ΧΟΣΝΙ ΜΟΥΜΠΑΡΑΚ: ΜΙΑ ΖΩΝΤΑΝΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΜΑΖΙΚΩΝ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΑΥΘΑΙΡΕΤΩΝ ΚΡΑΤΗΣΕΩΝ
Ο θάνατος του πρώην Αιγύπτιου προέδρου Hosni Mubarak στερεί από τους Αιγύπτιους/ες την ευκαιρία να δουν να αποδίδεται δικαιοσύνη για μια σειρά από κακοποιήσεις που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια της τριακονταετούς θητείας του, συμπεριλαμβανομένου του θανάτου εκατοντάδων διαδηλωτών/ριών στην αναταραχή του 2011 που τερμάτισε την προεδρία του.
Ο Hosni Mubarak, ο οποίος πέθανε χθες στο Κάϊρο στην ηλικία των 91 ετών, είχε καταδικαστεί σε ισόβια κάθειρξη το 2012 επειδή απέτυχε να προστατεύσει τους/τις διαδηλωτές/ριες από τον θάνατο και τους τραυματισμούς. Η Διεθνής Αμνηστία εξέφρασε την ικανοποίησή της για την απόφαση αυτή ως ένα «σημαντικό βήμα» για τον τερματισμό της ατιμωρησίας, αλλά η καταδίκη ανατράπηκε και ο Mubarak απελευθερώθηκε τον Μάρτιο του 2017.
«Οι πολιτικές της κυριαρχίας του Hosni Mubarak - μαζικά βασανιστήρια και αυθαίρετες κρατήσεις – εξακολουθούν να αποτελούν καθημερινή πραγματικότητα στην Αίγυπτο. Ο Mubarak δεν λογοδότησε ποτέ για τις κακοποιήσεις που διαπράχθηκαν υπό την επίβλεψή του,» δήλωσε ο Philip Luther, διευθυντής έρευνας και προστασίας της Διεθνούς Αμνηστίας, στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής.
«Η κληρονομιά του Hosni Mubarak ζει μέσα από τα εργαλεία καταστολής που δημιούργησε, εμφανέστερα στις ανεξέλεγκτες υπηρεσίες ασφαλείας που διατηρούν την επιβολή τους στη χώρα εννέα χρόνια μετά την πτώση του.»
Τουλάχιστον 840 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 6.000 τραυματίστηκαν κατά τη διάρκεια 18 ημερών διαμαρτυρίας που τελικά ανέτρεψαν τον Mubarak. Επιπλέον, τα θύματα των παρατεταμένων αυθαίρετων κρατήσεων, των βασανιστηρίων και άλλων μορφών κακομεταχείρισης κατά τη διάρκεια των 30 χρόνων διακυβέρνησής του δεν έχουν ακόμη δει οποιοδήποτε δείγμα αλήθειας, δικαιοσύνης ή αποζημίωσης.
Παρά το μακροσκελές κατηγορητήριο που περιλάμβανε τη δολοφονία, την απόπειρα δολοφονίας, τη διαφθορά και την κερδοσκοπία, το μόνο έγκλημα για το οποίο ο Mubarak καταδικάστηκε οριστικά ήταν η υπεξαίρεση δημόσιων κονδυλίων. Για τον λόγο αυτό καταδικάστηκε σε τριετή φυλάκιση. Ο Mubarak υπηρέτησε μεγάλο μέρος της ποινής του σε κράτηση στο στρατιωτικό νοσοκομείο λόγω των συνεχιζόμενων προβλημάτων υγείας.
Ο Hosni Mubarak έγινε πρόεδρος της Αιγύπτου μετά τη δολοφονία του προκατόχου του το 1981. Αμέσως επέβαλε καθεστώς έκτακτης ανάγκης, έδωσε ισχυρές εξουσίες στις δυνάμεις ασφαλείας και περιόρισε την ελευθερία του Τύπου, της έκφρασης και του συνέρχεσθαι. Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης παρέμεινε σε ισχύ μέχρι την ανατροπή του Mubarak, πριν επαναφερθεί σε ισχύ τον Απρίλιο του 2017.
Ο νόμος έκτακτης ανάγκης δημιούργησε επίσης ένα κρυφό δικαστικό σύστημα το οποίο παρακάμπτει το κανονικό δικαστικό σύστημα και τις περιορισμένες εγγυήσεις που εξασφάλιζε. Αυτό οδήγησε στην κράτηση δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων χωρίς την απαγγελία κατηγοριών ή τη διεξαγωγή δίκης, συχνά σε άθλιες συνθήκες. Σήμερα οι αιγυπτιακές αρχές έχουν αναδημιουργήσει αυτό το σύστημα στο πλαίσιο των αντιτρομοκρατικών νομοθεσιών.
Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του, στον Hosny Mubarak άρεσε να προωθεί το ρόλο του ως διοικητή της αεροπορίας στον πόλεμο του 1973 ενάντια στο Ισραήλ για να κερδίσει τη λαϊκή νομιμότητα. Αυτό, ωστόσο, δεν βρήκε αντίκρισμα στην απογοητευμένη νεότερη γενιά, που εξαγριωνόταν ολοένα και περισσότερο από τις εκτεταμένες παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων και την έλλειψη οικονομικών ευκαιριών. Αυτοί οι παράγοντες οδήγησαν σε διαρκή αντιπολίτευση στην κυριαρχία και τις πολιτικές του Mubarak, με αποκορύφωμα τον κατακλυσμό των δρόμων το 2011 από χιλιάδες ανθρώπους, με αίτημα τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις και την κοινωνική δικαιοσύνη. Τα 30 χρόνια εξουσίας του Mubarak τερματίστηκαν μετά από 18 ημέρες διαδηλώσεων που αντιμετωπίστηκαν με βία και καταστολή, συμπεριλαμβανομένων των δακρυγόνων και πραγματικών σφαιρών.
Η εξουσία του Mubarak επίσης επέβλεπε τη δημιουργία του διαβόητου και φοβερού Οργανισμού Διερεύνησης της Κρατικής Ασφάλειας (State Security Investigations Agency), ο οποίος στο αποκορύφωμά του είχε πάνω από 100.000 υπαλλήλους και θεωρήθηκε υπεύθυνος για εκατοντάδες περιπτώσεις βασανιστηρίων και άλλων μορφών κακομεταχειρίσεων, όπως αυθαίρετες συλλήψεις και κρατήσεις.
Αν και ο οργανισμός αυτός διαλύθηκε επισήμως μετά την εξέγερση του 2011, επανασυστάθηκε με τη νέα ονομασία National Security Agency (NSA). Η NSA έχει διατηρήσει τις ίδιες μεθόδους βασανισμού, οι οποίες περιλαμβάνουν το κρέμασμα των θυμάτων από τους καρπούς και τους αστραγάλους, τους άγριους ξυλοδαρμούς και την ηλεκτροπληξία - και απολαμβάνει την ίδια ατιμωρησία.
«Ο Mubarak καθιέρωσε το αιγυπτιακό “παρακράτος” το οποίο, με τη σειρά του, εδραίωσε τις δυνάμεις ασφαλείας ως απρόσβλητες και ανεξέλεγκτες. Οι δυνάμεις ασφαλείας δεν έχουν λογοδοτήσει για τις σοβαρές παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων που διαπράχθηκαν κατά την εποχή του Mubarak και κατά τα επόμενα χρόνια. Μέχρι σήμερα συνεχίζουν να ενεργούν σαν να είναι υπεράνω του νόμου,» δήλωσε ο Philip Luther.
Σήμερα, η Αίγυπτος εξακολουθεί να κυβερνάται από έναν πρόεδρο που προέρχεται από τον στρατό, ο οποίος επιβλέπει μια άνευ προηγουμένου κρίση ανθρώπινων δικαιωμάτων, όπου οι ίδιες αποτρόπαιες παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων εφαρμόζονται συστηματικά, και σε πολλές περιπτώσεις σε ακόμη μεγαλύτερη κλίμακα. Οι μαζικές αυθαίρετες κρατήσεις χωρίς δίκη και τα συστηματικά βασανιστήρια παραμένουν η καθημερινή πραγματικότητα για πολλούς Αιγυπτίους και τις οικογένειές τους - μια έντονη υπενθύμιση ότι η ατιμωρησία για τις παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων διαιωνίζει περαιτέρω τις μορφές κακομεταχερίσεων και τις αδικίες.
