TΟΥΡΚΙΑ: ΠΑΡΑΝΟΜΕΣ ΑΠΕΛΑΣΕΙΣ ΣΥΡΙΩΝ ΣΕ ΕΜΠΟΛΕΜΗ ΖΩΝΗ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ «ΑΣΦΑΛΗ ΖΩΝΗ»
Η Τουρκία, όλους τους προηγούμενους μήνες, μέχρι τη στρατιωτική εισβολή της στη βορειοανατολική Συρία, απέλαυνε καταναγκαστικά τους πρόσφυγες στην κατεστραμμένη από τον πόλεμο χώρα, προτού επιχειρήσει να δημιουργήσει μια λεγόμενη «ασφαλή ζώνη» στη συριακή πλευρά των συνόρων, όπως αποκαλύπτει μια νέα έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας «Εκτοπισμός στην Εμπόλεμη Ζώνη: Οι Παράνομες Απελάσεις των Σύριων Προσφύγων από την Τουρκία».
Η οργάνωση συναντήθηκε ή μίλησε με πρόσφυγες οι οποίοι/ες δήλωσαν ότι η τουρκική αστυνομία τους/τις είχε χτυπήσει ή τους/τις είχε απειλήσει να υπογράψουν έγγραφα δηλώνοντας ότι ζητούσαν να επιστρέψουν στη Συρία, όταν στην πραγματικότητα η Τουρκία τους ανάγκαζε να επιστρέψουν σε μια εμπόλεμη ζώνη και να βάλουν τη ζωή τους σε σοβαρό κίνδυνο.
«Ο ισχυρισμός της Τουρκίας ότι οι πρόσφυγες από τη Συρία επιλέγουν να γυρίσουν κατευθείαν πίσω στη σύγκρουση είναι επικίνδυνος και ψευδής. Αντίθετα, η έρευνά μας δείχνει ότι οι άνθρωποι εξαπατώνται ή αναγκάζονται να επιστρέψουν», δήλωσε η Anna Shea, Ερευνήτρια των Δικαιωμάτων των Προσφύγων και Μεταναστών/ριών στη Διεθνή Αμνηστία.
«Η Τουρκία αξίζει την αναγνώριση για τη φιλοξενία περισσότερων από 3,6 εκατομμυρίων γυναικών, ανδρών και παιδιών από τη Συρία για πάνω από οκτώ χρόνια, αλλά δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτή τη γενναιοδωρία ως δικαιολογία για να περιφρονεί διεθνείς και εθνικούς νόμους απελαύνοντας τους ανθρώπους σε μια ενεργή ζώνη συγκρούσεων».
Χωρίς επίσημες στατιστικές, είναι δύσκολο να γίνει εκτίμηση του αριθμού των καταναγκαστικών απελάσεων. Αλλά με βάση δεκάδες συνεντεύξεις που διεξήχθησαν από τον Ιούλιο έως τον Οκτώβριο του 2019 για την έκθεση «Εκτοπισμός στην Εμπόλεμη Ζώνη: Οι Παράνομες Απελάσεις των Σύριων Προσφύγων από την Τουρκία», η Διεθνής Αμνηστία εκτιμά ότι τους τελευταίους μήνες ο αριθμός φτάνει πιθανώς τους εκατοντάδες ανθρώπους. Οι τουρκικές αρχές ισχυρίζονται ότι συνολικά 315.000 άνθρωποι έφυγαν για τη Συρία σε τελείως εθελοντική βάση.
Οι απελάσεις ανθρώπων στη Συρία είναι παράνομες, καθώς εκτίθενται σε πραγματικό κίνδυνο σοβαρών παραβιάσεων των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
«Είναι ανατριχιαστικό το γεγονός ότι η συμφωνία της Τουρκίας με τη Ρωσία αυτή την εβδομάδα επικυρώνει την «ασφαλή και οικειοθελή επιστροφή» των προσφύγων σε μια «ασφαλή ζώνη» που δεν έχει ακόμη καθιερωθεί. Οι επιστροφές μέχρι τώρα μόνο ασφαλείς και εθελοντικές δεν ήταν - και τώρα εκατομμύρια περισσότεροι πρόσφυγες από τη Συρία διατρέχουν κίνδυνο», δήλωσε η Anna Shea.
Οι καταναγκαστικές επιστροφές παρουσιάζονται παραποιημένα ως «εθελοντικές»
Η τουρκική κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι όλοι/ες όσοι/ες επιστρέφουν στη Συρία το κάνουν εθελοντικά, αλλά η έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας έδειξε ότι πολλοί/ες είχαν καταναγκαστεί ή παραπλανήθηκαν όταν υπέγραψαν έγγραφα της λεγόμενης «εθελοντικής επιστροφής».
Κάποιοι/ες δήλωσαν ότι χτυπήθηκαν ή ότι απειλήθηκαν με βία για να τους/τις αναγκάσουν να υπογράψουν. Άλλοι/ες έλεγαν ότι υπέγραψαν έγγραφο καταγραφής, που αποτελούσε επιβεβαίωση ότι έλαβαν μια κουβέρτα από ένα κέντρο κράτησης ή μια φόρμα που εξέφραζε την επιθυμία τους να παραμείνουν στην Τουρκία.
Η Διεθνής Αμνηστία τεκμηρίωσε 20 εξακριβωμένες περιπτώσεις καταναγκαστικών απελάσεων, εκ των οποίων η κάθε μία αφορούσε άτομα που στέλνονταν πέρα από τα σύνορα σε λεωφορεία γεμάτα με δεκάδες άλλα άτομα, που ήταν δεμένα με πλαστικές χειροπέδες και, όπως φαίνεται, επίσης απελάθηκαν βίαια.
Ο Qasim, ένας 39χρονος πατέρας από το Aleppo, δήλωσε ότι κρατήθηκε σε αστυνομικό τμήμα της Konya για έξι ημέρες, όπου οι αξιωματικοί του είπαν: «Έχετε μια επιλογή: έναν ή δύο μήνες ή έναν χρόνο στη φυλακή - ή να πάτε στη Συρία».
Ο John, χριστιανός της Συρίας, είπε ότι οι Τούρκοι αξιωματούχοι μετανάστευσης του είπαν: «Αν ζητήσεις δικηγόρο, θα σε κρατήσουμε έξι ή επτά μήνες και θα σε χτυπήσουμε».
Απελάθηκε αφού είχε πιαστεί από την τουρκική ακτοφυλακή ενώ προσπαθούσε να φτάσει στην Ελλάδα και δήλωσε ότι μετά την άφιξή του στη Συρία κρατήθηκε για μια εβδομάδα στο Idlib από την Jabhat al Nusra, ισλαμιστή ομάδα που συνδέεται με την Αλ Κάιντα.
«Ήταν ένα θαύμα που βγήκα ζωντανός,» είπε.
Οποιαδήποτε αλληλεπίδραση με την τουρκική αστυνομία ή με αξιωματούχους μετανάστευσης φαίνεται να θέτει τους πρόσφυγες από τη Συρία σε κίνδυνο κράτησης και απέλασης, όπως η παρουσία σε συνέντευξη για την ανανέωση έγκυρων εγγράφων ή η απαίτηση ταυτοποίησης στον δρόμο.
Η πιο συνηθισμένη εξήγηση που δόθηκε στους ανθρώπους για την απέλασή τους είναι ότι δεν έχουν καταγραφεί ή βρίσκονται εκτός της επαρχίας καταγραφής τους. Ωστόσο, ακόμη και άτομα με έγκυρα αναγνωριστικά στοιχεία για την επαρχία διαμονής τους έχουν απελαθεί.
Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που απελάθηκαν φαίνεται να είναι ενήλικες άντρες που μεταφέρονται μαζί σε λεωφορεία μέσω της επαρχίας Hatay της Τουρκίας προς τη διέλευση των συνόρων Bab al-Hawa στη συριακή επαρχία Idlib.
Ωστόσο, ο Kareem, ένας 23χρονος άντρας από το Aleppo, δήλωσε ότι απελάθηκε από την Κωνσταντινούπολη με δύο παιδιά ηλικίας 15 και 16 ετών, που δεν είχαν καταγραφεί. Οι μητέρες τους παρακαλούσαν τις αρχές έξω από το λεωφορείο, ενώ τα παιδιά τους ήταν μέσα, αλλά η στρατιωτική αστυνομία είπε ότι τα αγόρια παραβίαζαν τον νόμο επειδή δεν είχαν δελτία ταυτότητας και ότι θα απελαθούν.
Ο Nabil, ένας νεαρός άνδρας με σύζυγο και γιο δύο ετών, δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι ο ίδιος και η οικογένειά του κρατήθηκαν στην Άγκυρα τον Ιούνιο του 2019, μαζί με περισσότερους από 100 άλλους ανθρώπους. Όλοι/ες οι κρατούμενοι/ες ήταν οικογένειες εκτός από τρεις άνδρες. Ο Nabil είπε ότι μετά από τρεις μέρες, τους είπαν ότι θα μεταφέρονταν σε ένα στρατόπεδο στην επαρχία Hatay, αλλά αντίθετα όλοι/ες απελάθηκαν με λεωφορείο προς το Idlib.
«Οι τουρκικές αρχές πρέπει να σταματήσουν την καταναγκαστική επιστροφή των ανθρώπων στη Συρία και να εξασφαλίσουν ότι όσοι/ες έχουν απελαθεί θα είναι σε θέση να επανέλθουν με ασφάλεια στην Τουρκία και να αποκτήσουν εκ νέου πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες,» δήλωσε η Anna Shea.
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η υπόλοιπη διεθνής κοινότητα, αντί να ξοδεύουν την ενέργειά τους για την κράτηση ατόμων που ζητούν άσυλο από το έδαφός τους, θα πρέπει να αυξήσουν δραστικά τις δεσμεύσεις επανεγκατάστασης για τους Σύριους/ες πρόσφυγες από την Τουρκία».
* Προκειμένου να προστατευθούν οι Σύριοι/ες που συμμετείχαν στις συνεντεύξεις για αυτή την έρευνα, χρησιμοποιούνται μόνο ψευδώνυμα.
