές στο Nagorno-Karabakh, υποστηριζόμενες από την Αρμενία, έχουν διατηρήσει τον έλεγχο στην επικράτεια της περιφέρειας Nagorno-Karabakh και επτά περιβάλλουσες περιφέρειες του Αζερμπαϊτζάν από τότε που τέθηκε σε ισχύ μια εύθραυστη εκεχειρία το 1994.
Υπήρξαν πολλά περιστατικά εχθροπραξιών και αψιμαχιών τόσο στο Nagorno-Karabakh αλλά και κατά μήκος των συνόρων Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν. Τον Απρίλιο του 2016, οι μάχες στην περιοχή του Nagorno-Karabakh που διήρκεσαν τέσσερις ημέρες είχαν ως αποτέλεσμα εκατοντάδες θύματα και από τις δύο πλευρές, συμπεριλαμβανομένων αμάχων και στρατιωτικών. Η τελευταία κλιμάκωση των εχθροπραξιών στα σύνορα της Αρμενίας με το Αζερμπαϊτζάν στις 14 Ιουλίου 2020 είχε ως αποτέλεσμα τουλάχιστον 16 θανάτους.
