ΜΑΛΤΑ/ΝΕΑ ΕΚΘΕΣΗ: ΟΙ ΠΑΡΑΝΟΜΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΕ ΑΛΛΟ ΕΝΑ ΕΤΟΣ ΓΕΜΑΤΟ ΔΕΙΝΑ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ
«Η κυβέρνηση της Μάλτας κατέφυγε σε επικίνδυνα και παράνομα μέτρα για την αντιμετώπιση των αφίξεων προσφύγων και μεταναστών/ριών στη θάλασσα, τα οποία εκθέτουν αμέτρητους ανθρώπους σε φρικτά δεινά και σε κίνδυνο τη ζωή τους», αποκαλύπτει σήμερα η Διεθνής Αμνηστία σε μια έκθεση «Κύματα ατιμωρησίας: Οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Μάλτας και οι ευθύνες της Ευρώπης στην Κεντρική Μεσόγειο». Καθώς η Αμνηστία εγκαινιάζει αυτή τη νέα έκθεση, η απελπισία αυξάνεται για την τύχη του Maersk Etienne, στο οποίο απαγορεύεται να δέσει σε λιμάνι για πάνω από ένα μήνα, μετά τη διάσωση 27 ατόμων κατόπιν αιτήματος των αρχών της Μάλτας.
Η αλλαγή της προσέγγισης της κυβέρνησης της Μάλτας ως προς τις αφίξεις στην Κεντρική Μεσόγειο το 2020 την οδήγησε να λάβει παράνομα, και μερικές φορές άνευ προηγουμένου, μέτρα για την αποφυγή παροχής βοήθειας στους πρόσφυγες και τους μετανάστες/ριες. Αυτή η κλιμάκωση των τακτικών περιελάμβανε την οργάνωση παράνομων επαναπροωθήσεων προς τη Λιβύη, την εκτροπή σκαφών προς την Ιταλία και την αποφυγή διάσωσης ατόμων που βρίσκονται σε κίνδυνο, την παράνομη κράτηση εκατοντάδων ανθρώπων σε ανεπαρκώς εξοπλισμένα πλοία στα ύδατα της Μάλτας και την υπογραφή νέας συμφωνίας με τη Λιβύη για την αποτροπή της πρόσβασης των ανθρώπων στη Μάλτα.
«Η Μάλτα προχωρά σε ολοένα και πιο περιφρονητικές και παράνομες πρακτικές για να παρακάμψει τις ευθύνες της απέναντι στα άτομα που έχουν ανάγκη. Δυστυχώς, η ΕΕ και η Ιταλία έχουν ομαλοποιήσει τη συνεργασία με τη Λιβύη για τον έλεγχο των συνόρων, αλλά η επαναπροώθηση ανθρώπων που βρίσκονται σε κίνδυνο πίσω στη Λιβύη δεν μπορεί να θεωρηθεί φυσιολογική», δήλωσε η Elisa De Pieri, περιφερειακή ερευνήτρια της Διεθνούς Αμνηστίας.
«Τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να σταματήσουν να συμβάλλουν στην επιστροφή των ανθρώπων σε μια χώρα όπου ενδέχεται να έρθουν αντιμέτωποι με ανείπωτες φρικαλεότητες.»
Ορισμένες από τις ενέργειες που ανέλαβαν οι αρχές της Μάλτας ενδέχεται να περιελάμβαναν εγκληματικές πράξεις, οδηγώντας έτσι σε θανάτους που μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί, σε παρατεταμένη αυθαίρετη κράτηση και παράνομες επαναπροωθήσεις στη Λιβύη. Οι αρχές χρησιμοποίησαν επίσης την πανδημία του κορονοϊού ως πρόσχημα για να δηλώσουν ότι η Μάλτα δεν ήταν ασφαλές μέρος για αποβίβαση, με σκοπό να αποθαρρύνουν τους ανθρώπους από το να αναζητήσουν ασφάλεια και μια αξιοπρεπή ζωή στην Ευρώπη.
Οι καταχρηστικές πρακτικές της Μάλτας αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των ευρύτερων προσπαθειών των κρατών μελών και των θεσμικών οργάνων της ΕΕ να αναθέσουν τον έλεγχο της κεντρικής Μεσογείου στη Λιβύη, προκειμένου οι αρχές της Λιβύης που υποστηρίζονται από την ΕΕ να μπορούν να παρεμποδίσουν τους πρόσφυγες και τους μετανάστες/ριες που βρίσκονται στη θάλασσα να φτάσουν στην Ευρώπη.
Στη συνέχεια, οι άνθρωποι επιστρέφονται στη Λιβύη και κρατούνται αυθαίρετα σε μέρη όπου είναι πολύ πιθανό να υποστούν βασανιστήρια και άλλες μορφές κακομεταχείρισης. Από τις αρχές Ιανουαρίου έως τις 27 Αυγούστου 2020 7.256 άτομα «ήρθαν αναγκαστικά πίσω» στη Λιβύη από την ακτοφυλακή της που υποστηρίζεται από την ΕΕ, η οποία συχνά ειδοποιείται για την παρουσία σκαφών στη θάλασσα από αεροπλάνα της Frontex και άλλων επιχειρήσεων της ΕΕ.
Οι επαναπροωθήσεις της Δευτέρας του Πάσχα
Η περίπτωση των «επαναπροωθήσεων της Δευτέρας του Πάσχα» αποδεικνύει τα τραγικά όρια στα οποία οι αρχές της Μάλτας είναι πρόθυμες να φτάσουν για να αποτρέψουν την άφιξη των ανθρώπων στις ακτές τους.
Στις 15 Απριλίου 2020, μια ομάδα 51 ατόμων, συμπεριλαμβανομένων επτά γυναικών και τριών παιδιών, επέστρεψαν παράνομα στην Τρίπολη αφού διασώθηκαν στην περιοχή έρευνας και διάσωσης της Μάλτας από το εμπορικό αλιευτικό σκάφος Dar Al Salam 1.
Το πλοίο, το οποίο είχε ναυλώσει η κυβέρνηση της Μάλτας, μετέφερε τους επιβάτες πίσω στη Λιβύη και τους παρέδωσε στις αρχές, εκθέτοντας πρόσφυγες και μετανάστες/ριες που μόλις επέζησαν από ένα θανατηφόρο ναυάγιο σε μεγαλύτερους κινδύνους για τη ζωή τους.
Πέντε άνθρωποι ήταν ήδη νεκροί όταν το πλοίο έφτασε στη Λιβύη και οι επιζώντες/ήσασες ανέφεραν ότι επτά άτομα αγνοούνταν στη θάλασσα. Οι επιζώντες/ήσασες ανέφεραν ότι στους επιβαίνοντες δεν χορηγήθηκε ιατρική βοήθεια. Σε επίσημη δήλωση, οι αρχές της Μάλτας επιβεβαίωσαν ότι είχαν συντονίσει την επιχείρηση.
Έλλειψη λογοδοσίας στη Μάλτα
Ενώ διεξήχθη δικαστική έρευνα για την υπόθεση, πολλά ερωτήματα παρέμειναν αναπάντητα. Είναι ακόμη άγνωστο πώς πέθαναν τα 12 αυτά άτομα και πώς τα 51 επέστρεψαν στη Λιβύη παρά το γεγονός ότι η μεταφορά τους εκεί ήταν παράνομη. Ο δικαστής που διεξήγαγε την έρευνα δεν άκουσε τις μαρτυρίες των 51 ατόμων που μεταφέρθηκαν στη Λιβύη, ούτε διερεύνησε τις ευθύνες για τη ναύλωση του Dar El Salam 1 και την εντολή να μεταφέρει άτομα στη Λιβύη.
Η οργάνωση Alarm Phone διαθέτει στοιχεία σύμφωνα με τα οποία οι αρχές της Μάλτας έχουν προχωρήσει και σε άλλες παραβιάσεις το 2019 και το 2020, οι οποίες δεν έχουν διερευνηθεί.
Συνεργασία της ΕΕ και της Ιταλίας με τη Λιβύη
Η Ιταλία συγκεκριμένα συνεργάστηκε στενά με τη Λιβύη, παρέχοντας υποστήριξη στις ναυτιλιακές αρχές της Λιβύης με σκάφη, εκπαίδευση και βοήθεια για τη δημιουργία μιας περιοχής έρευνας και διάσωσης της Λιβύης για τη διευκόλυνση των επαναπροωθήσεων από την ακτοφυλακή της Λιβύης.
Παρά την εντατικοποίηση των συγκρούσεων και την εμφάνιση του κορονοϊού που απειλεί την ανθρωπιστική κατάσταση των προσφύγων και των μεταναστών/ριών στη Λιβύη, η Ιταλία συνέχισε να εφαρμόζει πολιτικές για την παραμονή των ανθρώπων στη Λιβύη. Αυτές περιλαμβάνουν την επέκταση του μνημονίου συμφωνίας για τη μετανάστευση με τη Λιβύη με στόχο την ενίσχυση των πόρων των αρχών της Λιβύης για την αποτροπή των αναχωρήσεων για άλλα τρία χρόνια, την επέκταση των στρατιωτικών της επιχειρήσεων στην περιοχή με επίκεντρο την στήριξη των ναυτιλιακών αρχών της Λιβύης και τη διατήρηση της νομοθεσίας και των πρακτικών που αποσκοπούν στην ποινικοποίηση των οργανώσεων που διασώζουν ανθρώπους στην Κεντρική Μεσόγειο.
Η Διεθνής Αμνηστία επισημαίνει τις παραβιάσεις από τις αρχές των κρατών μελών της ΕΕ στην Κεντρική Μεσόγειο. Το 2020, η Διεθνής Αμνηστία έχει επίσης καταγράψει παραβιάσεις στα σύνορα μεταξύ Κροατίας και Βοσνίας και Ελλάδας και Τουρκίας. Η ΕΕ χρειάζεται επειγόντως ένα ανεξάρτητο και αποτελεσματικό σύστημα παρακολούθησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα εξωτερικά της σύνορα για να διασφαλίσει την λογοδοσία για τις παραβιάσεις και καταχρήσεις.
«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με τη σύναψη του Νέου Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο μετά το καλοκαίρι, πρέπει να γυρίσει σελίδα και να διασφαλίσει ότι ο ευρωπαϊκός συνοριακός έλεγχος και οι ευρωπαϊκές πολιτικές για τη μετανάστευση θα προστατεύουν τα δικαιώματα των προσφύγων και των μεταναστών/ριών», δήλωσε η Elisa De Pieri.
«Οι φρικαλεότητες που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι που επέστρεψαν στη Λιβύη πρέπει να προειδοποιήσουν τους Ευρωπαίους ηγέτες για να μην συνεργαστούν με χώρες που δεν σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Συνεχίζοντας να ενδυναμώνουν τους κακοποιούς και να κρύβουν τα κεφάλια τους στην άμμο όταν διαπράττονται παραβιάσεις, οι ηγέτες της ΕΕ μοιράζονται την ίδια ευθύνη.»
Διαβάστε τη νέα έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας για τη Μάλτα στα αγγλικά, εδώ.
