ΒΡΑΖΙΛΙΑ: ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΝ ΟΙ ΠΑΡΑΝΟΜΕΣ ΕΚΤΡΟΦΕΣ ΒΟΟΕΙΔΩΝ ΠΟΥ ΤΡΟΦΟΔΟΤΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΤΡΟΠΙΚΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΤΟΥ ΑΜΑΖΟΝΙΟΥ

• Η εκτροφή βοοειδών αποτελεί τον κύριο μοχλό παράνομων κατασχέσεων γης που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα σε προστατευόμενες περιοχές και περιοχές ιθαγενών

• Οι δορυφορικές εικόνες και τα επίσημα δεδομένα αποκαλύπτουν στοιχεία για την εκτροφή βοοειδών σε προστατευόμενες περιοχές

• Η Διεθνής Αμνηστία της Βραζιλίας και οι Ιθαγενείς ηγέτες θα παραδώσουν μία αναφορά στην κυβέρνηση Bolsonaro ζητώντας δράση

Η εκτροφή βοοειδών αποτελεί τον κύριο μοχλό παράνομων κατασχέσεων γης σε προστατευόμενες περιοχές και περιοχές ιθαγενών του Αμαζονίου της Βραζιλίας, που τροφοδοτούν την αποψίλωση και την καταστροφή των δικαιωμάτων των ιθαγενών και των ανθρώπων που ζουν παραδοσιακά εκεί, σύμφωνα με νέα έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας.

Η έκθεση Fence off and bring cattle: Illegal cattle farming in Brazil’s Amazon  δημοσιεύθηκε καθώς η Διεθνής Αμνηστία της Βραζιλίας, μαζί με ιθαγενείς ηγέτες του Αμαζονίου, κατέθεσαν μια έκκληση με περισσότερες από 162.000 υπογραφές στις αρχές της Βραζιλίας, καλώντας τις να σταματήσουν τις παράνομες κατασχέσεις προστατευόμενων εκτάσεων στο Αμαζόνιο.

«Η παράνομη εκτροφή βοοειδών είναι ο κύριος μοχλός της αποψίλωσης του Αμαζονίου. Αποτελεί πραγματική απειλή όχι μόνο για τα ανθρώπινα δικαιώματα των ιθαγενών και των λαών που παραδοσιακά ζουν εκεί αλλά και για ολόκληρο το οικοσύστημα του πλανήτη», δήλωσε ο Richard Pearshouse, επικεφαλής κρίσεων και περιβάλλοντος στη Διεθνή Αμνηστία.

«Ενώ η κυβέρνηση Bolsonaro περικόπτει τα κονδύλια για την προστασία του περιβάλλοντος σε ομοσπονδιακό επίπεδο, ορισμένες κρατικές αρχές επιτρέπουν ουσιαστικά την παράνομη εκτροφή βοοειδών που καταστρέφει τις προστατευόμενες περιοχές του τροπικού δάσους.»

Περίπου τα δύο τρίτα των εκτάσεων του Αμαζονίου που αποψιλώθηκαν μεταξύ του 1988 και του 2014 έχουν περιφραχθεί, έχουν καεί και μετατρέπονται σε βοσκότοπους - σχεδόν 500.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, συνολικό έδαφος που ισοδυναμεί με το πενταπλάσιο του μεγέθους της Πορτογαλίας. Η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας καταγράφει τον τρόπο με τον οποίο ορισμένες κρατικές αρχές επιτρέπουν ουσιαστικά την εκτροφή βοοειδών σε προστατευόμενες περιοχές.

Έρευνα στην περιοχή

Η Διεθνής Αμνηστία επισκέφθηκε πέντε προστατευόμενες περιοχές στον Αμαζόνιο της Βραζιλίας το 2019: τα εδάφη των ιθαγενών στην περιοχή Karipuna και Uru-Eu-Wau-Wau και τις προστατευόμενες περιοχές Rio Ouro Preto και Rio Jacy-Paraná (στην πολιτεία Rondônia) και την περιοχή των ιθαγενών Manoki (στην πολιτεία Mato Grosso).

Οι προστατευόμενες περιοχές είναι περιοχές που προορίζονται για την προστασία του περιβάλλοντος, των μέσων διαβίωσης και της κουλτούρας των παραδοσιακών πληθυσμών της, συμπεριλαμβανομένης της αειφόρου χρήσης των φυσικών πόρων της. Μαζί με τα εδάφη των ιθαγενών, προστατεύονται από το δίκαιο της Βραζιλίας και από τις διεθνείς συνθήκες.

Τα επίσημα δεδομένα, οι δορυφορικές εικόνες και οι επιτόπιες επισκέψεις της Διεθνούς Αμνηστίας δείχνουν πως οι παράνομες κατασχέσεις γης, που συνδέονται γενικά με την κτηνοτροφία, αυξάνονται και στις πέντε αυτές περιοχές.

Μοτίβο μετατροπής δασών σε γεωργικές εκτάσεις

Οι αγρότες βοοειδών και οι grileiros – μεμονωμένα άτομα που κατάσχουν παράνομα γη - ακολουθούν ένα ευρέως διαδεδομένο μοτίβο για να μετατρέψουν τα τροπικά δάση σε βοσκότοπους στον Αμαζόνιο της Βραζιλίας. Τα οικόπεδα στο δάσος ταυτοποιούνται, τα δέντρα κόβονται και εκκαθαρίζονται και στη συνέχεια προκαλούνται πυρκαγιές (συχνά επανειλημμένα στην ίδια περιοχή), πριν φυτευτεί γρασίδι και στη συνέχεια εισαχθούν τα βοοειδή.

Οι νέοι δρόμοι που δημιουργούνται και τα κάμπινγκ που εμφανίζονται στο προστατευόμενο δάσος συγκαταλέγονται στα προειδοποιητικά σημάδια ότι αυτή η διαδικασία έχει ξεκινήσει. Η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε τον τρόπο με τον οποίο οι εν λόγω δραστηριότητες ήταν εκτεταμένες στην περιοχή του Uru-Eu-Wau-Wau στη Rondônia, πολλές από τις οποίες επικαλύπτονται με το Εθνικό Πάρκο Pacaas Novos, όπου ένας ομοσπονδιακός περιβαλλοντικός πράκτορας είπε ότι από το 2017 εμφανίστηκαν περισσότερα από 40 χιλιόμετρα νέων δρόμων.

Ένα άλλο ενδεικτικό σημάδι ότι οι παράνομοι αγρότες και οι grileiros προσπαθούν να καταλάβουν τη γη, είναι η περίφραξη και η πρόκληση πυρκαγιάς σε μεγάλες περιοχές του δάσους. Η Διεθνής Αμνηστία παρακολούθησε και κατέγραψε βίντεο από αυτό που συμβαίνει στην περιοχή των αυτοχθόνων Manoki στο Mato Grosso στις 23 Αυγούστου 2019.

Ένας ηγέτης των Manoki δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι αυτό ήταν μέρος των εντατικών προσπαθειών των κτηνοτρόφων να καταστρέψουν τα προστατευόμενα δάση και να μετατρέψουν τη γη σε βοσκότοπο. Η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε τη βόσκηση βοοειδών σε τουλάχιστον έξι διαφορετικές τοποθεσίες στο έδαφος των Manoki.

Η οργάνωση ανέλυσε κατεστραμμένα δεδομένα τηλεανίχνευσης και δορυφορικές εικόνες στις πέντε περιοχές, όπου αποκαλύφθηκε ένα σαφές μοτίβο. Σε πολλές περιπτώσεις, δορυφορικές εικόνες κατέγραψαν τη γη να καίγεται δίπλα σε περιοχές όπου τα βοοειδή κυκλοφορούσαν ελεύθερα μέσα στις προστατευόμενες περιοχές. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ήταν ορατά ενδεχόμενα μονοπάτια από βοοειδή που μετακινούνταν μέσω πρόσφατα καμένων περιοχών.

Εκφοβισμός από ένοπλους εισβολείς

Οι ιθαγενείς και παραδοσιακοί κάτοικοι σε τέσσερις από τις πέντε προστατευόμενες περιοχές ανέφεραν στη Διεθνή Αμνηστία πώς αυτές οι νέες εισβολές συνοδεύονται συχνά από βία, απειλές και εκφοβισμό. Στην πέμπτη περιοχή, στην προστατευόμενη περιοχή Rio Jacy-Paraná, ουσιαστικά όλοι οι αρχικοί κάτοικοι έχουν εκδιωχθεί βίαια και φοβούνται να επιστρέψουν επειδή ένοπλοι εισβολείς που ασχολούνται με εκτροφή βοοειδών ζουν τώρα στη γη τους.

Κυβερνητικές υπηρεσίες, που έχουν οριστεί για την προστασία των προστατευόμενων περιοχών, έχουν επίσης στοχοποιηθεί. Ένας περιβαλλοντικός φορέας κοντά στην περιοχή Uru-Eu-Wau-Wau δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία: «Περικυκλωθήκαμε από εισβολείς. Τριάντα δύο άνδρες, κυρίως με κουκούλα, έφτασαν με τα πόδια πίσω μας, με φιάλες αερίου.... Υπήρξαν πολλές φωνές, απειλές, που μας αποκαλούσαν ‘κακοποιούς’». Η έντονη αγωνία κράτησε πάνω από μία ώρα πριν αποχωρήσουν οι επιτιθέμενοι, αλλά αρκετές εβδομάδες αργότερα άρχισαν να στέλνουν στους ανθρώπους των περιβαλλοντικών φορέων ηχογραφημένα μηνύματα με απειλές βίας.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένης της ιθαγενούς περιοχής Uru-Eu-Wau-Wau, η απειλή ένοπλης βίας κατά των αυτοχθόνων πληθυσμών και των εργαζομένων στην προστασία του περιβάλλοντος ήταν τόσο σοβαρή ώστε χρειάστηκε να παρέμβουν οι ένοπλες δυνάμεις και η ομοσπονδιακή αστυνομία.
 

Διευκόλυνση της παράνομης εκτροφής βοοειδών

Η έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας αποκάλυψε ότι, όχι μόνο η κυβέρνηση του Bolsonaro έχει μειώσει τη χρηματοδότηση έτσι ώστε και με αυτόν τον τρόπο να υπονομεύει τους οργανισμούς προστασίας του περιβάλλοντος και των ιθαγενών, αλλά μερικές κρατικές υπηρεσίες επιτρέπουν πράγματι την εκτροφή βοοειδών σε προστατευόμενες περιοχές.

Οι κρατικοί νόμοι απαιτούν από τις κρατικές υπηρεσίες ελέγχου της υγείας των ζώων να επισκέπτονται και να καταγράφουν τον τρόπο εκμετάλλευσης των βοοειδών και να παρακολουθούνται οι μετακινήσεις τους.

Η Διεθνής Αμνηστία υπέβαλε αιτήματα Ελευθερίας της Πληροφορίας (FOI) στις κρατικές αρχές τόσο της Rondônia όσο και του Mato Grosso για πρόσβαση σε δεδομένα σχετικά με τον αριθμό βοσκής βοοειδών σε προστατευόμενες περιοχές και τη μετακίνηση τους. Η υπηρεσία ελέγχου υγείας των ζώων της Rondônia απάντησε με ελλιπή στοιχεία. Παρά το γεγονός ότι έλαβαν πέντε διαφορετικά αιτήματα FOI, οι αρχές του Mato Grosso δεν δέχτηκαν να μοιραστούν κανένα δεδομένο. Τα στοιχεία που έλαβε η Διεθνής Αμνηστία για την Rondônia δείχνουν ότι υπήρχαν πάνω από 295.000 βοοειδή σε περιοχές ιθαγενών και σε περιβαλλοντικά προστατευόμενες περιοχές σε αυτή την πολιτεία τον Νοέμβριο του 2018.

«Το κοινό έχει δικαίωμα να γνωρίζει λεπτομέρειες σχετικά με τα βοοειδή που εκτρέφονται σε προστατευόμενες περιοχές - τελικά, πρόκειται για εγκληματική δραστηριότητα. Οι αρχές της Βραζιλίας πρέπει να δημοσιοποιήσουν αυτές τις πληροφορίες και να λάβουν ουσιαστικά μέτρα για να σταματήσουν την παράνομη εκτροφή βοοειδών σε προστατευόμενες περιοχές,» δήλωσε ο Richard Pearshouse.

«Αυτή η έκθεση αποτελεί μέρος της συνεχιζόμενης έρευνας μας σχετικά με τις συνέπειες των δικαιωμάτων των εκτρεφόμενων βοοειδών και της παράνομης αποψίλωσης των δασών στον Αμαζόνιο της Βραζιλίας. Οι εταιρείες στον κλάδο αυτό είναι ενήμεροι: ο έλεγχος της βιομηχανίας βοοειδών της Βραζιλίας πρόκειται να αυξηθεί.»