ΝΙΓΗΡΙΑ: Ο ΣΤΡΑΤΟΣ ΙΣΟΠΕΔΩΝΕΙ ΧΩΡΙΑ ΚΑΘΩΣ ΟΙ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ BOKO HARAM ΚΛΙΜΑΚΩΝΟΝΤΑΙ

Ο στρατός της Νιγηρίας έκαψε και εξανάγκασε σε εκτοπισμό ολόκληρα χωριά ως απάντηση σε μια πρόσφατη κλιμάκωση των επιθέσεων από την ένοπλη ομάδα της Boko Haram, σύμφωνα με τη σημερινή ανακοίνωση της Διεθνούς Αμνηστίας, η οποία βασίζεται σε συνεντεύξεις με πληγέντες/είσες χωρικού/έςς στην πολιτεία του Borno και σε ανάλυση δορυφορικών δεδομένων.

Ο στρατός συνέλαβε και φυλάκισε επίσης αυθαίρετα έξι άνδρες από τα εκτοπισμένα χωριά, συνεχίζοντας ένα μοτίβο παραβιάσεων, το οποίο έχει καταγράψει η Διεθνής Αμνηστία σε όλη τη δεκαετία της ένοπλης σύγκρουσης στη βορειοανατολική χώρα. Οι άνδρες κρατήθηκαν σε απομόνωση για σχεδόν ένα μήνα και υπέστησαν κακομεταχείριση πριν από την απελευθέρωσή τους στις 30 Ιανουαρίου 2020.

«Επαναλαμβάνουν ένα μακροχρόνιο μοτίβο βίαιων τακτικών του Νιγηριανού στρατού εναντίον του άμαχου πληθυσμού. Οι δυνάμεις που φέρονται ότι είναι υπεύθυνες για τέτοιες παραβιάσεις πρέπει να τεθούν σε διαθεσιμότητα αμέσως και να προσαχθούν στη δικαιοσύνη.»

Αθέμιτες τακτικές
Από το Δεκέμβριο του 2019, η Boko Haram διεξάγει όλο και περισσότερες επιθέσεις στη βορειοανατολική Νιγηρία, ιδιαίτερα κατά μήκος του σημαντικού δρόμου μεταξύ Maiduguri και Damaturu, των πολιτειών του Borno και του Yobe. Μια πρόσφατη ερευνητική αποστολή της Διεθνούς Αμνηστίας στην πολιτεία του Borno δείχνει ότι, ως απάντηση στις επιθέσεις, ο στρατός της Νιγηρίας κατέφυγε σε παράνομες τακτικές που είχαν καταστροφικές συνέπειες για τους πολίτες και μπορεί να ισοδυναμούν με εγκλήματα πολέμου.

Η Διεθνής Αμνηστία προέβη σε συνέντευξη 12 γυναικών και ανδρών από τρία χωριά κοντά στο δρόμο Maiduguri-Damaturu, μεταξύ της Jakana και του Mainok στο Borno που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους στις 3 και 4 Ιανουαρίου 2020. Η οργάνωση εξέτασε επίσης τα δεδομένα πυρκαγιάς από την απομακρυσμένη δορυφορική ανίχνευση, η οποία υποδεικνύει ότι αρκετές μεγάλες πυρκαγιές ξέσπασαν εκεί γύρω στις 3 Ιανουαρίου. Οι δορυφορικές απεικονίσεις των Bukarti, Ngariri και Matiri δείχνουν ότι σχεδόν κάθε δομή έχει καταστραφεί. Οι εικόνες παρουσιάζουν επίσης σημάδια καύσης στα γειτονικά χωριά.

Οι κάτοικοι από το Bukarti περιέγραψαν με σαφήνεια στη Διεθνή Αμνηστία τις επιθέσεις των Νιγηριανών στρατιωτών που έφτασαν αργά το βράδυ της Παρασκευής 3 Ιανουαρίου. Είπαν ότι οι στρατιώτες πήγαν από σπίτι σε σπίτι και στην γύρω γεωργική γη, αναγκάζοντας τους πάντες να συγκεντρωθούν κάτω από ένα δέντρο και δίπλα σε ένα νεκροταφείο μεταξύ του Bukarti και του κεντρικού δρόμου. Οι στρατιώτες συγκέντρωσαν επίσης άτομα από το γειτονικού Matiri και τους έφεραν στην ίδια περιοχή.

Χωριά που καίγονται

Περίπου στις 3 μ.μ. στις 3 Ιανουαρίου, οι στρατιώτες ζήτησαν από όλους να περπατήσουν στον κεντρικό δρόμο, όπου οι χωρικοί αναγκάστηκαν να επιβιβαστούν σε μεγάλα φορτηγά. Οι μάρτυρες δήλωσαν ότι, καθώς φορτώθηκαν στα φορτηγά, ορισμένοι από τους στρατιώτες επέστρεψαν στο Bukarti. Οι μάρτυρες είδαν τότε το χωριό τους να καίγεται.

Τα φορτηγά μετέφεραν τότε περισσότερους/ες από 400 γυναίκες, άνδρες και παιδιά από το Bukarti και το Matiri σε στρατόπεδο εσωτερικά εκτοπισμένων ατόμων [internally displaced persons camp] κοντά στο Maiduguri.

Την επόμενη ημέρα, στις 4 Ιανουαρίου, οι στρατιώτες πήγαν στο Ngariri, ένα χωριό που διασχίζει τον κεντρικό δρόμο από το Bukarti, σύμφωνα με τρεις κατοίκους του Ngariri. Οι στρατιώτες συγκέντρωσαν κατά κύριο λόγο γυναίκες και άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας, καθώς οι νεαροί ενήλικες είχαν ήδη φύγει στη γύρω γεωργική γη και τους ανάγκασαν να επιβιβαστούν σε ένα φορτηγό που τους πήγε στο Maiduguri. Στη συνέχεια, το Ngariri καταστράφηκε.

Οι άνθρωποι που επέστρεψαν για να ελέγξουν το Bukarti και το Ngariri δήλωσαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι όλα είχαν καεί. Οι δορυφορικές εικόνες επιβεβαιώνουν ότι και τα δύο χωριά κάηκαν στις αρχές Ιανουαρίου.

Οι μάρτυρες που έδωσαν συνέντευξη  στη Διεθνή Αμνηστία δήλωσαν ότι δεν μπορούσαν να πάρουν μαζί τους τα υπάρχοντά τους, χάνοντας έτσι τα πάντα - τα σπίτια τους, τα κοσμήματά τους, τα ρούχα και, ακόμα χειρότερα, τις καλλιέργειες που αποθήκευσαν μετά τη συγκομιδή.

«Όλα όσα θερίσαμε καταστράφηκαν και κάποια από τα ζώα μας πέθαναν», δήλωσε ένας αγρότης γύρω στα 60. «Είχα αποθηκεύσει ένα έτος [συγκομιδής] - είναι αυτό που θα πουλούσα για να αγοράσω ρούχα και άλλα πράγματα για την οικογένειά μου.»

«Όλα ήταν καμένα, ακόμα και το φαγητό μας - θα μπορούσε να θρέψει [την οικογένειά μου] για δύο χρόνια», δήλωσε ένας άλλος άνθρωπος, περίπου 30 ετών, ο οποίος έτρεξε πίσω εβδομάδες αργότερα για να δει την καταστροφή. «Τα ρούχα μας, τα τρόφιμά μας, οι καλλιέργειες μας, οι βραστήρες μας. Ακόμα και το καρότσι που χρησιμοποιούσαμε για να πάρουμε νερό. Μόνο τα μεταλλικά πιάτα υπάρχουν, αλλά όλα τα άλλα είναι καμένα.»

Η εντολή για εκτοπισμό των κατοίκων αυτών των χωριών, όπου η ασφάλεια τους ή οι επιτακτικοί στρατιωτικοί λόγοι δεν το απαιτούσαν, αποτελεί έγκλημα πολέμου. Η επακόλουθη καύση των σπιτιών τους μπορεί να ισοδυναμεί και με έγκλημα πολέμου.

Αυθαίρετες κρατήσεις, βασανιστήρια ή άλλες κακομεταχείρισεις
 

Καθώς οι στρατιωτικοί εκκένωσαν το Bukarti και Matiri και μετέφεραν τους ανθρώπους στα φορτηγά στις 3 Ιανουαρίου, διαχώρισαν έξι νεαρούς άνδρες και τους έκλεισαν τα μάτια, σύμφωνα με σαφείς μαρτυρίες συγγενών των δύο ανδρών και άλλων μαρτύρων. Είπαν ότι οι στρατιώτες δεν αναζήτησαν τους άντρες με το όνομά τους και ότι δεν φάνηκε να ψάχνουν για συγκεκριμένους ανθρώπους. Τέσσερις μάρτυρες δήλωσαν ότι νόμιζαν ότι διάλεξαν αυτούς τους νεαρούς άνδρες επειδή είχαν κινητά τηλέφωνα.

Οι στρατιώτες χτύπησαν τουλάχιστον μερικούς από τους άνδρες με μεγάλα ραβδιά και τους έβαλαν σε στρατιωτικά οχήματα. Ο στρατός κράτησε τους άνδρες σε απομόνωση για σχεδόν ένα μήνα ͘ οι συγγενείς και οι ηγέτες των χωριών δεν ήταν σε θέση να προσδιορίσουν πού κρατήθηκαν οι άνδρες. Και οι έξι άνδρες απελευθερώθηκαν στις 30 Ιανουαρίου. Δεν έχουν απαγγελθεί ακόμα κατηγορίες για τα εγκλήματα.

Δύο από τους κρατούμενους δήλωσαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι, επειδή είχαν δεμένα τα μάτια μέχρι να φτάσουν στο κελί τους, δεν γνώριζαν πού κρατούνται μέχρι την απελευθέρωσή τους - όταν είδαν ότι ήταν σε στρατόπεδο του Maimalari στο Maiduguri. Είπαν ότι ήταν αλυσοδεμένοι σε ζευγάρια και, εκτός από όταν ανακρίθηκαν, ποτέ δεν βγήκαν έξω από το κελί. Λάμβαναν τροφή μόνο μία φορά την ημέρα.

«Δεν είχαμε φαγητό», ανέφερε ένας πρώην κρατούμενος. «Οι άνθρωποι ήταν πεινασμένοι. Ήταν φρικτό.»

Σε όλη τη διάρκεια της σύγκρουσης μεταξύ του νιγηριανού στρατού και της Boko Haram, η Διεθνής Αμνηστία έχει καταγράψει την παρατεταμένη αυθαίρετη κράτηση από τους στρατιωτικούς. Οι στρατιώτες υπέβαλαν επίσης τους υπό κράτηση άνδρες, γυναίκες και παιδιά σε βασανιστήρια και άλλες μορφές κακομεταχείρισης, κατά παράβαση τόσο του διεθνούς δικαίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα όσο και του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου.

«Λένε ότι μας έσωσαν από τη Boko Haram, αλλά αυτό είναι ένα ψέμα»

Οι δηλώσεις του στρατού της Νιγηρίας, που παρουσιάστηκαν από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, δείχνουν ότι στρατιώτες από τις Ταξιαρχίες 5 και 29, μαζί με το Τάγμα Ειδικής Παρέμβασης 2, πραγματοποίησαν στις 3 Ιανουαρίου τις επιχειρήσεις μεταξύ Jakana και Mainok. Ο στρατός είπε ότι συνέλαβε έξι «υπόπτους» και «διασώθηκαν ... 461 αιχμάλωτοι της Boko Haram» από διάφορα χωριά, συμπεριλαμβανομένων των Bukarti και Matiri.

Μάρτυρες που έδωσαν συνέντευξη στη Διεθνή Αμνηστία δήλωσαν ότι η Boko Haram δεν είχε βρεθεί στο χωριό τους και ότι αισθάνονταν σημαντικά ασφαλέστεροι στο χωριό τους από ό, τι στο στρατόπεδο όπου τους πήραν οι στρατιώτες. «Λένε ότι μας έσωσαν από τη Boko Haram, αλλά αυτό είναι ένα ψέμα», είπε ένας άνθρωπος, γύρω στα 65. «Η Boko Haram δεν έρχεται στο χωριό μας.»

«Αν η Boko Haram είχε επισκεφθεί τον τόπο μας, νομίζετε ότι δεν θα μας είχαν πάρει τα ζώα μας και τη συγκομιδή μας;» είπε μια άλλη μεγαλύτερη γυναίκα από το Bukarti. «Οι άνδρες της Boko Haram δεν είναι κοντά μας.»

Αρκετοί κάτοικοι από το Bukarti και το Ngariri δήλωσαν ότι το χωριό τους ήταν τόσο κοντά στον κεντρικό δρόμο που δεν ήταν βάσιμο να σκεφτούμε ότι η Boko Haram θα μπορούσε να εγκατασταθεί εκεί. Είπαν ότι οι Νιγηριανοί στρατιώτες έρχονταν συχνά στην περιοχή και μιλούσαν με τους ηγέτες των χωριών.

Τέσσερις μάρτυρες δήλωσαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι οι Νιγηριανοί στρατιώτες έβγαλαν φωτογραφίες των χωρικών που περπατούν στα φορτηγά, για να φανεί σαν να τους είχε «σώσει» ο στρατός.

«Η κυβέρνηση της Νιγηρίας δεν πρέπει να κρύβει αυτές τις παραβιάσεις κάτω από το χαλί. Πρέπει να διερευνηθούν και οι φερόμενοι δράστες πρέπει να διωχθούν. Πρέπει επίσης να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα για να διασφαλιστεί ότι οι στρατιωτικές επιχειρήσεις δεν θα εκτοπίσουν περαιτέρω τον άμαχο πληθυσμό,» δήλωσε η Osai Ojigho.
 

Εντατικοποίηση των επιθέσεων της Boko Haram
 

Οι επιχειρήσεις του στρατού έρχονται εν μέσω της αύξησης της δραστηριότητας της Boko Haram σε περιοχές κατά μήκος του δρόμου Maiduguri-Damaturu. Στην πιο φονική επίθεση από την αρχή του έτους, στις 10 Φεβρουαρίου, η Boko Haram σκότωσε 30 οδηγούς κοντά στο χωριό Auno. Ήταν η έκτη επίθεση της ένοπλης ομάδας στο Auno σε 10 μήνες, αποδεικνύοντας την απαξίωσή της για την ανθρώπινη ζωή καθώς και τον αυξανόμενο κίνδυνο για τους πολίτες που ζουν σε αυτή τη σημαντική διαδρομή που συνδέει την πολιτεία του Borno με την υπόλοιπη Νιγηρία.