ΕΛΛΑΔΑ: ΑΝΗΣΥΧΗΤΙΚΕΣ ΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΓΙΑ ΑΙΤΟΥΝΤΕΣ ΑΣΥΛΟ ΚΑΙ ΜΚΟ

Εν μέσω της κρίσης του ιού Covid-19, η οποία δοκιμάζει πολλούς τομείς σε ολόκληρη την Ευρώπη και τον κόσμο, μέσα στις δύο πρώτες εβδομάδες του Απριλίου η Ελληνική Κυβέρνηση υπέβαλε δύο μέτρα που ενδέχεται να επηρεάσουν σημαντικά τα δικαιώματα των αιτούντων άσυλο και να εμποδίσουν τη λειτουργία των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) σε ολόκληρη τη χώρα.

Στις 10 Απριλίου 2020, ο Έλληνας Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου κατέθεσε ένα νομοσχέδιο για την τροποποίηση διαφόρων τομέων της ελληνικής νομοθεσίας σχετικά με τη διεθνή προστασία, τις επιστροφές και άλλους τομείς της μετανάστευσης (με τίτλο «Βελτίωση Μεταναστευτικής Νομοθεσίας», εφεξής «το νομοσχέδιο»). Η πρόταση επικεντρώνεται σε πέντε βασικούς τομείς: την επιτάχυνση των διαδικασιών διεθνούς προστασίας, τη δημιουργία και τους κανόνες λειτουργίας των νέων κλειστών δομών που πρόκειται να αντικαταστήσουν τους ανοιχτούς καταυλισμούς στα νησιά, το διορισμό της Ειδικής Γραμματείας για ασυνόδευτους ανηλίκους υπό το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου ως την αρμόδια αρχή για το θέμα και τον ορισμό των αρμοδιοτήτων της, την αυξημένη χρήση τεχνολογιών πληροφορικής στις διαδικασίες ασύλου με σκοπό τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας, και τη διαρθρωτική μεταρρύθμιση ορισμένων λειτουργιών στο γραφείο του Υπουργείου. Το νομοσχέδιο κατατέθηκε για ψηφοφορία στο Ελληνικό Κοινοβούλιο στις 30 Απριλίου 2020. Το νομοσχέδιο αποτελεί τροποποιημένη έκδοση της αρχικής πρότασης και η έναρξη της κοινοβουλευτικής συζήτησης να αναμένεται στις 5 Μαΐου 2020.

Παράλληλα, στις 14 Απριλίου, υιοθετήθηκε υπουργική απόφαση για τη ρύθμιση της λειτουργίας ελληνικών και ξένων ΜΚΟ μέσω κανονισμών εγγραφής ΜΚΟ και μελών σε μητρώο.

Η Διεθνής Αμνηστία εκφράζει σοβαρές ανησυχίες ότι τόσο η προτεινόμενη μεταρρύθμιση όσο και η υπουργική απόφαση μπορούν δυνητικά να επηρεάσουν αρνητικά τα δικαιώματα των αιτούντων/ουσών άσυλο και των μεταναστών/τριων και τη δραστηριότητα των μελών ΜΚΟ σε όλη την Ελλάδα, με ιδιαίτερα σοβαρές συνέπειες λόγω της επικρατούσας κατάστασης αβεβαιότητας και αναταραχής που προκαλείται από τον Covid-19. Συγκεκριμένα, ορισμένες από τις προτεινόμενες αλλαγές ενδέχεται να περιορίσουν περαιτέρω τα δικαιώματα των αιτούντων/ουσών άσυλο και των μεταναστών/τριων όσον αφορά στην προσωπική ελευθερία, την ασφάλεια και την ελεύθερη μετακίνηση, κι επομένως δείχνουν ιδιαίτερα προβληματικές ενόψει των σοβαρότερων κινδύνων που ενέχει η πανδημία του Covid-19 για άτομα που βρίσκονται υπό κράτηση ή υπό τέτοιες συνθήκες που να καθίσταται αδύνατο να έχουν επαρκή προσωπικό χώρο. Ενώ στην παρούσα δήλωση η οργάνωση παρέχει μια ανάλυση των έξι κύριων τομέων προβληματισμού της σχετικά με την προτεινόμενη νομοθετική μεταρρύθμιση για το άσυλο και τη μετανάστευση, θα δημοσιευθεί και μια ξεχωριστή αξιολόγηση της υπουργικής απόφασης για τις ΜΚΟ και τα μέλη τους, σε εύθετο χρόνο.

Ήδη τον Οκτώβριο του 2019, η Διεθνής Αμνηστία είχε προειδοποιήσει την Ελλάδα για τους πιθανούς κινδύνους που απορρέουν από τη διαμόρφωση του νέου νόμου για τη Διεθνή Προστασία, επισημαίνοντας τις δυσχέρειες που δημιούργησε στην πρόσβαση σε διαδικασίες προστασίας, τη μείωση των διασφαλίσεων για τις ευάλωτες κατηγορίες, τη χρήση ταχέων και ειδικών διαδικασιών ασύλου εις βάρος διαδικαστικών δικαιωμάτων και την επιβολή νέων εμποδίων στην πρόσβαση σε αγορά εργασίας και εκπαίδευση. Αντί να διορθώσει τις εντοπισθείσες ελλείψεις, το νέο νομοσχέδιο επιμένει στη μείωση διαδικαστικών εγγυήσεων καθ’ όλη τη διαδικασία ασύλου, επιδεινώνοντας έτσι σημαντικά τους κανονισμούς κράτησης και μειώνοντας τις διασφαλίσεις που παρέχονται σε ορισμένες ευάλωτες κατηγορίες, συμπεριλαμβανομένων και των ανήλικων.

Ακολουθεί μια μη εξαντλητική επισκόπηση των κύριων προβληματισμών της Διεθνούς Αμνηστίας σχετικά με το νομοσχέδιο. Διαβάστε ολόκληρη τη δήλωση στο συνημμένο αρχείο.