ΤΟ ΑΛΓΕΡΙΝΟ ΚΡΑΤΟΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΡΕΙ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥΣ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΤΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ

Το κείμενο δημοσιεύτηκε αρχικά στη LeMonde.fr στις 2 Απριλίου 2019

Από τις 22 Φεβρουαρίου, εκατομμύρια Αλγερινοί/ές πλημμύρισαν τους δρόμους με ειρηνικές διαμαρτυρίες ενάντια στην προσπάθεια του Προέδρου Abdelaziz Bouteflika να παραμείνει στην εξουσία. Κάτω από την πίεση, ο 82χρονος, ο οποίος βρίσκεται 20 χρόνια στην εξουσία, ανακοίνωσε τη Δευτέρα 1 Απριλίου ότι θα παραιτηθεί πριν από τη λήξη της θητείας του, στις 28 Απριλίου.

Παράλληλα, οι διαμαρτυρίες - η μεγαλύτερη άσκηση της ελευθερίας της έκφρασης και του συνέρχεσθαι στην Αλγερία εδώ και δεκαετίες - συνεχίζονται.

Κατά τη διάρκεια της πρόσφατης αποστολής μου στο Αλγέρι, διάρκειας δύο εβδομάδων, ήταν υπέροχο καθώς ένιωθα την έντονη αίσθηση αισιοδοξίας που σαρώνει τη χώρα. Και την πεποίθηση ότι η αλλαγή είναι αναπόφευκτη.

Οι Αλγερινοί/ές πιστεύουν ότι δεν υπάρχει τίποτα που να τους εμποδίζει να εκφράσουν την αντίθεσή τους προς αυτό που αποκαλούν «συμμορία των κλεφτών». Ακόμα και οι αρχές φαίνεται να έχουν μαλακώσει την καταστολή των αντιφρονούντων, επιτρέποντας τη διεξαγωγή διαδηλώσεων στο Αλγέρι και αλλού στην Αλγερία, παρά την de facto απαγόρευση των διαδηλώσεων στην πρωτεύουσα από το 2001 και την απαγόρευση όλων των μη εξουσιοδοτημένων διαμαρτυριών.

Πρόκειται για θετικές εξελίξεις, αλλά πρέπει να γίνουν ακόμα πολλά ακόμα για να διασφαλιστεί η θετική αλλαγή στην κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Αλγερία.

Το Αλγερινό κράτος πρέπει να άρει όλους τους περιορισμούς στο δικαίωμα ειρηνικής έκφρασης και συναθροίσεως και να τερματίσει τις αυθαίρετες συλλήψεις εκείνων που ζητούν αλλαγή. Πρέπει να σταματήσει τις διώξεις με πολιτικά κίνητρα, όπως αυτή εναντίον του φυλακισμένου ακτιβιστή Hadj Gharmoul για τον οποίο η Διεθνής Αμνηστία καλεί σε απελευθέρωση. Συνεπάγεται, επίσης, την αντιμετώπιση των αδικιών που συνδέονται με το σύστημα hogra, μια Αλγερινή έκφραση που χρησιμοποιείται συνήθως για να περιγράψει την κατάχρηση εξουσίας, την καταπίεση του κράτους και την ατιμωρησία που έχει προκύψει με αυτήν.

Υπερβολική χρήση βίας

Παρόλο που οι διαμαρτυρίες πραγματοποιήθηκαν σε μια συντριπτικά θετική ατμόσφαιρα, υπήρξαν ανησυχητικές αναφορές ότι η αστυνομία έκανε χρήση περιττών ή υπερβολικών δυνάμεων, πυροδοτώντας δακρυγόνα και σφαίρες από καουτσούκ σε ειρηνικούς διαδηλωτές και χρησιμοποιώντας κανόνια νερού και ηλεκτρικά όπλα για τον έλεγχο του πλήθους. Ενώ η πλειοψηφία των συμμετεχόντων διαδηλώνουν ειρηνικά, ορισμένοι/ες έριξαν πέτρες στην αστυνομία αφού εκείνη άρχισε να επιτίθεται με δακρυγόνα

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής μου συναντήθηκα με ένα 14χρονο αγόρι που είχε τραυματιστεί στις 22 Μαρτίου από μια σφαίρα από καουτσούκ που εκτοξεύθηκε από αστυνομικούς. Τον βρήκα να αναρρώνει από τα τραύματά του στο κλιμακοστάσιο ενός κτηρίου στο Αλγέρι. Είπε ότι ήταν από τη γειτονιά Bab El Oued και διαμαρτύρονταν ειρηνικά κάθε Παρασκευή. Σκληρό καρύδι ο μικρός, είπε ότι ο τραυματισμός του δεν θα τον εμπόδιζε να επιστρέψει και να διαμαρτυρηθεί για την αλλαγή του συστήματος.

Δεκάδες συλλήψεις

Η Διεθνής Αμνηστία ανησυχεί επίσης για τον αριθμό των συλλήψεων που έχουν πραγματοποιηθεί, με την κράτηση τουλάχιστον 311 ατόμων από τότε που ξεκίνησαν οι διαδηλώσεις. Μερικοί/ές απελευθερώθηκαν μετά από λίγες ώρες, συμπεριλαμβανομένων δέκα δημοσιογράφων που συνελήφθησαν στις 28 Φεβρουαρίου, ενώ κάλυπταν ή συμμετείχαν σε διαμαρτυρία με αίτημα την ελευθερία του Τύπου. Τουλάχιστον 20 διαδηλωτές/τριες βρίσκονται επί του παρόντος σε δίκη για «άοπλη συγκέντρωση», κατηγορία που χρησιμοποιείται για την ποινικοποίηση ειρηνικών διαδηλώσεων, ενώ άλλοι/ες διώκονται για πράξεις βίας και κλοπής

Μίλησα με ένα μέλος της οικογένειας ενός εκ των ατόμων που διώχθηκαν μετά τις διαμαρτυρίες της 15ης Μαρτίου. Μου είπε ότι ο αδελφός του συνελήφθη και παρουσιάστηκε μπροστά σε δικαστή στις 17 Μαρτίου, κατηγορούμενος για "άοπλη συγκέντρωση" σύμφωνα με το άρθρο 97 του Αλγερινού ποινικού κώδικα. Ο άνδρας απελευθερώθηκε, αλλά πρέπει να εμφανιστεί ενώπιον του δικαστή στις 23 Μαΐου· και υπάρχουν τουλάχιστον 19 άλλοι/ες στην ίδια κατάσταση.

Σχεδόν κάθε εβδομάδα η αστυνομία αποκαλύπτει ότι έχουν συλληφθεί πολλοί άνθρωποι, μερικοί από αυτούς για "άοπλη συγκέντρωση". Ο Abdelghani Badi, δικηγόρος, μου λέει ότι είναι καιρός οι Αλγερινές αρχές να σταματήσουν «να δίνουν με το αριστερό τους χέρι ό,τι παίρνουν με το δεξί» - αναφερόμενος στις διώξεις για «άοπλη συγκέντρωση» παρά το γεγονός ότι το Σύνταγμα εγγυάται το δικαίωμα στην ελευθερία του συνέρχεσθαι .

Ορισμένοι/ες διαδηλωτές/τριες συνελήφθησαν αυθαίρετα για λίγες ώρες πριν τελικά απελευθερωθούν, μερικές φορές μέσα στη νύχτα, μερικά χιλιόμετρα έξω από το Αλγέρι. Οι άνθρωποι λένε ότι αυτό υποτίθεται ότι πρέπει να αποτελεί προειδοποίηση για τους διαδηλωτές/τριες – εκείνους/ες που πρέπει να «σκεφτούν τις πράξεις τους».

Στις 24 Φεβρουαρίου, ο Fares Bedhouche συνελήφθη και κρατήθηκε κοντά στην περιοχή Audin στο Αλγέρι για περισσότερο από 12 ώρες. Πιστεύει ότι στοχοποιήθηκε επειδή είναι ακτιβιστής από το πολιτικό κόμμα Jil Jadid (Νέα Γενιά), μέλος του Συλλόγου Mouwatana (Ιθαγένεια), το οποίο κάλεσε την αρχική διαδήλωση της 24ης Φεβρουαρίου.

«Αυτό είναι αδικαιολόγητο και αποτελεί επίθεση στα θεμελιώδη δικαιώματά μου. Ακόμη και οι αστυνομικοί δεν μπόρεσαν να εξηγήσουν γιατί ήμουν υπό κράτηση,» μου είπε ο Fares. «Απλώς περιμέναν ένα τηλεφώνημα, για να με αφήσουν ελεύθερο, από το αστυνομικό τμήμα Tessala El Merdja [πόλη της επαρχίας Αλγέρι], πάνω από 25 χιλιόμετρα από τον τόπο της σύλληψής μου στις 11.20 μ.μ.»

Φόβος για μελλοντικά αντίποινα

Πολλοί από τους ανθρώπους που μίλησα μοιράστηκαν τον φόβο τους για μελλοντικά αντίποινα, ειδικά εναντίον των δημοσιογράφων, δικαστών και δικηγόρων που εξέφρασαν την υποστήριξή τους στις διαμαρτυρίες ή ζήτησαν ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής μου παρουσίασα τις περιπτώσεις τεσσάρων ατόμων - ενός δημοσιογράφου, δύο δικαστών και ενός δικηγόρου - οι οποίοι αντιμετώπισαν απειλές ή πειθαρχικές κυρώσεις, επειδή εξέφρασαν την υποστήριξή τους στις διαμαρτυρίες ή αρνήθηκαν να καταδικάσουν διαδηλωτές/τριες βάσει ανεπαρκών αποδεικτικών στοιχείων.

Οι ξένοι δημοσιογράφοι υφίστανται επίσης περιορισμό των δραστηριοτήτων τους. Στις 31 Μαρτίου, ο δημοσιογράφος του Reuters, Tarek Amara, απελάθηκε μετά τη σύλληψή του ενώ κάλυπτε τη διαμαρτυρία εναντίον του Προέδρου Bouteflika.

«Η Αλγερία έχει μια μοναδική ευκαιρία να αναγγείλει την έναρξη μιας νέας εποχής ανθρωπίνων δικαιωμάτων», δήλωσε η Χασίνα Οουσέντεκ, διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας στην Αλγερία. «Οι αρχές πρέπει να διασφαλίζουν την προστασία των θεμελιωδών ελευθεριών και την πρόσβαση όλων των Αλγερινών στη δικαιοσύνη. Αυτά είναι προτεραιότητες.»

Ας ελπίσουμε ότι οι αρχές της Αλγερίας θα αποδείξουν ότι άκουσαν τα εκατομμύρια των φωνών που ενώνονται για την αλλαγή.