SILENCE HATE: ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ ΜΙΣΟΥΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΩΝΙΑ

Η μετανάστευση είναι ένα φλέγον θέμα στα μέσα ενημέρωσης σε όλο τον κόσμο. Είτε πρόκειται για Σύριους πρόσφυγες που εγκαταλείπουν τον πόλεμο και κινούνται προς την Ευρώπη, είτε για λατινοαμερικάνους μετανάστες/στριες που χωρίζονται από τις οικογένειές τους στα σύνορα μεταξύ Μεξικού και ΗΠΑ, οι εφημερίδες, τα τηλεοπτικά κανάλια και οι ιστοσελίδες σε κάθε χώρα, αφιερώνουν πολύ χρόνο και χώρο σε όσους αναζητούν νέο σπίτι σε άλλη χώρα.

Με τόσο μεγάλη συζήτηση γύρω από θέματα μετανάστευσης, πολλοί άνθρωποι περιπίπτουν σε στερεότυπα, παραπληροφόρηση ή ακόμη και ρητορική μίσους, προωθώντας τις διακρίσεις ή χειρότερα τη βία ενάντια σε άλλους. Το έργο «Silence Hate», που ξεκίνησε το 2018, αποσκοπεί να δώσει ένα τέλος σε όλο αυτό, εκπαιδεύοντας τους δημοσιογράφους, τους δασκάλους και τους/τις νέους/νέες σχετικά με τον τρόπο καταπολέμησης του ρατσιστικού λόγου και της ρητορικής μίσους.

Σύμφωνα με την Katarzyna Salejko, Διευθύντρια Εκπαίδευσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Διευθύντρια Ακτιβισμού στο Πολωνικό τμήμα της Διεθνούς Αμνηστίας, ο κύριος στόχος του έργου είναι να «καταπολεμηθεί και να προληφθεί το διαχρονικό πρόβλημα της ρητορικής μίσους εναντίον μεταναστών/στριών και προσφύγων με την ανάπτυξη νέων και δημιουργικών εναλλακτικών αφηγήσεων». Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να γίνει αυτό, λέει, είναι μέσω της «εκπαίδευσης και της συζήτησης».

Το έργο έχει ποικίλους στόχους. Πρώτον, θέλει να δημιουργήσει διάλογο με δημοσιογράφους, ακτιβιστές/στριες των μέσων ενημέρωσης και bloggers, ούτως ώστε να ξεκινήσουν μαζί κάποιες συζητήσεις και να ανταλλάξουν ιδέες για καλές πρακτικές. Πολωνοί/ες δημοσιογράφοι συνεργάστηκαν με ακτιβιστές/στριες και εκπαιδευτικούς της Διεθνούς Αμνηστίας για να αναλύσουν τον τρόπο με τον οποίο τα εθνικά και διεθνή μέσα ενημέρωσης μιλούν για θέματα μετανάστευσης, για να καταλήξουν στην εύρεση αντί-αφηγήσεων και, πιο συγκεκριμένα, σε εναλλακτικές αφηγήσεις.

Η Jola Ronowska, εκπαιδεύτρια σε εργαστήρια του Silence Hate, εξηγεί ότι ενώ οι αντί-αφηγήσεις θέτουν στο στόχαστρο τη ρητορική μίσους και τις προκαταλήψεις που τη συνοδεύουν, αντιμετωπίζοντας ευθέως τις διακρίσεις, οι εναλλακτικές αφηγήσεις επικεντρώνουν το ενδιαφέρον μακριά από τις ρητορικές μίσους, φωτίζοντας, αντίθετα, τη δυνατότητα να έχουν φωνή όσοι/ες συνήθως σιωπούν, όπως για παράδειγμα οι μειονότητες. Η Ronowska εκτιμά τη δύναμη των εναλλακτικών αφηγήσεων, υποστηρίζοντας ότι η «αντί-αφήγηση, με έναν τρόπο, κάνει τη ρητορική μίσους πιο ισχυρή, επειδή τα άτομα εξακολουθούν να επικεντρώνονται σε αυτήν».

Η Karolina Domagalska, μία δημοσιογράφος που συμμετείχε σε ένα από τα εργαστήρια, περιγράφει την εκπαίδευση ως «εμπνευστική» : «Μου έδειξαν εναλλακτικούς τρόπους να μιλήσω για τη μετανάστευση, όχι με τον μονομερή κυρίαρχο τρόπο των μέσων μαζικής ενημέρωσης, αλλά με εκείνο τον τρόπο που περιλαμβάνει τις φωνές των μεταναστών/στριων και βασίζεται στην εμπιστοσύνη και τη συνεργασία». Η Domagalska εμπνεύστηκε ώστε να φέρει τα παιδιά της Πολωνίας σε επαφή με παιδιά πρόσφυγες στα κέντρα υποδοχής προσφύγων, δίνοντάς τους την ευκαιρία να αρχίσουν μια συζήτηση μεταξύ τους. Στόχος της είναι να «εγείρει την ενσυναίσθηση, να διαλύσει τις παραδοσιακές δημοσιογραφικές αφηγήσεις και να δημιουργήσει γέφυρες κατανόησης».

Ο στόχος, λέει η Salejko, είναι να «ενωθεί ένα ευρύ δίκτυο δημιουργικών μυαλών για να πυροδοτήσει ένα περιεχόμενο για την οικοδόμηση μιας νέας αφήγησης για τη μετανάστευση».

Μια άλλη πλευρά του έργου του έργου Silence Hate επικεντρώνεται σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα. Σύμφωνα με την Salejko, αποσκοπεί στο να «παρέχει στους εκπαιδευτικούς, τους εκπαιδευτές/τριες, τους/τις ακτιβιστές/τριες και τους νέους/ες, εργαλεία ανάλυσης και επιχειρησιακά εργαλεία για την αναγνώριση και την καταπολέμηση της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο». Ο στόχος αυτός, που επιδιώκεται μέσω του «λόγου στα μέσα ενημέρωσης και του διαπολιτισμικού διαλόγου», αποτέλεσε το επίκεντρο των εργαστηρίων τόσο για μαθητές/τριες, φοιτητές/τριες δημοσιογραφίας όσο και για καθηγητές/τριες.

Ο Michał Klopocki, συντονιστής του έργου Silence Hate στην Πολωνία, προσθέτει ότι είναι βασικό να «βοηθήσουμε τους νέους/ες να αναγνωρίσουν την ρητορική μίσους και τον αντίκτυπό της σε άτομα και ομάδες», καθώς και να «τους ενθαρρύνει να δράσουν τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο».

Τέλος, ο στόχος του έργου Silence Hate είναι, επιπλέον, να «ευαισθητοποιηθούν οι νέοι/ες και το ευρύ κοινό σχετικά με τους κινδύνους διάδοσης του ρατσιστικού λόγου στο διαδίκτυο και τη σημασία της αντίδρασης στη ρητορική μίσους», λέει η Salejko. Αυτός ο στόχος, ο οποίος ενσαρκώνεται ταυτόχρονα και στους υπόλοιπους, στοχεύει επίσης να πολλαπλασιάσει το αποτέλεσμά του, εκπαιδεύοντας και εμπνέοντας τους συμμετέχοντες/ουσες να δημιουργήσουν δικά τους εργαστήρια στις κοινότητές τους και να δείξουν στους άλλους τους κινδύνους της ρητορικής μίσους.

Μερικοί νέοι και νέες συμμετέχοντες/ουσες από το Bydgoszcz, στη βόρεια Πολωνία, εμπνεύστηκαν πραγματικά από τα εργαστήρια, δημιουργώντας μια ταινία μικρού μήκους για να ευαισθητοποιήσουν σχετικά με θέματα μετανάστευσης. Στο μεταξύ, το έργο συνεχίζεται, εμπνέοντας τους συμμετέχοντες/ουσες σε όλη την Πολωνία να αναλάβουν δράση εναντίον του μίσους και των διακρίσεων.