ΛΙΒΥΗ: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΙΘΑΝΩΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ ΠΟΛΕΜΟΥ ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΗ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Έξι εβδομάδες μετά, η επίθεση για την κατάληψη της Τρίπολης οδήγησε σε παράνομες επιθέσεις που θα μπορούσαν να αποτελέσουν εγκλήματα πολέμου, οι οποίες πρέπει να διερευνηθούν από διεθνείς εισαγγελείς, δήλωσε σήμερα η Διεθνής Αμνηστία, αποκαλύπτοντας στοιχεία αδιάκριτων επιθέσεων σε κατοικημένες περιοχές της πρωτεύουσας της Λιβύης.

Ο οργανισμός συγκέντρωσε μαρτυρίες και ανέλυσε δορυφορικές εικόνες, αναδεικνύοντας ότι πυκνοκατοικημένες περιοχές στην περιοχή Abu Salim της Τρίπολης δέχτηκαν αδιάκριτες επιθέσεις με ρουκέτες, κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου έντονων συγκρούσεων μεταξύ 15-17 Απριλίου.

Η Διεθνής Αμνηστία έχει επίσης καταγράψει τις επιθέσεις που έχουν θέσει σε κίνδυνο τις ζωές εκατοντάδων προσφύγων και μεταναστών/ριων.

«Καθώς η μάχη για την Τρίπολη ξεδιπλώνεται, τα αντιμαχόμενα μέρη έχουν επιδείξει μια επαίσχυντη αδιαφορία για την ασφάλεια των πολιτών και το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, διενεργώντας αδιάκριτες επιθέσεις σε πυκνοκατοικημένες ζώνες. Τέτοιες απερίσκεπτες επιθέσεις θα μπορούσαν να έχουν καταστροφικές συνέπειες για τους πολίτες και να ενισχύσουν την ανάγκη για διεύρυνση των ερευνών από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για πιθανά εγκλήματα πολέμου από όλες τις πλευρές στη σύγκρουση της Λιβύης», δήλωσε η Magdalena Mughrabi, Αναπληρώτρια Διευθύντρια της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής στη Διεθνή Αμνηστία.

«Οι σκόπιμες επιθέσεις εναντίον πολιτών και των περιουσιών τους, καθώς και οι αδιάκριτες επιθέσεις που σκοτώνουν ή τραυματίζουν αμάχους αποτελούν εγκλήματα πολέμου. Όλες οι πλευρές έχουν την απόλυτη υποχρέωση, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, να προστατεύουν τη ζωή των πολιτών και να κάνουν σαφή διάκριση μεταξύ αμάχων και μαχητών κατά τη διάρκεια των επιθέσεων τους».

Μετά την προέλαση των δυνάμεων του στρατηγού Khalifa Haftar στην Τρίπολη στις 4 Απριλίου, περισσότεροι από 454 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 2.154 τραυματίστηκαν, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Το Γραφείο του ΟΗΕ για τον Συντονισμό Ανθρωπιστικών Υποθέσεων έχει επιβεβαιώσει 111 πολίτες - θύματα, συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον 23 θανάτων ντόπιων, με φόβους ότι ο αριθμός των αμάχων θα συνεχίσει να ανεβαίνει. Μεταξύ των θανόντων και τραυματιών υπάρχουν και γιατροί.

Περίπου 70.000 άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους λόγω των συγκρούσεων. Ένας εθελοντής σε προσωρινό κατάλυμα σε ένα σχολείο στο Fornaj που φιλοξενεί εκτοπισμένους ανθρώπους, νοτιοανατολικά της Τρίπολης, δήλωσε ότι ορισμένοι από τους εκτοπισμένους είχαν δει τα σπίτια που ξαναέχτισαν μετά τη σύγκρουση του 2011 να καταστρέφονται ακόμη μια φορά. Η ανθρωπιστική κατάσταση έχει επίσης επιδεινωθεί, με την αναφορά συχνών διακοπών ρεύματος και έλλειψη νοσοκομειακών ιατρικών προμηθειών. 

Αδιάκριτες επιθέσεις σε κατοικημένες περιοχές 

Η Διεθνής Αμνηστία διερεύνησε τις επιθέσεις που σημειώθηκαν μεταξύ 15 και 17 Απριλίου και εντόπισε τρεις περιοχές στην περιοχή Abu Salim της Τρίπολης – την Hay al-Intissar, την Hay Salaheddin και μια γειτονιά γνωστή στην περιοχή ως «κτίρια Kikla» - οι οποίες χτυπήθηκαν από όπλα μη ακριβείας που πυροδοτήθηκαν από επιτιθέμενους, οι οποίοι απέτυχαν να λάβουν τις απαραίτητες προφυλάξεις για την προστασία των ζωών και των περιουσιών των αμάχων. 

Τη νύχτα της 16ης Απριλίου, οι κάτοικοι ανέφεραν μια σειρά από επιθέσεις από πυραύλους στο Hay al-Intissar. Ένας μάρτυρας είπε ότι πέντε πύραυλοι χτύπησαν πέντε διαφορετικά σπίτια σκοτώνοντας τέσσερις γυναίκες και έναν άνδρα και τραυματίζοντας ένα μικρό κορίτσι. Το κορίτσι μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο σε κρίσιμη κατάσταση, αλλά επέζησε.

Η ανάλυση της δορυφορικής απεικόνισης του Abu Salim από την Διεθνή Αμνηστία, μεταξύ 13 και 17 Απριλίου, επιβεβαιώνει την καταστροφή που προκλήθηκε σε δύο πυκνοκατοικημένες τοποθεσίες στο Abu Salim, καθώς και καταστροφές στην κοντινή κατοικημένη περιοχή του Hay Salaheddin.

Εικόνες από το πριν και μετά στις 13 Απριλίου και 17 Απριλίου 2019, ένα κτίριο στη μέση της πυκνοκατοικημένης περιοχής του Abu Salim φαίνεται κατεστραμμένο ή έχει καταστραφεί. © Digital Globe, Inc., εταιρεία Maxar

Βάσει των δορυφορικών εικόνων, των περιγραφών κάποιων μαρτύρων και περιγραφών από άλλες αξιόπιστες πηγές, η Διεθνής Αμνηστία δεν μπόρεσε να δει στρατιωτικές βάσεις ή σημεία ελέγχου κοντά, και δεν βρήκε ορατά στοιχεία που να δείχνουν ότι οποιοσδήποτε στρατιωτικός στόχος βρισκόταν σε κάποια από τις κατοικημένες περιοχές κατά τη στιγμή των επιθέσεων.

Η περιοχή ελέγχεται από τις κεντρικές δυνάμεις ασφαλείας του Abu Salim, μια πολιτοφυλακή που συνδέεται με την κυβέρνηση εθνικής συμφωνίας (GNA) με έδρα την Τρίπολη. Αλλά οι αυτόπτες μάρτυρες δήλωσαν ότι δεν υπήρχαν μαχητές στην περιοχή.

«Το Hay al-Intissar είναι μια αυστηρά κατοικημένη περιοχή. Υπήρχαν οικογένειες και παιδιά που κοιτούσαν τη δουλειά τους», δήλωσε ένας μάρτυρας, εξηγώντας ότι όλοι οι μαχητές που συνδέονται με το GNA είχαν εγκαταλείψει την περιοχή για να πάνε στις πρώτες γραμμές της μάχης.

Τα «κτίρια Kikla», ένα μεγάλο οικιστικό συγκρότημα νότια του Hay Salahaddin, περίπου δύο χιλιόμετρα μακριά από τον Hay al-Intissar, δέχτηκε επίθεση στις 15 Απριλίου.

Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, ένας πύραυλος χτύπησε μια κατασκευαστική εταιρεία δίπλα στο οικιστικό συγκρότημα. Ένας άλλος πύραυλος χτύπησε ένα διαμέρισμα τρίτου ορόφου σε ένα από τα κατοικημένα κτίρια, τραυματίζοντας τουλάχιστον δύο άτομα.

Η Διεθνής Αμνηστία επαλήθευσε και ανέλυσε ανεξάρτητα πολλές φωτογραφίες του σκηνικού της επίθεσης και εντόπισε καταστροφές από θραύσματα πυρομαχικών σε ένα κατοικημένο διαμέρισμα και θραύσματα σύμφωνα με πυραυλικό πυροβολικό, συμπεριλαμβανομένων ρουκετών του τύπου Grad 122 mm. Ένας τρίτος πύραυλος χτύπησε το έδαφος, σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, και δεν προκάλεσε τραυματισμούς.

Με βάση την ανάλυση των δορυφορικών εικόνων, καθώς και τρεις συνεντεύξεις με τους κατοίκους, η Διεθνής Αμνηστία δεν βρήκε καμία εμφανή απόδειξη ότι εντοπίστηκε οποιοσδήποτε στρατιωτικός στόχος στα «κτίρια Kikla» κατά τη διάρκεια αυτών των επιθέσεων.

Η Διεθνής Αμνηστία δεν μπόρεσε να προσδιορίσει με βεβαιότητα ποια πλευρά διεξήγαγε οποιαδήποτε από τις επιθέσεις εναντίον του Hay al-Intissar, του Hay Salahaddin ή των «κτιρίων Kikla».

Επιπλέον, η Διεθνής Αμνηστία επαλήθευσε και εντόπισε γεωγραφικά βίντεο και φωτογραφίες που δημοσιεύτηκαν σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης και αποτυπώνουν καταστροφές σε κατοικημένα σπίτια και άλλου είδους περιουσίες πολιτών, όπως σε ένα τζαμί, σε ασθενοφόρα και σχολικές εγκαταστάσεις. 

Τόσο οι δυνάμεις του GNA όσο και ο αυτοανακηρυγμένος Εθνικός Στρατός της Λιβύης (LNA) με επικεφαλής τον στρατηγό Haftar, κατηγορούν ο ένας τον άλλο για τις αδιάκριτες επιθέσεις σε κατοικημένες γειτονιές στη νότια Τρίπολη στις 16 Απριλίου. Ωστόσο, όλοι οι κάτοικοι του Abu Salim που έδωσαν συνέντευξη, πίστευαν ότι υπεύθυνες ήταν οι δυνάμεις που συνδέονται με το LNA.

Οι φωτογραφίες που εξετάστηκαν από την Διεθνή Αμνηστία επιβεβαιώνουν ότι τα οπλοστάσια τόσο του LNA όσο και του GNA περιλαμβάνουν πυραύλους 107mm και εκτοξευτήρες GRAD. Δύο εικόνες που δημοσιεύονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δείχνουν έναν μαχητή του LNA να ποζάρει μπροστά στους εκτοξευτές BM-21 GRAD.

Τόσο οι πύραυλοι των 107 χιλιοστών όσο και οι πύραυλοι GRAD είναι μη ακριβείας και χωρίς καθοδήγηση, και δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σε μη στρατιωτικούς χώρους σε εκρήξεις, όπου εκτοξεύονται πολλοί πύραυλοι μαζί, καθιστώντας αδύνατη τη διάκριση μεταξύ στρατιωτικών και πολιτικών στόχων.

«Η χρήση πυροβόλων όπλων και άλλων όπλων μη ακριβείας, όπως πυραύλων τύπου GRAD σε κατοικημένες περιοχές, απαγορεύεται από το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, και τέτοιες αδιάκριτες επιθέσεις μπορούν να αποτελέσουν εγκλήματα πολέμου. Και στις δύο τεκμηριωμένες περιπτώσεις, οι επιτιθέμενοι αγνόησαν κατάφωρα τις υποχρεώσεις τους να λαμβάνουν όλες τις εφικτές προφυλάξεις ελαχιστοποιώντας τον πόνο στους πολίτες», δήλωσε η Magdalena Mughrabi.

Επιθέσεις σε κέντρα κράτησης μεταναστών/ριων και προσφύγων

Τη νύχτα της 7ης Μαΐου, ένα αεροπλάνο χτύπησε περίπου 100 μέτρα μακριά από το κέντρο κράτησης των μεταναστών/ριων Tajoura, στην ανατολική Τρίπολη, όπου περίπου 500 μετανάστες/ριες και πρόσφυγες κρατούνταν σε μη χρησιμοποιούμενα υπόστεγα αεροσκαφών. Οι αυτόπτες μάρτυρες περιέγραψαν τον «τρομακτικό» ήχο της επίθεσης λέγοντας ότι προκάλεσε τη λιποθυμία ορισμένων κρατουμένων.

Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, δύο άτομα τραυματίστηκαν στην επίθεση. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δήλωσαν ότι τα βαρέα μεταλλικά θραύσματα από την έκρηξη, κατέστρεψαν τη στέγη ενός από τα υπόστεγα, όπου κρατούνταν οι γυναίκες, και σχεδόν χτύπησαν ένα βρέφος.

Οι περιγραφές αυτοπτών μαρτύρων και οι δορυφορικές εικόνες που αναλύθηκαν από την Διεθνή Αμνηστία υποδηλώνουν ότι το αεροπλάνο έπληξε ένα τεθωρακισμένο όχημα δίπλα σε μια εγκατάσταση αποθήκης, η οποία οι κρατούμενοι/ες ισχυρίζονται ότι χρησιμοποιείται για την αποθήκευση όπλων, και βρίσκεται στο ίδιο συγκρότημα με το κέντρο κράτησης μεταναστών/ριων. Οι εικόνες δείχνουν επίσης πολλά τεθωρακισμένα οχήματα στην περιοχή, υποδεικνύοντας ότι οι μαχητές χρησιμοποιούν το συγκρότημα του κέντρου κράτησης ως στρατιωτικό συγκρότημα.

Το χτύπημα είναι σύμφωνο με ένα μοτίβο νυχτερινών αεροπορικών πτήσεων που διεξάγονται από αεροσκάφη LNA, που λειτουργούν από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, και χρησιμοποιούν τα κατασκευασμένα στην Κίνα αεροσκάφη Wing Loong, που πυροδοτούν βλήματα Blue Arrow 7.

Δυο κρατούμενοι/ες στο κέντρο κράτησης της Tajoura, δήλωσαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι εξαναγκάστηκαν να συμμετάσχουν σε δραστηριότητες που σχετίζονται με συγκρούσεις, όπως η φόρτωση και εκφόρτωση όπλων και ο καθαρισμός βαρέων πολυβόλων, παρά τη θέλησή τους.

Μόλις λίγες μέρες αργότερα, στις 10 Μαΐου, ένα άλλο αεροπλάνο έπληξε την περιοχή γύρω από το κέντρο κράτησης, όπως δήλωσαν τρεις κρατούμενοι/ες στη Διεθνή Αμνηστία.

«Με την κράτηση μεταναστών/ριων και προσφύγων σε τέτοια στενή εγγύτητα με ενεργό στρατιωτικό χώρο, οι αρχές της Λιβύης θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή των αμάχων που βρίσκονται πλήρως υπό την εξουσία τους. Θα έπρεπε να κάνουν οτιδήποτε είναι εφικτό για να τους/τις απομακρύνουν από στρατιωτικούς στόχους. Οι ισχυρισμοί ότι ορισμένοι από τους κρατούμενους/ες εξαναγκάστηκαν να εργαστούν σε στρατιωτικούς χώρους παρά τη θέλησή τους, συνιστούν επίσης παραβίαση του διεθνούς δικαίου», δήλωσε η Magdalena Mughrabi.

Σε ένα ξεχωριστό περιστατικό, αυτόπτες μάρτυρες δήλωσαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι στις 23 Απριλίου, ένοπλοι πυροβόλησαν τους μετανάστες/ριες και τους πρόσφυγες στο κέντρο κράτησης του Qasr Ben Ghashir, νότια της Τρίπολης. Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες τουλάχιστον 12 άτομα τραυματίστηκαν και μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο. 

Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, έως 15 άτομα εισήλθαν στο κέντρο, μερικοί άρχισαν να κατάσχουν τα τηλέφωνα των κρατουμένων, διατάζοντας μια ομάδα χριστιανών κρατουμένων, που πραγματοποιούσαν προσευχές για το Πάσχα, να σταματήσουν. Άρχισαν να πυροβολούν, όταν οι κρατούμενοι αρνήθηκαν. Τα στοιχεία που συγκέντρωσε ο οργανισμός δείχνουν ότι οι μαχητές που συνδέονται με το LNA ήταν υπεύθυνοι για την επίθεση στο κέντρο, το οποίο βρίσκεται σε μια περιοχή υπό τον έλεγχό τους.

«Αντί να θέτουν σε κίνδυνο τις ζωές των μεταναστών/ριων και των προσφύγων, που είναι εγκλωβισμένοι υπό κράτηση, οι αρχές της Λιβύης πρέπει να τους απελευθερώσουν αμέσως και να εξασφαλίσουν την ασφάλειά τους. Υπάρχει επείγουσα ανάγκη να μεταφερθούν οι μετανάστες/ριες και οι πρόσφυγες σε ασφαλέστερες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης», δήλωσε η Magdalena Mughrabi.

Κύκλος εκμετάλλευσης

Εκτός από τις παραβιάσεις που διαπράχθηκαν κατά τη διεξαγωγή εχθροπραξιών, ο ΟΗΕ έχει αναφέρει αύξηση των αυθαίρετων κρατήσεων, απαγωγών και εξαναγκαστικών εξαφανίσεων, από το ξέσπασμα των συγκρούσεων στην Τρίπολη και γύρω από αυτήν.

«Η αύξηση των καταγγελιών για απαγωγές και των αυθαίρετες συλλήψεις και από τις δύο πλευρές μετά την επίθεση στην Τρίπολη, είναι πολύ ανησυχητική. Κανείς και καμία δεν πρέπει να κινδυνεύει με απαγωγή ή αυθαίρετη σύλληψη αποκλειστικά με βάση το υπόβαθρό τους ή τις πολιτικές τους πεποιθήσεις», δήλωσε η Magdalena Mughrabi.

«Ο αμείλικτος κύκλος των αυξανόμενων κακομεταχειρίσεων σημαίνει ότι υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη  από ποτέ, για τα κράτη, να εφαρμόσουν πλήρως το εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ στη Λιβύη. Πρέπει να δημιουργηθεί ένα ουσιαστικό σύστημα λογοδοσίας για να διερευνήσει σοβαρές παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, από όλα τα αντιμαχόμενα μέρη και να αναγκάσει τους υπεύθυνους να λογοδοτήσουν».