ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ: Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΣΤΙΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ JULIAN ASSANGE ΥΠΟΝΟΜΕΥΕΙ ΤΗΝ ΑΝΟΙΧΤΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ

Η Διεθνής Αμνηστία εκφράζει τη βαθιά ανησυχία της καθώς η απαγόρευση πρόσβασης της οργάνωσης στην ακρόαση για την έκδοση του Julian Assange, η οποία ξεκίνησε στις 7 Σεπτεμβρίου στο Old Bailey του Λονδίνου, υπονομεύει την αναγνώριση των νομικών παρατηρητών/ριών ως εγγυητών για τη συμμόρφωση με τα διεθνή πρότυπα μιας δίκαιης δίκης. Η οργάνωση υπέβαλε τρία ξεχωριστά αιτήματα για πρόσβαση στις εγκαταστάσεις του Δικαστηρίου για την ακρόαση. Όλα τα αιτήματα απορρίφθηκαν, σηματοδοτώντας μια υποχώρηση εκ μέρους των βρετανικών αρχών από την αρχή της ανοιχτής δικαιοσύνης.

Η Διεθνής Αμνηστία καλεί την κυβέρνηση των ΗΠΑ να άρει όλες τις κατηγορίες εναντίον του Julian Assange για τις εκδοτικές του δραστηριότητες και από τις αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου να μην εκδώσουν τον Assange στις ΗΠΑ ή σε οποιαδήποτε χώρα όπου θα διατρέχει κίνδυνο σοβαρών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του. Στο πλαίσιο της έρευνας, της συνηγορίας και της εκστρατείας της για την υπόθεση Assange, η Διενθής Αμνηστία δεσμεύτηκε να παρακολουθεί την ακρόαση για την έκδοση στο Ηνωμένου Βασίλειο με τη συμμετοχή ειδικών διεθνών παρατηρητών/ριών για την παρακολούθηση και την τεκμηρίωση της διαδικασίας.

Στις 17 Αυγούστου, η Διεθνής Αμνηστία έστειλε επιστολή στον Υπουργό Δικαιοσύνης του Ηνωμένου Βασιλείου Robert Buckland ζητώντας επίσημη διαπίστευση και καθορισμένη θέση στην αίθουσα του δικαστηρίου για έναν παρατηρητή/ρια που θα παρακολουθούσε τη δικαστική διαδικασία για την έκδοση του Assange, η οποία και άρχισε στις 7 Σεπτεμβρίου. Το αίτημα βασίστηκε στο γεγονός ότι στην πρώτη φάση της ακρόασης για την έκδοση του Julian Assange τον Φεβρουάριο του 2020, ένας παρατηρητής/ρια της Διεθνούς Αμνηστίας βρισκόταν στην αίθουσα του δικαστηρίου για το μεγαλύτερο μέρος της ακρόασης. Ο παρατηρητής/ρια της δίκης ήταν ο μοναδικός εκπρόσωπος μιας διεθνούς οργάνωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων που βρέθηκε στην αίθουσα του δικαστηρίου και κατέγραψε τις διαδικασίες.

Ένας υπάλληλος της υπηρεσίας HM Courts and Tribunals επικοινώνησε την 1η Σεπτεμβρίου για να ενημερώσει τη Διεθνή Αμνηστία ότι το αίτημα πρόσβασης στην ακρόαση του Σεπτεμβρίου είχε απορριφθεί, αλλά η απομακρυσμένη πρόσβαση θα επιτρεπόταν. Όταν ο παρατηρητής μας προσπάθησε να αποκτήσει πρόσβαση στην ακρόαση το πρωί της 7ης Σεπτεμβρίου, δεν μπόρεσε να λάβει τον σύνδεσμο για να εργαστεί. Όταν απευθύνθηκε στο Δικαστήριο, ενημερώθηκε μέσω email ότι η απομακρυσμένη πρόσβασή του είχε ανακληθεί. Όσον αφορά την απόρριψη της απομακρυσμένης πρόσβασης στη Διεθνή Αμνηστία και σε περίπου 40 άλλες ομάδες/άτομα, η δικαστής δήλωσε ότι ήθελε να έχει τον έλεγχο στην αίθουσα του δικαστηρίου και σημείωσε ότι από την έναρξη της ακρόασης τον Φεβρουάριο κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο μια εικόνα του Julian Assange κατά παράβαση των δικαστικών κανονισμών.

Αυτή τη στιγμή, ο μόνος τρόπος για την παρακολούθηση της δίκης από τη Διεθνή Αμνηστία ήταν να περιμένει ο παρατηρητής μας στην ουρά για να αποκτήσει πρόσβαση στις θέσεις που προορίζονται για το κοινό στη αίθουσα προβολής της δίκης στο δικαστήριο, όπου ένας περιορισμένος αριθμός εργαζομένων στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και πολιτικών παρατηρητών παρακολουθούσαν τη διαδικασία σε ζωντανή μετάδοση.

Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, αυτές οι θέσεις προορίζονται για το ευρύ κοινό και οι οργανώσεις που λειτουργούν ως παρατηρητές στη δίκη δεν πρέπει να συναγωνίζονται με μέλη της κοινότητας για τις λίγες θέσεις που διατίθενται στη δημόσια αίθουσα . Επιπλέον, η πρόσβαση στην αίθουσα πραγματοποιείται με σειρά προτεραιότητας, για άτομα που περιμένουν στην ουρά από το πρωί. Η παρακολούθηση της δίκης απαιτεί συνεπή και εγγυημένη πρόσβαση στο δικαστήριο, προκειμένου να καταγραφούν πλήρως οι διαδικασίες καθ’ όλη τη διάρκεια. Δεν μπορεί να διασφαλιστεί η συνοχή και η εγγυημένη πρόσβαση σε μια θέση όταν επιχειρεί κανείς να εξασφαλίσει μια θέση στη δημόσια αίθουσα του δικαστηρίου. Επιπλέον, δεν επιτρέπονται συσκευές ή εργαλεία γραφής στη δημόσια αίθουσα, καθιστώντας αδύνατη την ακριβή καταγραφή/τεκμηρίωση των διαδικασιών.

Η Διεθνής Αμνηστία υπέβαλε επείγον αίτημα στη δικαστή στις 7 Σεπτεμβρίου ζητώντας και πάλι να της επιτραπεί η παρακολούθηση της δίκης μας στην αίθουσα του δικαστηρίου. Την επόμενη μέρα, απορρίφθηκε και αυτό. Το δικαστήριο αναβλήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου λόγω απειλής μόλυνσης από τον κορονοϊό και της ανάγκης ελέγχου όλων των ατόμων που επηρεάστηκαν. Τα τεστ ήταν αρνητικά. Όταν η ακρόαση συνεχίστηκε στις 14 Σεπτεμβρίου, η Διεθνής Αμνηστία υπέβαλε άλλο ένα αίτημα- αυτή τη φορά για πρόσβαση αυστηρά στη γεμάτη δημόσια αίθουσα. Αυτό το τελευταίο αίτημα απορρίφθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου, με τη δικαστή να σημειώνει ότι δεν θα προχωρούσε σε «ειδική πρόβλεψη» για τον δικαστικό έλεγχο της Αμνηστίας.

Η Διεθνής Αμνηστία παραμένει προσηλωμένη στην παρακολούθηση της ακρόασης έκδοσης του Julian Assange και θα συνεχίσει να υποστηρίζει τον εμπειρογνώμονα παρατηρητή της δίκης προκειμένου να αποκτήσει πρόσβαση στις εγκαταστάσεις του δικαστηρίου για να παρατηρήσει και να καταγράψει τι συμβαίνει στο δικαστήριο. Καλούμε τις αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου να αναγνωρίσουν τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζουν οι παρατηρητές της δίκης για την παρακολούθηση των νομικών διαδικασιών και να τηρήσουν την πλήρη δέσμευσή τους στην αρχή της ανοιχτής δικαιοσύνης.

Η παρακολούθηση δίκαιης δίκης ως διεθνής κανόνας

Η Διεθνής Αμνηστία στέλνει εδώ και πολλά χρόνια εμπειρογνώμονες παρατηρητές σε δίκες σε όλο τον κόσμο όπου διακυβεύονται σημαντικές αρχές για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η αποδοχή διεθνών παρατηρητών δίκης (είτε από ξένες κυβερνήσεις είτε από μη κυβερνητικές οργανώσεις) έχει γίνει διεθνής νομικός κανόνας. Η πρακτική είναι καθιερωμένη και αποδεκτή εντός της διεθνούς κοινότητας και συνδέεται με τα διεθνή πρότυπα δίκαιης δίκης, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος σε δημόσια ακρόαση και της αρχής της ανοιχτής δικαιοσύνης. Η εκτίμησή μας για μια δίκη ή νομική διαδικασία επιδιώκει να εξακριβώσει εάν η πρακτική στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι σύμφωνη με τους νόμους της χώρας όπου διεξάγεται η δίκη, και εάν αυτοί οι νόμοι και η πρακτική της υπόθεσης συμμορφώνονται με τα διεθνή πρότυπα, που κατοχυρώνονται στις συνθήκες στις οποίες το κράτος είναι συμβαλλόμενο μέρος και σε άλλα διεθνή πρότυπα που δε βασίζονται σε συνθήκες.

Η διεθνής παρακολούθηση δικών φέρει εις πέρας τρεις σημαντικούς στόχους:

• Αξιολογεί το πόσο δίκαιη είναι μια δίκη ή μια νομική διαδικασία παρέχοντας μια αμερόληπτη και ανεξάρτητη καταγραφή για το τι συνέβη.
• Προωθεί τα διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα δίκαιης δίκης προειδοποιώντας τους συμμετέχοντες στη δίκη, συμπεριλαμβανομένου ιδίως του δικαστή και του εισαγγελέα, ότι βρίσκονται υπό έλεγχο.
• Καταγράφουν τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις στα νομικά συστήματα της εκάστοτε χώρας.

Ο ρόλος μιας διεθνούς παρακολούθησης μια δίκης είναι ανάλογος αλλά διακριτός από τον τύπο ή τα άλλα μέσα. Ο διεθνής παρατηρητής δεν καταγράφει μόνο τις νομικές διαδικασίες, αλλά και αναλύει τις διαδικασίες συμμόρφωσης του κράτους με τις διεθνείς υποχρεώσεις του για τα ανθρώπινα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στη δίκαιη δίκη. Η παρουσία του παρατηρητή θυμίζει στον προεδρεύοντα δικαστή ότι ανεξάρτητοι και αμερόληπτοι εμπειρογνώμονες σε διαδικαστικούς και ουσιαστικούς τομείς του διεθνούς δικαίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα παρακολουθούν τη διαδικασία και θα ζητήσουν από το κράτος να λογοδοτήσει για παραβιάσεις των εγγυήσεων δίκαιης δίκης. Ο τύπος παρέχει στους πολίτες πληροφορίες για το δημόσιο συμφέρον, διατηρώντας έτσι το δικαίωμα του κοινού να έχει πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τη δράση της κυβέρνησής τους. Οι παρατηρητές λειτουργούν με βάση την αρχή της ανοιχτής δικαιοσύνης καταγράφοντας τις νομικές διαδικασίες με σκοπό να καταστήσουν το κράτος υπόλογο για τη συμμόρφωση με τις δεσμεύσεις του για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι διεθνείς παρατηρητές είναι τα ανεξάρτητα μάτια και τα αυτιά του κόσμου για την τήρηση των διεθνών προτύπων δίκαιης δίκης.

Η Διεθνής Αμνηστία στέλνει τακτικά παρατηρητές σε όλο τον κόσμο για να παρακολουθεί και να τεκμηριώνει τις διαδικασίες. Οι παρατηρητές μας έχουν παρακολουθήσει δίκες και άλλες νομικές διαδικασίες σε ομοσπονδιακά δικαστήρια των ΗΠΑ και στη Ναυτική Βάση του Κόλπου του Γκουαντάναμο στην Κούβα, στο Μπαχρέιν, την Ονδούρα, τον Ισημερινό, την Ουγγαρία, το Ισραήλ, την Ισπανία, την Τουρκία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, μεταξύ άλλων.

Η Διεθνής Αμνηστία υποστηρίζεται στην προσπάθειά της να αποκτήσει πρόσβαση, καθώς η διεθνείς παρατηρητές παρακολουθούν τις διαδικασίες που αφορούν τον Assange μέσω μιας σειράς εξουσιοδοτημένων πόρων, συμπεριλαμβανομένου του «Εγχειριδίου για την παρακολούθηση δικών» της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Ο ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για την κατάσταση των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σε ομιλία προς το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ τον Φεβρουάριο του 2016, δήλωσε ότι «Παρατηρώντας τις δικαστικές διαδικασίες, συγκεντρώνοντας πληροφορίες σχετικά με τη δίκη των υπερασπιστών/ριών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αναλύοντας νομικές πρακτικές, οι παρατηρητές της δίκης δείχνουν την υποστήριξη τους στους υπερασπιστές/ριες και συνεισφέρουν στην ενίσχυση των δικαστικών συστημάτων.»

Ομοίως, ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη δήλωσε: «Στο πιο βασικό του επίπεδο, η παρακολούθηση μιας δίκης αποτελεί έκφραση του δικαιώματος στη δημόσια δίκη και αυξάνει τη διαφάνεια της δικαστικής διαδικασίας. Σε μεμονωμένες περιπτώσεις, η παρακολούθηση της δίκης μπορεί να χρησιμεύσει για τη βελτίωση της αποτελεσματικής και δίκαιης απονομής της δικαιοσύνης ή για την καταγραφή σοβαρών ελλείψεων.»